Page 74 - Gizli El Bosna'da

72 'G‹ZL‹ EL' BOSNA'DA

uygun olarak, Almanlarla ciddi bir çat›flmaya girmemeye özen gösteriyordu.
1941 yaz›n›n sonlar›nda, Çetnik stratejisi belirginlik kazanmaya bafllad›;
Almanlarla gerçek anlamda bir savafla girilmeyecek, örgütü güçlendirmek ve
arkas›ndaki halk deste¤ini art›rmak için çaba harcanacakt›. Sürgündeki hükü-
met ve Mihailovi¡, savafl›n eninde sonunda müttefikler taraf›ndan kazan›laca-
¤›n› ve Almanlar›n ülkeyi terk edeceklerini hesapl›yorlard›. Dolay›s›yla, Al-
manlar›n yenilgisi kesinleflene kadar onlara karfl› aç›k bir isyan
bafllat›lmayacak, müttefiklerin zaferi beklenecekti. 5
Ancak Çetnikler bu bekleme döneminde bofl durmayacaklar, "evin içi-
ni" düzenleyeceklerdi. ‹flgalciler nas›l olsa gidecekti ve onlar›n ard›ndan yeni
bir Yugoslavya kurulacakt›. Bu yeni Yugoslavya'n›n, eskisinden de daha kes-
kin bir "S›rboslavya", tam bir "Büyük S›rbistan" olmas›n› hedefliyorlard›. Al-
man iflgali s›ras›ndaki "bekleme dönemi", as›l olarak bu hedefin alt yap›s›n›n
haz›rlanmas› için kullan›lacakt›.
Bunun için, öncelikle Yugoslavya içinde, "Büyük S›rbistan" düflüne en-
gel oluflturan yerel unsurlar›n alt edilmesi gerekiyordu. Bu unsurlar›n biri, Ko-
münist Parti taraf›ndan örgütlenen "Partizanlar"d›.
Partizanlar, Çetniklerle ayn› s›rada do¤an bir gerilla örgütüydü. Yugos-
lavya Komünist Partisi, savafl öncesi dönemde yasaklanm›fl bir yer alt› hareke-
tiydi. 1940 y›l›nda Parti'nin Yugoslavya içinde 6.000 üyesi vard›. Liderleri olan
Josip Broz "Tito", ateflli bir Stalinist'ti ve savafl öncesi dönemde de uzun süre
Moskova'da kalarak Komintern'de boy göstermiflti. Alman iflgalinin ard›ndan
ise, bir gerilla hareketi kurmaya karar verdi. Çekirde¤i Haziran 1941'de olufl-
turulan bu örgüt, Alman iflgaline karfl› -Çetniklerden farkl› olarak- "gerçek" bir
direnifl yürütmeyi hedefliyordu. Bu noktaya kadar Çetniklerle belli ölçülerde
anlaflabilirlerdi. Ama sorun, Partizanlar›n savafl sonras› Yugoslavya için yap-
t›klar› planda ortaya ç›k›yordu. Partizanlar, iflgalin bitmesinin ard›ndan, do¤al
olarak sosyalist bir Yugoslavya kurmak hedefindeydiler. Bu nedenle, fanatik
birer S›rp milliyetçisi ve ateflli birer anti-komünist olan Çetnikler, Partizanlar›
büyük bir tehlike olarak gördüler. (Bu yüzden, Yugoslav topraklar›ndaki çok
boyutlu savafl, özellikle son safhas›nda, bir Çetnik-Partizan savafl›na dönüfl-
tü.)
Ancak Çetniklerin "Büyük S›rbistan" için engel olarak gördükleri un-
surlar, Partizanlarla s›n›rl› de¤ildi. Çünkü "Büyük S›rbistan"›n yaln›zca ideolo-
jik yönden de¤il, etnik yönden de düzenlenmesi gerekiyordu. "Etnik düzenle-
me"nin ne anlama geldi¤i, Çetnik ideologlar› taraf›ndan Haziran 1941'de ha-
z›rlanan ve "Homojen S›rbistan" bafll›¤›n› tafl›yan bir bildirgede ortaya kon-
mufltu. Bildirgeyi haz›rlayanlar, Çetnik hareketinin kuramc›l›¤›n› yapan iki
S›rp entelektüeldi; Dragi§a Vasi¡ ve Stevan Moljevi¡.