Page 30 - BUT THUAT NGUYEN DU TRNG DOAN TRUONG TAN THANH

sáng, v§i hình-th‹ góc diŒn khác nhau nhÜ cách dàn š cÃu-tÙ tài
tình mà m‡i m¥t låi phän-chi‰u ánh sáng m¶t màu khác nhau,
lung-linh nhiŠu vÈ tùy theo m‡i góc Ƕ nhìn. Chính cái chÃt-liŒu
“pha-lê” và hình-th‹ cÃu-trúc làm cho viên kim-cÜÖng kia mang
nhiŠu s¡c-thái. Chính cái chÃt væn-chÜÖng và cách cÃu-trúc tài tình
cûa tác-phÄm làm cho truyŒn KiŠu trª nên siêu-phÄm vÜ®t th©i-
gian và không-gian. Væn-chÜÖng không Çû sÙc hÃp-dÅn lôi cuÓn
thì dÀu cho n¶i-dung tác-phÄm có hay mÃy Çi chæng, cÛng không
th‹ nào ph°-cÆp r¶ng-rãi kh¡p nÖi và m†i th©i ljn nhÜ vÆy. Løc
Vân Tiên cûa NguyÍn ñình-Chi‹u dÅu cho chuyên-chª Çåo-lš,
nhÜng væn-chÜÖng không Çû sÙc Ç‹ làm tròn chÙc-næng “væn dï
täi Çåo”, nên chÌ có th‹ g†i ÇÜ®c là “m¶t thÙ TruyŒn KiŠu cûa miŠn
Nam” mà không th‹ ch¡p cánh vÜ®t th©i-gian và không-gian Ç‹
trª nên m¶t di-sän væn-hoá quÓc-t‰ nhÜ TruyŒn KiŠu cûa NguyÍn-
Du. (1)

VÆy muÓn làm n°i bÆt cái tuyŒt-v©i cûa TruyŒn KiŠu,
thi‰t-nghï phäi làm n°i bÆt trܧc nhÃt giá-trÎ bút-thuÆt cûa
NguyÍn-Du trong truyŒn KiŠu. Chính væn-chÜÖng, nghŒ-thuÆt và
kÏ-thuÆt xây-d¿ng tiên-thiên làm nên giá-trÎ TruyŒn KiŠu.
NhÜng:
R¢ng hay thì th¿c hay thay!
Làm sao phân-tích nó hay th‰ nào?
CÛng nhÜ bäo ti‰ng ViŒt hay l¡m, bông hoa này ÇËp l¡m, ñÃy chÌ
là s¿ cäm-nhÆn cûa tr¿c-giác t¿-nhiên, t¿-phát. Làm sao cho ngÜ©i
thܪng-thÙc thÃm ÇÜ®c cái hay, cái ÇËp nhÜ th‰ nào? và ljn th‰
nào? ñÃy là vÃn-ÇŠ phân-tích, phÄm-bình, giäi-thích m° xÈ thu¶c
vŠ lãnh-v¿c cûa tÜ-duy hÖn là cäm-nhÆn. S¿ phân-tích này khi Ãy
có thêm tác-døng hܧng-dÅn cäm-nhÆn.
NgÜ©i vi‰t vì vÆy nêu cái giá-trÎ bút-thuÆt là giá-trÎ cÓt lõi
vŠ hình-thÙc Ç‹ m¶t cách gián-ti‰p làm n°i bÆt nh»ng giá-trÎ khác
nhau cûa tác-phÄm vŠ m¥t n¶i-dung. Và nhÃt cº lÜ«ng tiŒn, vØa
hܧng t§i Ƕc-giä nói chung, vØa Ç¥c-biŒt nh¡m vào ÇÓi-tÜ®ng các
h†c-sinh sinh-viên, chúng tôi trình-bày theo hai khäo-hܧng,
khäo-hܧng thÙ nhÃt có tính-cách phân-tích qua các trích-Çoån
29