Page 287 - Di san van hoa An Duong
P. 287
Xa xưa, Vụ Nông là xã thuộc huyện Hiệp Sơn, phủ Kinh Môn, tỉnh Hải
Dương. Niên hiệu Minh Mạng triều Nguyễn, hình thành cấp tổng, Vụ Nông là xã
đứng đầu tổng, gồm: Vụ Nông, Khinh Dao, Phí Xá, Nguyễn Xá, Bắc Nguyễn, Dụ
Nghĩa, Tuyền Đông và Lê Xá. Đến niên hiệu Duy Tân (1907-1916), Vụ Nông thuộc
tổng Vụ Nông, huyện An Dương, phủ Kiến Thụy, tỉnh Kiến An.
Trước đây, xã Vụ Nông có 2 đình, đình Nước và đình Đông. Đình Đông
nằm ở phía Đông của đình Nước và của giáp Đông trong xã. Làng có 7 miếu:
miếu Mả Vua; miếu Địch, thờ bà Nguyệt Phương (vị em gái út của các vị Thành
hoàng họ Phạm), miếu Lê, miếu được xây dựng thời Lê Sơ, thờ vị thứ hai trong
bẩy anh em Thành hoàng họ Phạm (một số miếu khác hiện không còn), 1 chùa
tên chữ là Thiên Minh, trong chùa có gian thờ bà Nguyệt Phương. Làng Vụ
Nông có Văn chỉ, một thiết chế thờ tự, văn hóa của Khổng giáo, nhưng hiện nay
không còn.
Đến khai hoang lập ấp Vụ Nông, thuở ban đầu có họ Phạm, Nguyễn,
Hoàng, Trần...; Họ Phạm từ Thanh Hóa di cư đến. Họ Hoàng không rõ phát tích,
nhưng theo truyền ngôn đã di cư về đây khoảng 500 năm. Họ Nguyễn Văn đến
đây đầu thế kỷ XV. Các họ khác do thất lạc gia phả nên không rõ phát tích và
cũng không tập hợp được đến nay là bao nhiêu đời. Họ Hoàng ở làng Vụ Nông
có từ đường cổ bằng gỗ với tuổi đời vài trăm năm.
Xa xưa, người dân Vụ Nông cũng đã tạo dựng hệ thống giao thông đi lại
khá thuận tiện, thể hiện qua nhiều cây cầu đá trên quê hương, dấu tích hiện nay
vẫn còn và bia đá ghi chép việc trùng tu cầu của địa phương.
Vụ Nông cũng là quê hương có truyền thống khoa bảng, địa phương có
Ngài Nguyễn Cảnh Quýnh, đỗ Đệ tam giáp Đồng Tiến sĩ xuất thân năm 1514,
làm quan đến chức Hiệu thảo Viện Hàn lâm. Hiện nay lăng mộ của ông vẫn còn
tại địa phương và được dòng họ, dân làng phụng thờ.
Người dân Vụ Nông xưa chủ yếu làm canh nông, thời gian nông nhàn
người dân còn trồng dâu, nuôi tằm, dệt lụa. Tận dụng thổ nhưỡng tốt, người địa
phương còn trồng rau hành. Đặc biệt trước đây do thổ nhưỡng phù hợp, nên
người dân Vụ Nông nổi tiếng có sản phẩm khoai lang. Khoai lang của địa
phương có tiếng thơm, ngon trong vùng. Tương truyền khoai trồng ở cánh đồng
Khoái của làng Vụ Nông là một đặc sản của quê hương, đã từng được mang lên
kinh thành tiến vua. Rất đáng tiếc do thời gian đất bị thoái hóa, bạc mầu, mặt
287 DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG
