Page 6 - complejos
P. 6

bloque 2
                                                                                                       geometría


                                         2.2.  Multiplicación y división


              AMPLÍA
              AMPLÍA                     Para multiplicar dos números complejos z  = a + bi y z  = c + di, procederemos
                                                                                          2
                                                                              1
                                                                                               2
                                         como si multiplicáramos dos binomios, teniendo en cuenta que i   = -1. El resulta­
          Utiliza el producto de números com­  do de la multiplicación es un número complejo:
          plejos en forma binomial para
                                                                                     2
            comprobar que se cumplen las si­  z  · z  = (a + bi ) · (c + di ) = ac + adi + bci + bdi   = (ac - bd) + (ad + bc)i
                                               1
                                                  2
          guientes propiedades:
                                         Para dividir dos números complejos, escribimos la operación en forma de frac­
          —   Asociativa:                ción y multiplicamos el numerador y el denominador por el conjugado del deno­
                                         minador eliminando la parte imaginaria del denominador. El resultado de la
            z  1  · (z  2  · z  3 ) = (z  1  · z  2 ) · z  3
          —   Conmutativa:               división es otro número complejo:
            z  1  · z  2  = z  2  · z  1
                                                     z     (a + bi)  (c − di)  ac − adi + bci + bd
          —   Elemento neutro:                        1  =         ·        =                   =
                                                                                2
            z · 1 = 1 · z = z                        z 2   (c + di)  (c − di)  c − / c / di + / d / ci + d 2
          —   Distributiva de la multiplicación          ac + bd + (bc − ad)i  ac + bd  bc − ad  i
            respecto de la suma:                      =       c + d 2      =  c + d 2  +  c + d 2
                                                                                         2
                                                                               2
                                                               2
            z  1  · (z  2  + z  3 ) = z  1  · z  2  + z  1  · z  3
                                          4   EJEMPLO
                                         Dados los números z 1  = 3 + 6i y z 2  = 2 + 3i, calcula:
                                                                z
                                         a)  z 1  · z 2      b)   1              c)  z 2 3
                                                                z 2
                                                                                                        Solución
                                         COMPRENSIÓN:
                                         Calcularemos los resultados desarrollando las expresiones correspondientes. En el caso de
              FÍJATE                     la potencia, multiplicaremos el número complejo tantas veces como indique el numerador.
                                         RESOLUCIÓN:
          Potencias de i
          Las potencias sucesivas del número   a) z  1  · z  2  = (3 + 6i ) · (2 + 3i ) = 3 · 2 + 3 · 3i  + 6i  · 2 + 6 · 3i   = 6 + 9i  + 12i  + 18i   =
                                                                                          2
                                                                                                            2
          imaginario i  siguen el ciclo     = 6 + 21i  - 18 = -12 + 21i
              1 → i → -1 → -i → 1:               (3 + 6i)  (2 − 3i)  6 − 9i + 12i + 18  24 + 3i
                                         b)   z 1  =     ·       =               =        = 0,25 + 0,03i
          i   = 1    i   = i    i   = -1   i   = -i   z 2  (2 + 3i)  (2 − 3i)  4 + 9 2  97
                                3
          0
                 1
                        2
                                                                       2
                                7
          4
          i   = 1    i   = i    i   = -1   i   = i
                        6
                 5
                                             2
                                         c)  z  = z  2  · z  2  = (2 + 3i ) · (2 + 3i ) = 4 + 6i  + 6i  - 9 = -5 + 16i
                                             2
          ...
                                                    2
                                             3
                                            z  = z 1  · z  = (2 + 3i ) · (-5 + 18i ) = - 10 + 36i  - 15i  - 54 = - 64 + 21i
                                                    1
                                            1
          —   En grupo, hallad una fórmula
            para determinar el valor de cual­  COMPROBACIÓN:
            quier potencia de i.
                                         Puedes comprobar el resultado utilizando la calculadora en línea que encontrarás en el
                                         siguiente enlace: http://www.wolframalpha.com.
                                         Inverso de un número complejo
                                         Del mismo modo que los números reales, todo número complejo z ≠ 0 tiene un
                                         número inverso z  que cumple:
                                                         -1
                                                                            -1
                                                                       z · z  = 1
                                                                                                     -1
                                         Para calcular el inverso de un número complejo, basta con escribir z  en forma
                                         de fracción y efectuar la división correspondiente:
                                                                1     1      a − bi   a − bi
               Ejercicios y problemas                     z −1  =  =       ·       =
                                                                                       2
               8 a 11                                           z    a + bi  a − bi   a + b 2
       146
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11