Page 24 - FEN_24.02.2024_Neat

V

FEN BİLİMLERİ DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI

Öğretme-Öğrenme
Uygulamaları FB.3.2.1.
Ders öncesinde çeşitli canlılara ait görseller sınıfa getirilebilir ya da dijital ortamda gös-
terilebilir. Öğrencilerden grupça inceledikleri canlıların benzer ve farklı niteliklerini belir-
lemeleri istenir (SDB1.2). Bu nitelikleri belirlerken merak ettikleri soruları sormaları için
teşvik edilebilirler (E3.8). Gözlem sonuçlarından ve kaydettikleri verilerden yola çıkarak
canlıların ortak özelliklerini açıklamaları sağlanır. Canlıların canlılık özelliklerini (hareket
etme, çoğalma, solunum, boşaltım, beslenme, büyüme, tepki verme) edindiği bilgiler
doğrultusunda ve kendi cümleleri ile tanımlamaları istenir (SDB2.1, D4, OB1). Belirledikleri
niteliklere göre canlıları benzer ve farklı özelliklerine göre ayrıştırmaları sağlanır (SDB1.2).
Yapılan ayrıştırmaya bağlı olarak öğrencilerden canlıları niteliklerine göre gruplandırma-
ları beklenir (KB2.5, SDB1.2). Öğrenciler süreçte edindikleri bilgileri eleştirel bakış açısıyla
değerlendirmeleri için desteklenirler (D4). Öğrencilerin canlılar arasında ilişki kurmaları ve
bu ilişkilerden yola çıkarak canlıları mikroskopla görülebilen canlılar, mantarlar, bitkiler ve
hayvanlar olarak etiketlemeleri sağlanır (KB2.13, OB1, SDB1.2, E3.6). Tüm süreçte çalışma
yaprağı kullanılabilir. Grupla yapılan çalışmalar akran değerlendirme formu ile değerlen-
dirilebilir. Canlıların sınıflandırılmasında sistematik terimlerin (âlem, cins, tür vb.) kullanı-
mından kaçınılır. Canlılara örnekler verilir ancak onların yapısal ayrıntılarına girilmez. Man-
tar çeşitlerine girilmez. Doğada bulunan bazı mantarların zehirli olabileceği konusunda
öğrencilere uyarı yapılır (D13). Bitkilerde ve hayvanlarda sınıflandırmaya girilmez.
FB.3.2.2.

Hayvanların duyu organları aracılığıyla çevrelerini algılamalarına ilişkin örnekler verilebilir.
Çeşitli hayvanların duyu organlarının özelliklerini ön plana çıkaran örneklerden (örüm-
ceklerin bacaklarındaki tüyler sayesinde ağına konan bir böceği algılaması, kelebeklerin
antenleriyle kokuları algılaması ve ayaklarıyla tat alması gibi) yararlanılarak öğrencilerde
merak uyandırılır (E1.1). Öğrenciler, bu canlıların duyu organlarını ve bu organlar aracılığıyla
çevrelerini nasıl algıladıklarını araştırmaya yönlendirilebilirler (E3.4). Böylece öğrencilerin
çevrelerini algılamada hayvanların duyu organlarını nasıl kullandıklarına ilişkin nitelikleri
tanımlamaları beklenir. Hayvanların çevredeki bir durumu ya da değişikliği (uyaran olarak
adlandırılır) duyu organları aracılığıyla algılayarak tepki oluşturduğu belirtilir. Öğrencilerin
kendi duyu organlarını farklı durumlarda çevrelerini algılamak için nasıl kullandığını keş-
fetmesine yönelik etkinlikler sunulur. Örneğin tatma duyusu için farklı besinlerin tadılması
ve dokunma duyusu için farklı özelliklerdeki materyallere dokunulması gibi etkinlikler
yapılabilir. Etkinlik sırasında öğrenciler dokunacakları ve tadacakları besinlerin seçiminde
dikkatli olmaları konusunda yönlendirilirler (SDB3.3.SB2). Bu etkinliklerde duyu organla-
rının işlevleri ile ilgili veri toplayarak kaydetmeleri sağlanır. Bu süreçte bir çalışma yaprağı
kullanılabilir. Verilerini sınıfta paylaşan öğrencilerin duyu organlarının çevresel uyaranlara
nasıl tepki verdiğini tartışmalarına fırsat tanınır (uyaran-algı-tepki). Çeşitli canlı-
ların (hayvan ve bitkilerin) nasıl tepki verdiği hakkında beyin fırtınası ya da araş-
tırma yapılabilir. Böylece öğrencilerden canlıların farklı yollarla çevrelerini algı-
lamalarına ilişkin verileri yorumlayarak değerlendirmeleri istenir (SDB3.3.SB3).
Duyu organlarının işlevlerine yönelik etkinliklerde güvenlik önlemlerine dikkat edilir. Duyu
organlarının sağlığının korunması için yapılması gerekenlere değinilir (D13).

24