Page 29 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

Thay lời tựa

TruyŒn KiŠu, m¶t viên kim cÜÖng
long-lanh ngÛ s¡c

XÜa nay các nhà phê-bình Çã ÇŠ-xuÃt nhiŠu quan-Çi‹m nhÆn-ÇÎnh
khác nhau vŠ truyŒn KiŠu. Ch£ng hån nhÜ:
Nhìn dܧi khía cånh luân-lš, phái thû-c¿u lên án TruyŒn
KiŠu là m¶t dâm-thÜ, Çã không ti‰c l©i chê bai måt sát, gây nên
cu¶c bút chi‰n sôi n°i m¶t th©i và ræn Çe con cháu r¢ng:
“ñàn ông ch§ k‹ Phan TrÀn,
ñàn bà ch§ k‹ Thuš-Vân Thuš-KiŠu”
ñÙng trên lÆp-trÜ©ng chính-trÎ, phe bäo hoàng chû-trÜÖng
TruyŒn KiŠu là ti‰ng nói cûa NguyÍn-Du muÓn gºi gÃm niŠm u-
Än hoài-niŒm Lê-TriŠu.
Các nhà tÜ-tܪng thì coi TruyŒn KiŠu chuyên-chª m¶t
tri‰t-thuy‰t: tài mŒnh tÜÖng-ÇÓ trong mÓi tÜÖng-quan tam tài
thiên, ÇÎa, nhân.
GÀn Çây, có ngÜ©i låi Çi quá xa khi chû-trÜÖng TruyŒn
KiŠu là m¶t tác-phÄm PhÆt-h†c hoàn-toàn, hÀu nhÜ m‡i câu thÖ
nhÃt nhÃt ÇŠu hàm-ngø š-nghïa và tri‰t-lš PhÆt-Giáo.
Ho¥c nhÜ h†c-giä Lê-H»u-Møc, m§i Çây nhÃt, låi cho
r¢ng trܧc khi vi‰t TruyŒn KiŠu NguyÍn-Du Çã džc Thánh-Kinh
và trong tÜ-tܪng cûa NguyÍn-Du không h£n chÌ tìm thÃy v‰t tích
cûa PhÆt, Lão, Nho mà còn cä Thiên-Chúa-giáo n»a.

ñành r¢ng ta không th‹ chû-quan, b¡t ép tác giä phäi có
nh»ng quan-Çi‹m nhÜ mình nghï, mà th¿c ra không bi‰t tác-giä có
nghï th‰ không, nhÜng nhÜ th‰ låi càng chÙng tÕ cái hay cûa tác-
phÄm, hay ljn n‡i tuy cÛng là m¶t áng væn- chÜÖng, v§i chÌ có
m¶t l©i lë nhÜ th‰, cách cÃu tÙ dàn š nhÜ vÆy, mà m‡i ngÜ©i ÇŠu
có th‹ nhìn khác nhau, hŒt nhÜ viên kim cÜÖng long-lanh ngÛ s¡c,
cùng m¶t chÃt-liŒu ngôn-ng» nhÜ chÃt “pha-lê” tinh-tuyŠn trong
28