Page 43 - Bursa

Böylelikle Kafkasya’nın kuşatılması Balıkesir –Susurluk şosesine doğru
tamamlanır. Rus Çarlığı Karadeniz’in giderler. Geçtikleri yerlerde Padişah
kontrolünü eline geçirir. Gürcü’ler lehine, Kuvayı Milliye aleyhine pro-
Kafkasya halklarına saldıran Çar’ın paganda yaparlar, taraftar toplarlar.
askerlerine yardım ederler. Müslü- Sonra Susurluk ilçesinin Demirkapı
man Gürcüler yavaş yavaş Anadolu’ya Köyü yakınlarında Balıkesir-Susurluk
göçer. Kafkasya’da Rus Çarlığındaki şosesine hâkim bir tepeye yerleşirler.
serflik sistemi yoktu. Yani toprağı iş- İsyancıların propaganda timleri De-
leyen köylünün bir beyin kölesi oldu- reli köyüne de uğrar. Köylüye “mem-
ğu, onun iznini almadan köyünü terk leket ve din elden gidiyor” diye pro-
edemediği sistemdir bu. Bu yüzden paganda yaparlar. Anne tarafından
kölelikten kaçan bir kısım Rus Kafkas akrabamız İshak (Cankol)dedemiz o
halklarına sığınıyordu. zaman 16 yaşındadır. Propagandadan
etkilenir. Babasının, ağabeylerinin
Çarlık yenilen Kafkas halklarının
haberi olmadan bulduğu ağızdan
önüne üç seçenek koydu:
dolma bir tüfekle propaganda için
*Serfliği kabul etmek gelenlere katılır. Anzavur’un kuv-
vetleri Demirkapıköyü tepelerinde
*Sibirya’ya sürülmek
üstlenirler. Şosenin öbür tarafında
*Osmanlı ülkesine göç etmek Çerkez Ethem Bey'in öncü kuvvetleri
mevzidedir. Aznavur’un kuvvetlerinin
*Çarlık ve Osmanlı imparatorluğu Eskişehir’de rüştiyede okurlar. O za- elinde bir-iki top vardır. Buradan top
anlaşmıştı. Çar asi tebaa istemiyordu. man eğitimde Eskişehir daha öndedir. atışı yaparlar. Çerkez Ethem’in kuv-
Osmanlı'nın da yeni nüfusa ihtiyacı Zekeriya Efendi köyün bir nevi reisi, vetleri karşılık verince Anzavur’un
vardı. Üstelik Kafkasya halkları önderiydi. Uzun boylu şövalye yü- kuvvetleri geri çekilir. Dönüşte Yayla
Müslümandı. Halife kollarını açmış rekli; gözünü budaktan sakınmayan Çayırı köyündeki Hacı Emin Ağa on-
onları mutlu bir gelecek bekliyordu.. biridir. 1919’dan sonra imparator-
lukta düzen kalmamıştır, hükümet ları doyurur. Bölgede yıllar sonra bu
*** otoritesini yitirmiş. Ankara’yı merkez olay konuşulur; Hacı o kadar insana
nasıl sofra çıkardı, nasıl doyurdu
Kafkasya’dan gelenler önce Dursun- tutan direnişçilerle İstanbul hükü- diye. Anzavur’un kuvvetleri dağılır
bey taraflarında Kızılöz köyüne yerle- meti arasında kıyasıya bir mücadele gider. Anzavur, Kirmasti üzerinden
şirler. Sonra gelip Güvem’e yerleşirler. başlamıştır. Zekeriya Efendi Ankara Biga taraflarına çekilir. İshak dedemiz
Güvem bir meyvenin adıdır. Aslında hükümetini destekler.
Dereli köyüne döner, hiç bir şey olma-
göç edenler GUYAME derler, gönül,
Osmanlı’nın emekli jandarma binba- mış gibi tüfeği yerine koyar. Anzavur
özlem, hasret kokusu anlamındadır.
şısı Anzavur lakaplı Ahmet Bey; paşa Ahmet Bey, İstanbul’a döner.
