Page 72 - Gizli El Bosna'da

70 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

S›rp'›n bafll› bafl›na bir sorun oluflturdu¤u düflünülüyor ve sorunun "çözümü"
üzerinde ›srarla duruluyordu. Bu amaçla, Bosna, Hersek ve H›rvatistan için-
deki S›rplara karfl› Ustaflalar taraf›ndan kanl› sald›r›lar gerçeklefltirildi. Sivil
S›rplar›n önemli bir bölümü de Jasenovac'taki ünlü toplama kamp›na gönde-
rildi.
Bosna'n›n Müslümanlar› Ustaflalar›n uygulad›¤› bu vahfleti asla onayla-
mad›lar. Müslüman halk›n ço¤unlu¤u ve en önemlisi Müslüman toplumunun
önde gelenleri, S›rp düflman› olmalar›na neden olacak tüm flartlar›n varl›¤›na
ra¤men, böyle bir fanatizme kap›lmad›lar. Aksine, Ustafla yönetiminin S›rpla-
ra karfl› uygulad›¤› fliddet, Müslümanlar ile NDH'n›n aras›n› açmaya bafllad›.
1941 yaz›nda ve sonbahar›nda, Müslüman din adamlar› taraf›ndan Saraybos-
na, Prijedor, Mostar, Banja Luka, Bijeljina ve Tuzla kentlerinde NDH'n›n uygu-
lamalar›n› protesto eden yaz›l› aç›klamalar yap›ld›. Mostar'daki aç›klama, Or-
todoks S›rp yurttafllara karfl› uygulanan sald›r›, tecavüz ve zorla din de¤ifltirt-
meleri protesto ediyor; Banja Luka'daki Müslüman din adamlar› ise S›rplar›n
mallar›n›n ya¤malanmas›na karfl› ç›k›yordu. Ekim ay›nda Saraybosna'da Uze-
ir-aga HadΩihasanovi¡ taraf›ndan haz›rlanan ve Müslümanlar›n önde gelen
yüz ismi taraf›ndan imzalanan bildirgede, yine S›rp sivillere karfl› uygulanan
Ustafla terörü k›nan›yor, tüm yurttafllara can, mal ve dini inanç güvencesi sa¤-
lanmas› isteniyordu. 3
Ancak Müslüman "eflraf"›n S›rp sivillere karfl› tak›nd›klar› bu adaletli ta-
v›r, karfl›l›k bulmad›. S›rplar, Müslümanlar› Osmanl›n›n uzant›s› ve dolay›s›y-
la da tart›fl›lmaz bir düflman olarak görmeye al›flm›fllard›. Bu nedenle NDH'n›n
uygulad›¤› teröre karfl› duyduklar› tepkiyle, Müslümanlara karfl› bilinçaltla-
r›nda duyduklar› nefret birleflti. NDH s›n›rlar› içindeki S›rplar›n ço¤u, Müslü-
manlar› Ustafla'n›n bir parças› olarak alg›l›yorlard›. Bu nedenle de NDH'ya
karfl› düzenledikleri misillemelerde Müslümanlar› da hedef ald›lar.
1941 Haziran›'nda Hersek'teki Nevesinje bölgesinde NDH yönetimine
karfl› ayaklanan S›rp köylüleri bir "kurtar›lm›fl bölge" ilan ettiler. NDH'n›n bas-
k›lar›na karfl› intikam almak için harekete geçtiklerinde ise, H›rvatlarla birlik-
te Müslümanlar› da hedef alacaklar, Bile¡a'da 600, Vi§egrad'da 500 Müslüman
sivili iflkence ile öldüreceklerdi. A¤ustos ortas›nda, bir gözlemci Mostar civa-
r›ndaki tüm Müslüman köylülerin S›rp direniflçiler taraf›ndan ya¤maland›¤›-
n›, sakinlerinin bir k›sm›n›n öldürüldü¤ünü yazm›flt›. 4
Ancak S›rp köylülerin "intikam sald›r›lar›" ad› alt›nda düzenledikleri bu
tür sald›r›lar, yaln›zca küçük bir bafllang›çt›. Müslümanlar›n bilinçli ve siste-
matik bir katliama u¤rat›lmas›, as›l olarak Çetnikler taraf›ndan gerçeklefltirile-
cekti.