Page 142 - Gizli El Bosna'da

140 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

m›fl etlerin" kampa yayd›¤› koku, dayan›lmaz bir i¤rençlikteydi.
Sulejman Besi¡, Trnopolje toplama kamp›nda kald›¤› sürede flahit
oldu¤u bu olaylar›, eski Yugoslavya topraklar›nda ifllenen savafl suçlar›n› ko-
vuflturmak ve san›klar› yarg›lamak için Hollanda'n›n Lahey kentinde kurulan
Uluslararas› Savafl Suçlar› Mahkemesi'nde anlatm›flt›. Ve anlatt›¤› bu korkunç
olaylar, Bosna-Hersek topraklar›nda S›rplar taraf›ndan Müslümanlara karfl›
uygulanan sistematik iflkence ve katliam›n binlerce çarp›c› örne¤inden yaln›z-
ca biriydi. 1
Bu vahflet, k›sa bir zaman dilimi ve küçük bir co¤rafya içinde gerçeklefl-
miflti belki, ama kökeni daha eskilere dayan›yor ve çok daha genifl bir co¤raf-
yadan destek görüyordu. Vahfletin arkas›nda, yaln›zca Saraybosna'n›n hemen
do¤usundaki Pale kentinde merkez kurmufl olan Bosnal› S›rp birliklerinin, ya
da Belgrad'daki iktidar oda¤›n›n de¤il, ayn› zamanda Bat›l› baflkentlerin dip-
lomasi koridorlar›nda gezinen "Anti-‹slami Enternasyonal"in de parma¤› var-
d›. Atlantik'in her iki yakas›nda da etkili olan bu örtülü "Enternasyonal", Bos-
na'daki savafl› çok ustaca ve sofistike bir biçimde Belgrad lehine yönlendirdi.
‹lerleyen sayfalarda, bu yönlendirmenin hikayesini birlikte keflfedece¤iz.

Savafl›n Ayak Sesleri

S›rbo-H›rvat savafl›, Almanya'n›n H›rvatlar lehine a¤›rl›¤›n› koymas› ve
onun taraf›ndan sürüklenen Avrupa Toplulu¤u'nun da Zagreb'in ba¤›ms›zl›k
karar›n› tan›mas› üzerine, 1992 bafl›nda sona erdi. H›rvatistan'›n do¤usundaki
Slavonya, "göbe¤indeki" Krajina ve Adriyatik sahilindeki baz› bölgeler S›rp ifl-
gali alt›nda kalm›flt› belki, ama sonuçta akan kan durmufltu. "Kim kazand›?"
sorusuna kesin bir cevap vermek mümkün de¤ilse de, ibrenin Belgrad'dan ya-
na oldu¤u söylenebilirdi. Milo§evi¡, Slavonya ve Krajina'daki kazançlar›yla
"Büyük S›rbistan" yolunda önemli bir ad›m atm›fl, H›rvatistan ise en az›ndan
ba¤›ms›zl›¤a kavuflarak bu "Büyük S›rbistan"dan "kurtulmufltu."
S›rbo-H›rvat savafl›n›n sona erdi¤i nokta, çanlar›n Bosna için çalmaya
bafllad›¤› noktayd› ayn› zamanda. Milo§evi¡, H›rvat cephesindeki iflini tamam-
lad›ktan sonra, gözünü Bosna'ya dikmiflti. Bosnal›lar içinse, her ikisi de ayn›
derecede kötü gözüken iki seçenek vard›; ya Yugoslavya'n›n içinde kalmaya
devam ederek "Büyük S›rbistan"›n egemenli¤i alt›nda yaflamay› kabul edecek-
lerdi, ya da ba¤›ms›zl›k ilan ederek H›rvatistan'›n izledi¤i tehlikeli yolun daha
da tehlikesini izleyeceklerdi.
Bosnal› S›rplar›n düflmanca tutumlar› da durumu giderek kötülefltiriyor-
du. 1991'in May›s›'nda, Bosnal› S›rplar›n partisi olan SDS, Bosna'da S›rp nüfu-
sun yo¤un oldu¤u dört bölgeyi tek tarafl› olarak "S›rp otonom bölgesi" ilan