Anayurdun hasreti köyün adı olarak
yapılır. Görevi Güney Marmara’daki
konur. Anayurdun kokusunun en İshak Cankol daha sonra askere alı-
direnişi kırmak bölgeyi İstanbul’a
iyi hissedildiği yer demek sanırım nır, çavuş rütbesine yükselir. Doğu
bağlamaktır. Emrine verilen subay
daha doğru olacak. Köye yerleşenler Cephesinde Kürt isyanlarının bastırıl-
ve askere ilaveten İngiliz altınlarıyla
çok becerikli insanlarmış. Eldeki kıt masında yer alır. Bulunduğu müfreze
da takviye edilir. Bir gemiyle Bandır-
imkânlarla ormanda tarla açıp evler daha sonra Musul ve Kerkük yöresini
ma’ya getirilen Anzavur Ahmet Paşa
yaparlar, hayvan yetiştirirler. Su geti- kurtarmaya giden Özdemir Bey’in
bölgeden çoğu Çerkes birçok gönüllü
rip, çeşme yaparlar. İbadet etmek için birliklere katılır. Musul ve Kerkük’te
toplar. Çanakkale’yi kontrol altına alır.
cami yaparlar. İngiliz birlikleriyle çarpışırlar. İshak
Kuvvetlerinin bir kısmı Balıkesir’e
Çavuş çocuklarına şunları anlatmıştı;
Dağa yerleşen Adigeler Güvem’e ya- yönelirken kendisi Manyas üzerinden “Birliğimiz 800 kişiydi. Kürt isyan-
kın iki köy ve bir mezra kurarlar. Ab- Bursa’ya ilerler. Mustafakemalpaşa’ya cılarla çarpıştıktan sonra El-cezire
zah kökenlileri Karadeniz kıyısındaki gelir.
bölgesine gittik, İngilizlerle çarpıştık.
liman kentinin adını yeni köylerine Çerkezlerde iki türlü akrabalık vardır, İngiliz tayyareleri bize çok zayiat
verirler; Soğucak derler. Şapsığ yakın akrabalığın dışında soy-klan-a- verdirdi. Tepemizden ince mızrak gibi
kökenli aileler Mahmudiye köyünü ve şiret akrabalığı vardır. Anzavur Ah- demir çubuklar atarlardı. Bu çubuklar
Karanlık Dere mezrasını kurarlar. met Beyin bölgeye ilk geldiğinde ya- bizi delip geçerdi. Tayyarelerin sesini
Köye yerleşenler Kuzey Kafkasya’da- nında fazla bir kuvvet yoktur. Yanında duyduğumuzda söğüt ağaçlarının altı-
ki özerk Adıgey Cumhuriyeti’nin kalabalık bir gurupla Güvem’e gelir. na girerdik. Atlarımızın altına sakla-
başkenti Maykop yakınlarından göç Ahmet Bey köyümüzde soy akrabası nırdık. Geri çekildiğimizde birliğimiz
etmişlerdi. Yüz otuz-yüz kırk sene Ramazan Aksoy’un evinde bir-iki 80 kişiye düşmüştü”. Döndüğünde
sonra aile adlarından oradaki akra- korumasıyla kalır. Adamları köyün parmaklarının bir kısmı iş görmüyor-
balarını gidip bulanlar oldu. Ömer dışında konaklar. Buradan Turfal du. Devletten hiçbir talepte bulunma-
dedemizin iki erkek ve iki kız evladı dağına doğru giderler. Konaklama dı. Balıkesir’in Kepsut İlçesine bağlı
olur. Erkek evlatlarının adı Zekeriya yeri olarak Serçe Ören ve Yayla Çayırı Dereli köyündeki aile mezarlığında
ve Haşim’dir. Zekeriya dede 1880’de köylerini seçerler. Yayla Çayırı Köyün- vatana karşı görevini yapmanın huzu-
doğar. Haşim ve Zekeriya dedelerim den batıya, Balıkesir istikametine; ruyla yatmaktadır.
39