Page 277 - Gizli El Bosna'da

SAVAfiIN KARANLIK YÜZÜ 275

zorundayd›. ‹ki haftada bir kez banyo yapma imkanlar› vard› ve üzerlerinde
hala alt› hafta önce getirdikleri elbiseler duruyordu. Kamplarda neler yafland›-
¤›na dair en sa¤l›kl› bilgiler, esir al›nm›fl ve daha sonra çeflitli sebeplerle ser-
best b›rak›lm›fl kiflilerden al›nabilmekteydi. Örne¤in Omarska ve Br¯ko Lu-
ka’da kalm›fl bir grup tutuklu, kamplarda öldürme olaylar›n›n çok yayg›n ol-
du¤unu, her gün onlarca insan›n s›radan bir ifl gibi katledildiklerini söylüyor-
du.
Zorluklar› ile ünlü kamplardan birisi de Batkovi¡ kamp›yd›. Buradaki
tutuklular karanl›k bir hangar›n içerisinde, ç›plak beton üzerinde tutuluyor-
lard›. Yüzlerce insan donmamak için birbirlerine sar›larak yaflam mücadelesi
vermekteydi. Burada tutuklular›n faydalanabile¤i ›s› ve ›fl›k yoktu. K›z›lhaç
yetkilileri kampa yapt›klar› ziyarette, tutuklular›n donmamak için sürekli
ayakta durduklar›n› görmüfllerdi.
Kamplar›n tümünde kötü beslenmeden ve sa¤l›ks›z hayat flartlar› yü-
zünden dizanteri son derece yayg›nd›. Ayr›ca pek çok tutuklunun vücudunda
yedikleri dayaklar yüzünden oluflmufl ve tedavisizlikten iltihaplanm›fl yaralar
bulunuyordu. Öldürüldükleri yerlerde uzun süre kalan cesetlerin, iflkenceler
sonucunda oluflan enfeksiyonlu yaralar›n kokusu ve bu yaralar› saran
kurtlar›n görüntüsü, tutuklular›n katlanmak zorunda kald›¤› bir baflka
iflkence türüydü. Roy Gutman ise kitab›nda kamp koflullar›n› flöyle aktarmak-
tayd›:
Omarska’daki tutuklu say›s› çok fazlayd›. ‹nsanlar çok sa¤l›ks›z bir ortamda