Page 385 - Di san van hoa An Duong
P. 385
hai con rồng bằng đá uốn khúc trong mây chầu ra phía ngoài đình. Trên mái
đình được đắp trang trí theo thức truyền thống. Đỉnh giữa bờ nóc đắp lưỡng
long chầu nguyệt, đầu bờ nóc đắp hoa văn chữ triện, khúc nguỷnh đắp con sô,
các góc đao cong đắp tổ hợp rồng chầu, phượng múa. Tòa đại bái đình Vật Cách
Thượng xây có hiên bát vần, hiên chạy xung quanh ba mặt. Hệ thống cột hiên
tạo kiểu cột tròn sơn mầu giả đá. Hàng lan can hiên gồm hệ thống trụ đá được
nối kết với những phiến đá và cột hiên, trên các phiến đá chạm nổi đề tài tứ linh,
tứ quý rất sinh động.
Hệ thống khung chịu lực của tòa đại bái làm bằng gỗ tứ thiết, gồm bốn bộ vì
chính, vì bốn hàng chân cột, có kích thước khá lớn. Vì nóc của bộ vì cấu tạo thuận
chồng hai con, trụ trốn giá chiêng, vì nách thuận chồng bốn con. Trên các thân
con thuận đều chạm bong kênh đề tài lá guột, đấu kê thuận, tạo kiểu thót đáy,
trên đấu chạm nổi hoa văn hoa sen cách điệu. Hệ thống cửa gồm ba gian cửa,
đóng kiểu cửa cổ, cửa thùng khung khách, mỗi gian bốn cánh. Trên bản cửa chạm
nổi đề tài tứ linh, tứ quý. Hai tường bao gian hồi phía trước đại bái, trổ cửa sổ, đặt
hoa thoáng gỗ khắc hình chữ thọ cách điệu.
Từ tòa đại bái vào hậu cung đình qua khoảng nền nhà tiếp giáp 2m, bên trên
được đổ bê tông bằng và được ghép gỗ, tạo lối đi liền và được che từ đại bái đến
hậu cung. Trước tòa hậu cung là hệ thống cửa, cửa đóng theo cửa cổ, cửa chính ở
giữa lớn có bốn cánh, cửa nách nhỏ hai bên. Cửa chính chỉ mở khi có sự lệ lớn của
làng, còn chủ yếu thường nhật vào hậu cung qua cửa nách.
Tòa hậu cung gồm 1 gian chính, 2 gian dĩ, xây kiểu chồng diêm, nóc các, hai
tầng, 8 mái, mái đao cong. Hệ thống khung chịu lực bằng gỗ tứ thiết, gồm 2 bộ vì,
vì bốn hàng chân cột. Tòa hậu cung toàn bộ cột quân của ba mặt, đều được đổ bê
tông và nằm trong tường bao che của hồi và hậu của tòa nhà. Kết cấu hai bộ vì
tương tự nhau, cấu tạo vì nóc thuận chồng hai con, tạo trụ trốn giá chiêng, vì nách
thuận chồng ba con, hình thức điêu khắc trang trí trên kiến trúc tương tự như các
bộ vì của tòa đại bái. Cổ diêm của tòa hậu cung cấu tạo hệ thống song con tiện bằng
gỗ và được che kính bên ngoài để chống bụi cho tòa hậu cung. Mái tòa hậu cung
cũng được trang trí đắp theo đề tài truyền thống như mái của tòa đại bái đình.
Trải qua thời gian binh lửa nên các đồ thờ tự của ngôi đình đều bị mất mát,
thất lạc. Nhưng hiện nay, nội thất đình được bài trí rất hoàn hảo, đồ thờ tự như:
cửa võng, câu đối, đại tự, nhang án, long khám, thần tượng… bằng vật liệu gỗ tốt
385 DI SẢN VĂN HÓA TIÊU BIỂU HUYỆN AN DƯƠNG