Page 111 - Gizli El Bosna'da

SAVAfiIN AYAK SESLER‹ 109

olan—ve az önce de¤indi¤imiz—Memorandum, Milo§evi¡'in ideolojisinin ve
siyasi program›n›n ana çat›s›n› oluflturdu. Yüz binlerce nüshas› bas›ld› ve ne-
redeyse ülkedeki tüm S›rplar taraf›ndan okundu.
Kitab›n önceki sayfalar›nda S›rp milliyetçili¤inin masonik karakterini
birlikte incelemifltik. Bu sald›rgan ve yay›lmac› milliyetçili¤in ve onun ürünü
olan Çetnik hareketinin neredeyse mason localar›n›n bir ürünü oldu¤unu gör-
müfltük. fiimdi bu noktada durup, ayn› masonik ba¤lant›n›n 1980'lerdeki "ye-
niden do¤ufl" için de geçerli olup olmad›¤›n› araflt›rmak gerekir. Milo§evi¡'in
öyküsü, ancak bu "görünmeyen" yüzü de ortaya ç›kar›ld›¤›nda gerçek bir öy-
kü olacakt›r.
‹lk ifl olarak, Milo§evi¡'in liderli¤ini yapt›¤› hareketin manifestosu niteli-
¤indeki 1986 Memorandumu'na, dahas› bu Memorandum'u haz›rlayan S›rp
Bilimler Akademisi'ne bir göz atmak gerekir. Di¤er bir deyiflle, neo-Çetnikle-
rin genelkurmay›na.

S›rp Bilimler Akademisi'nin Gizli Yüzü

Milo§evi¡'in ideolojisinin temelini oluflturan 1986 Memorandumu asl›n-
da yeni bir belge de¤ildi; 1937 ve 1939 y›llar›nda yine Akademi üyeleri taraf›n-
dan yaz›lm›fl olan iki eski memorandumun adeta kopyas›yd›. Bu iki memo-
randumun yazarlar› ise önemli isimlerdi. 1937'deki; 1914'te Avusturya-Maca-
ristan veliaht›na suikastte bulunan gruba dahil olan ve daha sonra S›rp Bilim-
ler Akademisi üyesi seçilen Vasa ˚ubrilovi¡ adl› bir S›rp taraf›ndan haz›rlan-
m›flt›. 1939'daki ikinci memorandum ise, yine Akademi üyesi olan Ivo Andri¡
adl› bir edebiyatç› taraf›ndan kaleme al›nm›flt›. Andri¡, yazd›¤› bu deklaras-
yonda, bütün S›rplar›n tek bir ülkede, "Büyük S›rbistan"da toplanmalar›n› ve
bunun için de Kuzey Arnavutluk'un iflgal ve ilhak edilmesini savunmufltu.
Sonradan alaca¤› Nobel Edebiyat Ödülü'yle dünyaca ünlü bir romanc›
haline gelecek olan Ivo Andri¡, söz konusu Memorandum d›fl›nda da Müslü-
manlara nefreti körükleyen yaz›lar yazm›flt› asl›nda. Johns Hopkins Üniversi-
tesi'nden Fouad Ajami, Ivo Andri¡'in söz konusu anti-‹slami yaz›lar›na dikkat
çeker. Buna göre, Ivo Andri¡, yaz›lar›nda "‹slam'a olan antipatisini" ortaya koy-
mufl, aç›kça Osmanl› ve Bosnal› düflmanl›¤› yapm›flt›r. Ajami, Andri¡'in eserle-
rinde ortaya koydu¤u "Müslüman fobisi"nin S›rplar›n bilinçalt›na yerleflti¤ini
ve S›rplar›n Müslümanlara olan düflmanl›¤›nda önemli bir rol oynad›¤›n› da
11
not eder. Andri¡, öte yandan, Jozo Tomasevich'in yazd›¤›na göre, II. Dünya
Savafl› y›llar›nda da¤a ç›karak Mihailovi¡'in birliklerine fiili olarak kat›lmay›
düflünecek kadar "militan" bir Çetnik sempatizan›d›r. 12
‹lginç olan bu iki Akademi üyesinin kimlikleriydi: ‹kisi de masondular.