Page 12 - ĐIỂM BÁO CÀ MAU SỐ 09

biển là trên 52.000ha. Diện tích RNM của Cà Mau tập trung ở các huyện Đầm Dơi, Năm
Căn, Ngọc Hiển, Phú Tân, U Minh và Trần Văn Thời, nhưng nhiều nhất ở hai huyện Năm
Căn và Ngọc Hiển.

Phủ xanh đất bồi

Đứng trên kỳ đài của công trình biểu tượng cột cờ Hà Nội tại xã Đất Mũi, huyện
Ngọc Hiển có thể bao quát vùng rừng đước rộng lớn xanh tươi, bãi bồi Đất Mũi và biển
Đông mênh mông. Khu rừng đước bao la trước mắt chúng tôi nằm trọn trong Vườn quốc
gia Mũi Cà Mau (VQGMCM) với hệ sinh thái RNM rất đa dạng. Trên diện tích gần
42.000ha của VQGMCM, các nhà khoa học ghi nhận 60 loài thực vật, trong đó có 27 loài
cây ngập mặn; 26 loài thú, 101 loài chim, 43 loài bò sát: 9 loài lưỡng cư, 139 loài cá, 24
loài tôm... Với những đặc điểm độc đáo, riêng có và hệ động thực vật phong phú,
VQGMCM đã được công nhận nằm trong Khu dự trữ sinh quyển thế giới, là Khu Ramsar
thứ 2088 của thế giới, thứ 5 của Việt Nam và thứ 2 của Đồng bằng sông Cửu Long.
VQGMCM từng chịu sức ép rất lớn từ hàng ngàn người dân sinh sống trong rừng. Theo
người dân địa phương nói lại, cư dân sống ở VQGMCM từ những năm 1970.

Phần lớn trong số này là dân di cư tự do không có nghề nghiệp, không có việc làm
ổn định. Họ chủ yếu làm nghề khai khác thủy sản theo mùa và khai thác tài nguyên dưới
tán rừng, chặt cây lấy gỗ, lén lút hầm than... Chính điều này đã gây áp lực rất lớn, xâm
hại đến tài nguyên rừng. Chính quyền tỉnh Cà Mau đã phải giải tỏa, di dời, sắp xếp ổn
định hàng ngàn hộ dân sống trong rừng để bảo vệ rừng và nguồn lợi thủy sản. Hiện còn
221 hộ dân sinh sống ven rừng, họ được thuê khoán bảo vệ một phần diện tích rừng. Nhờ
những biện pháp “mạnh tay” của chính quyền,VQGMCM đã được bảo vệ tốt hơn, tình
trạng chặt phá rừng giảm dần. Thêm vào đó, chính quyền địa phương đã rất nỗ lực trong
việc khôi phục phần RNM bị chặt phá và trồng mới rừng.

Ông Bùi Thanh Thương, Phó Chủ tịch UBND xã Đất Mũi cho biết, cùng với việc
bảo vệ chặt chẽ VQGMCM, chính quyền xã còn chú trọng gây bồi tạo bãi. “Mé biển Tây
mỗi năm bồi ra 50-70m, chúng tôi trồng mắm và đước để giữ đất” - ông Thương nói.
Cũng theo ông Thương, RNM Mũi Cà Mau hiện được quản lý chặt chẽ hơn và đang tạo
sinh kế bền vững cho người dân. Ở những khu vực được giao thuê khoanh nuôi, người
dân nuôi trồng các loại thủy sản đặc hữu của địa phương dưới tán rừng. Một số hộ dân
cũng cung cấp các dịch vụ du lịch trải nghiệm RNM cho khách du lịch. Các hoạt động
cung cấp dịch vụ du lịch khám phá RNM đang mang lại thu nhập cao và bền vững cho
người dân. Ở chiều ngược lại, người dân cũng nâng cao ý thức bảo vệ cảnh quan môi
trường rừng để phục vụ cho hoạt động kinh doanh du lịch của mình.

Nỗ lực giữ rừng
Xét về góc độ địa lý, Cà Mau là địa phương duy nhất của cả nước có ba mặt giáp
biển. Đặt trong điều kiện vị trí địa lý như vậy, có thể thấy rõ vai trò quan trọng hàng đầu
của RNM, là lá chắn tự nhiên ngăn chặn xâm thực, xói lở, bảo vệ các khu vực ven biển và
cộng đồng dân cư. Mặt khác, RNM còn giúp bồi tạo lấn biển, gia tăng diện tích đất liền.
Không chỉ vậy, RNM Cà Mau còn có vai trò như một lá phổi xanh, điều hòa khí hậu cho
toàn vùng. Điều đáng lo ngại là RNM ở Cà Mau đang chịu ảnh hưởng tiêu cực do biến

đổi khí hậu và nước biển dâng. UBND tỉnh Cà Mau cho biết, trước đây, rừng phòng hộ
ven biển tỉnh Cà Mau có nhiều khu vực bội tụ tự nhiên như khu vực bãi bồi Mũi Cà Mau
huyện Ngọc Hiển; khu vực Mỹ Bình huyện Phú Tân, khu vực Khánh Hội huyện U
Minh... Tuy nhiên, những năm gần đây, tình hình xói lở bờ biển diễn ra ngày càng nhanh

12