Page 107 - inside_7decades_1_Edit2.indd
P. 107
สมุทัย ว่าโดยหลักธรรม ได้แก่ ตัณหา คือ ความทะยานอยาก ตัณหาท่เป็นตัวสมุทัย
ี
ั
ให้เกิดทุกข์น้น แบ่งได้ 3 ประเภท คือ
ิ
ื
ี
ั
ื
- กามตณหา ความอยากในกาม หรอความอยากในกามภพ คอ ยินด พอใจ ตดใจอย่ ู
ในกามคุณต่าง ๆ ในโลกน ี ้
- ภวตัณหา ความอยากมีอยากเป็น หรือ ความอยากในรูปภพ คือ ยินดี พอใจ ติดในอยู่ ในรูปฌาน 4
- วิภวตัณหา ความอยากไม่ให้มี ไม่ให้เป็น หรือ ความอยากในอรูปภพ คือ ยินดี พอใจ ติดใจอย ู่
ในอรูปฌาน
7.3 นิโรธ แปลว่า ความดับ(ทุกข์) คือ ความส�ารอกออก สลัดท้ง ปลดปล่อย ไม่มีเย่อใย สมุทัย
ิ
ื
อันเป็นบ่อเกิดทุกข์ได้ส้นเชิง
ิ
ิ
นิโรธ หมายถึง การท�าลายสมุทัย และ ดับสมุทัยคือตัวตัณหาให้ส้นไปจนไม่อาจข้นได้อีก
ึ
เหมือนไฟฟ้าท่ส้นเช้อ ด้วยอ�านาจการด�าเนินตามมรรคจนได้บรรลุมรรคญาณน้น ๆ
ื
ิ
ี
ั
7.4 มรรค แปลว่า ทาง ทางด�าเนิน แนววิธี วิถีทาง
ื
ื
มรรค หมายถึง ข้อปฏิบัติหรือแนววิธีส�าหรับปฏิบัติเพ่อให้ถึงความดับทุกข์ มีช่อเรียกเป็น
ื
อย่างอ่นอีกคือ อริยมรรค อัฏฐังคิกมรรค มัชฌิมาปฏิปทา ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา
มรรค มี องค์ 8 คือ
ี
(1) สัมมาทิฏฐ ิ ความเห็นท่ถูกต้อง
(2) สัมมาสัมกัปปะ ความด�าริท่ถูกต้อง
ี
(3) สัมมาวาจา วาจาที่ถูกต้อง
(4) สัมมากัมมันตะ การงานที่ถูกต้อง
(5) สัมมาอาชีวะ การเลี้ยงชีพท่ถูกต้อง
ี
(6) สัมมาวายามะ ความพยายามที่ถูกต้อง
(7) สัมมาสต สติท่ถูกต้อง
ี
ิ
(8) สัมมาสมาธ ิ สมาธิท่ถูกต้อง
ี
ี
แฉกท่ 8 ความกตัญญู คือ ความรู้คุณ หมายถึง ความเป็นผู้มีใจกระจ่าง มีสติ มีปัญญา บริบูรณ์ รู้อุปการคุณ
ี
ื
ท่ผู้อ่นกระท�าแล้วแก่ตน ผู้ใดก็ตามท่ท�าคุณแก่ตนแล้ว ไม่ว่าจะมากก็ตามน้อยก็ตามท่ท�าคุณแก่ตนแล้ว ไม่ว่าจะมาก
ี
ี
ึ
ก็ตามน้อยก็ตามแล้วก็ตาม ระลึกนึกถึงด้วยความซาบซ้งไม่ลืมเลย ความกตัญญู แบ่งเป็น 5 ประการ คือ
8.1 กตัญญูต่อบุคคล ไม่ว่าใครก็ตามท่มีคุณต่อเราไม่ว่าจะมากหรือน้อยเพียงไร จะต้องกตัญญูรู้คุณท่าน
ี
8.2 กตัญญูต่อสัตว์ ท่มีคุณต่อเรา เช่น ช้าง ม้า วัว ควาย ท่ใช้งานต้องใช้ความกรุณาปราณ ี
ี
ี
ไม่เฆ่ยนตีมันจนเหลือเกิน
ี
ี
8.3 กตัญญูต่อส่งของ คือ ของส่งใดก็ตามท่มีคุณต่อเรา เช่น หนังสือธรรมะ หนังสือเรียน
ิ
ิ
ี
ี
สถานศึกษา วัด ต้นไม้ ป่าไม้ วัสดุอุปกรณ์ท่ใช้ในการเล้ยงชีพ
8.4 กตัญญูต่อบุญ คือ รู้ว่าเราเกิดมามีอายุยืนยาว ร่างกายแข็งแรง ผิวพรรณดี สติปัญญาด ี
มีความสุข ความเจริญ มีความก้าวหน้า มีทรัพย์สมบัติมาก ก็เน่องจากผลบุญ
ื
ี
8.5 กตัญญูต่อตนเอง คือ รู้ว่าร่างกายของเราน้เป็นอุปกรณ์ส�าคัญท่เราจะได้อาศัยใช้ในการ
ี
ื
ท�าความดี ใช้ในการสร้างบุญกุศลนานาประการ เพ่อความสุขความเจริญก้าวหน้าแก่ตนเองต่อไป จึงทะนุถนอม
ิ
ดูแลร่างกายรักษาสุขภาพให้ดีไม่ท�าลายด้วยการกินเหล้าเสพส่งเสพย์ติด
พล.ต.ต.พจนารถ หวลมานพ ค้นหามา
108 ๗ ทศวรรษ...โรงพิมพ์ต�ำรวจ
