Page 151 - Ky yeu Hoi thao khoa hoc Con duong... (21x29)

Con ñöôøng xuaát döông cuûa ñoàng chí Traàn Phuù qua ñòa baøn thaønh phoá Moùng Caùi .151

Thứ nhất, Móng Cái có vị trí địa lý đặc biệt, không chỉ là địa đầu phía Đông Bắc của
tỉnh, mà cũng là địa đầu Đông Bắc của Tổ quốc. Trên cả tuyến biên giới đất liền Việt
Nam với Trung Quốc dài khoảng 1.449,566km, riêng Móng Cái đã có 70 km đường biên
giới tiếp giáp với tỉnh Quảng Tây (Trung Quốc), tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận

các trung tâm cách mạng ở nước ngoài. Địa hình hiểm trở, rừng núi và sông ngòi đan xen
không chỉ thuận tiện cho việc che giấu hoạt động cách mạng mà còn gây khó khăn cho
việc kiểm soát của thực dân Pháp. Từ Móng Cái, đoàn có thể đi đến Quảng Châu bằng
nhiều con đường, như qua đường bộ, đường biển,... trong đó hành trình từ Móng Cái tới
Bắc Hải bằng thuyền buồm, sau đó tiếp tục đi tàu thủy tới Quảng Châu là một lựa chọn
tối ưu đảm bảo yếu tố bí mật và an toàn, tránh được sự kiểm soát của mật thám Pháp.

Thứ hai, khi đoàn xuất dương vượt qua sông Bắc Luân đến khu vực bến đò Nà Sáo Tù
(còn gọi là bến đò Nà Sếu) thì đã có cơ sở cách mạng của ta sẵn sàng hỗ trợ. Theo khảo
sát của Bảo tàng Cách mạng Việt Nam, trong vượt sông, đoàn gặp nhiều khó khăn và
nguy hiểm do nước khá sâu, đã được một thanh niên địa phương là Đỗ Đức Nghiệp (21
tuổi), con trai cả ông Đỗ Phát Khang - thường gọi là ông Cộc kịp thời cứu nguy và đưa lên
bờ một an toàn. Không chỉ dừng lại ở đó, đồng chí Trần Phú và các đồng chí trong đoàn

còn được cha con ông Khang cưu mang, bố trí nơi ăn chốn ở chu đáo, bất chấp hiểm nguy.
Sự hỗ trợ nhiệt tình và trung thành đó là một minh chứng sinh động cho tinh thần yêu
nước của nhân dân Móng Cái. Cũng từ đây, đoàn tiếp tục được hai cán bộ của Hội Việt
Nam Cách mạng Thanh niên ở Quảng Châu là Lê Quảng Đạt (bí danh Hoàng Cao) và
Trần Đức Hoa (bí danh Ả Sần) - do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trực tiếp cử về đây đón tiếp
và dẫn đường. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ này, đồng chí Trần Phú và các đồng chí trong
đoàn không chỉ an toàn về người, mà còn nhanh chóng hòa nhập vào môi trường hoạt
động mới, không bị bỡ ngỡ trong hoàn cảnh xa lạ nơi đất khách quê người. Đây chính là

biểu hiện sinh động của một mạng lưới cách mạng được tổ chức khoa học, có sự liên kết
chặt chẽ giữa các địa phương trong và ngoài nước.
Thứ ba, việc đồng chí Trần Phú và đoàn xuất dương lựa chọn Móng Cái làm địa điểm
xuất dương không phải là sự ngẫu nhiên, mà là một quyết định được cân nhắc kỹ lưỡng

trên cơ sở niềm tin chính trị và thực tiễn lịch sử. Bởi Móng Cái từ lâu đã là vùng đất
giàu truyền thống yêu nước và đấu tranh cách mạng, là nơi có phong trào chống ngoại
xâm diễn ra mạnh mẽ qua các thời kỳ lịch sử. Từ thế kỷ XI, nhân dân nơi đây đã hăng
hái tham gia cuộc kháng chiến chống quân Tống của Thái úy Lý Thường Kiệt. Đến thế
kỷ XIII, lại cùng cả dân tộc chống quân Nguyên - Mông. Đặc biệt, cuối thế kỷ XIX - đầu thế
kỷ XX, trước sự áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến, nhân dân Móng Cái tiếp tục
vùng lên bằng nhiều hình thức phong phú, quyết liệt. Theo cuốn “Lịch sử Đảng bộ thị
xã Móng Cái 1946 - 2006” (NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008), sau Hiệp ước Pa-tơ-

nốt ngày 6/6/1884, thực dân Pháp đặt ách cai trị tại Bắc Kỳ và Trung Kỳ, biến Nam Kỳ
thành thuộc địa, nhiều nghĩa quân yêu nước ở Móng Cái đã nổi dậy kháng chiến. Cuối
năm 1885, hàng ngàn nghĩa quân thuộc Thiên Địa Hội đã chiếm thành Tổ Sơn trong ba
ngày. Ngày 27/11/1886, tại vùng núi Pan Nai - Hắc Sán, một trận tập kích tiêu diệt viên
sĩ quan Haixơ và hơn 20 tên lính Pháp đã diễn ra quyết liệt. Đầu thế kỷ XX, các chí sĩ