Page 157 - จดหมายเหตุ final-2

ทะเลแก้ว

ทะเลแก้ว อยู่ในต�ำบลบ้ำนกร่ำง และต�ำบลวัดจันทร์ อ�ำเภอเมืองพิษณุโลก มีขนำดกว้ำง
�
�
ประมำณ ๓.๒ กิโลเมตร ยำว ๔ กิโลเมตร เดิมหน้ำน้ำมีน้ำลึกประมำณ ๖ เมตร มีทำงติดต่อกับ
ึ
คลองบำงแก้วซ่งไหลไปบรรจบกับแม่น้ำยม ในอ�ำเภอบำงระก�ำ จังหวัดพิษณุโลก บริเวณทะเลแก้ว
�
โดยรอบเป็นป่ำหญ้ำ ป่ำพง ป่ำอ้อ ป่ำละเมำะ และป่ำโปร่ง มีนำอยู่บ้ำงตำมขอบ มีวัดร้ำงหลำยวัด
ี
ี
�
ื
อยู่เรียงรำยทำงทิศตะวันตกและทิศเหนือ แต่บัดน้น้ำได้ต้นเขินจนกลำยเป็นท่ท�ำนำเสียโดยมำก
จึงมีงูและปลำชนิดต่ำง ๆ อยู่ชุกชุม ส่วนทำงด้ำนตะวันตกของที่ตั้งเมือง ระยะทำงประมำณ ๘ กิโลเมตร
และด้ำนใต้ของทำงหลวงแผ่นดินสำย ๙ ห่ำงจำกทำงหลวงประมำณ ๒ กิโลเมตร เล่ำกันว่ำ
ในทะเลแก้วนี้เคยมีผู้พบเรือส�ำเภำล่มอยู่กลำงทะเลนี้ โดยมีซำกเสำกระโดงเรือให้เห็น สันนิษฐำนกันว่ำ

ี
แต่ก่อนทะเลแก้วน้เคยกว้ำงใหญ่และลึกมำก อุดมสมบูรณ์ด้วยพันธุ์ปลำนำนำชนิด รำษฎรจับปลำ
อันมีค่ำไปจ�ำหน่ำยในต่ำงท้องท่จนถึงกับมีเรือใหญ่ ๆ ของชำวจีน (เรือส�ำเภำตำมท่ชำวบ้ำนเรียก)
ี
ี
เข้ำไปมำค้ำขำย บำงล�ำอำจล่มอยู่ในกลำงทะเลน้ บ้ำงก็สันนิษฐำนว่ำ อำจเป็นเรือของเจ้ำนำยเม่อคร้งก่อน
ี
ื
ั
ี
ี
ี
มีไว้ประจ�ำส�ำหรับประพำสพระส�ำรำญในทะเลแก้วน้ แต่เด๋ยวน้ไม่มีซำกเสำกระโดงเหลืออยู่เลย
เพื่อประกอบข้อเท็จจริงได้สอบถำมหมื่นด�ำริสถลมำรคก�ำนันเก่ำ ผู้ที่อยู่ใกล้ทะเลแก้ว ซึ่งมีอำยุได้ ๖๙ ปี
กับนำยแก้วอยู่บ้ำนคลอง อำยุ ๘๕ ปีแล้ว ได้ควำมว่ำ ในช่วอำยุ ของเขำไม่เคยเห็นเสำกระโดงส�ำเภำเลย
ั
เพียงแต่ได้ยินคนเล่ำสืบ ๆ กันมำ แต่ก่อนมำเคยได้เห็นทำงรำชกำรไปท�ำพิธีบวงสรวงพลีกรรม
เอำน้ำทะเลแก้วมำท�ำน้ำอภิเษก ในพระรำชพิธีบรมรำชำภิเษกมำทุก ๆ รัชกำล พวกหำปลำก่อนจะลง
�
�
จับปลำจะต้องต้งศำลเพียงตำ มีหัวหมู บำยศรีบวงสรวง ถ้ำผู้ใดไม่ท�ำกำรบวงสรวงมักจะถูกงูพิษ
ั
กัดตำย เล่ำกันว่ำสุกรได้คำบแก้วดวงหน่งมำจำกทะเลแก้ว มำวำงลงท่กลำงทุ่งบ้ำนคลองตอนหน่ง
ึ
ี
ึ
ึ
ี
ี
ี
วำงลงท่ข้ำงวัดคูหำสวรรค์อีกตอนหน่ง และในท่สุดสุกรได้คำบแก้วไปวำงไว้ท่สระแห่งหน่ง จึงเรียกว่ำ
ึ
ึ
ื
ั
ั
ั
ี
ี
สระแก้วมำจนถึงทุกวันน้ ท่ซ่งสุกรคำบแก้วมำวำงไว้ท้ง ๓ ระยะน้น มีวัดร้ำงช่อ “แก้ว” อยู่ท้ง ๓ แห่ง จนบัดน ้ ี
สระแก้ว
ั
เป็นสระใหญ่อยู่นอกเมืองพิษณุโลกทำงด้ำนตะวันออกเฉียงใต้ คือบริเวณท่ต้งโรงพยำบำล
ี
ี
ึ
พุทธชินรำชปัจจุบันน้ ถ้ำข้นรถไฟไปพิษณุโลก พอจวนจะถึงสถำนีพิษณุโลกจะต้องผ่ำนสระแก้วน ้ ี
ี
ี
ก่อน เพรำะทำงรถไฟสำยเหนือได้ตัดผ่ำนไปตอนกลำงสระน้ แต่เดิมเป็นสระท่มีน้ำขังอยู่เสมอ มีทำง
�
ื
�
ไขน้ำเข้ำออกไปจำกแม่น้ำน่ำน และยังมีเกำะกลำงสระเหลืออยู่พอเป็นเค้ำได้บ้ำง แต่เม่อสร้ำงทำง
�
ี
ี
รถไฟผ่ำนไปแล้วก็ต้นเขิน จนท�ำนำได้ในบัดน้ สระแก้วน้แต่โบรำณมีต�ำหนักรำชฐำน เป็นท่ประทับ
ื
ี
ประพำสของเจ้ำนำยท่ครองเมืองพิษณุโลก คล้ำยสระปทุมวันท่กรุงเทพฯ ถึงแม้กษัตริย์ในรำชวงศ์
ี
ี
จักรีแต่ก่อน ก็เคยเสด็จประพำสเกำะน้ และว่ำเป็นท่ท�ำพิธีสรงสนำนของพระมหำกษัตริย์เม่อเวลำมี
ี
ื
ี
ชัยชนะข้ำศึกในคร้งโบรำณด้วย แต่ก่อนเป็นสระท่กว้ำงขวำงสวยงำมมำก ทำงรำชกำรได้พลีกรรม
ั
ี
�
ื
ี
เอำน้ำในสระแก้วน้ไปท�ำน้ำอภิเษกส่วนภูมิภำคเพ่อใช้ในพิธีบรมรำชำภิเษกทุก ๆ รัชกำลมำแล้ว
�
ี
�
�
ี
แต่เด๋ยวน้น้ำต้นเขินสกปรก และเป็นท่ปล่อยท่อประธำนของเทศบำลนครพิษณุโลก กำรท�ำน้ำอภิเษก
ี
ื
คร้งน้ (พุทธศักรำช ๒๔๙๓) มติท่ประชุมคณะกรมกำรจังหวัดให้งดใช้น้ำในสระแก้วน ี ้
�
ั
ี
ี
๑๕๗