Page 67 - Τεύχος

Κεφάλαιο 3. Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου
3.1 Εισαγωγή

Το κεφάλαιο αυτό ξεκινά με την επισκόπηση της νέας οργάνωσης
των πόλεων από τον 20ου αι. έως και σήμερα, στο αστικό και περιαστικό
περιβάλλον στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Οι σύγχρονες διαδικασίες αστικοποίησης
και το φαινόμενο της αστικής διάχυσης δημιουργούν το νέο χωρικό πλαίσιο
ανάπτυξης των εμπορικών δραστηριοτήτων. Η νέα συνθήκη του καταναλωτισμού
υλοποιείται στο χώρο μέσα από νέα αστικά τοπία και δημόσιους χώρους. Ο ρόλος
του ιδιωτικού τομέα εμπλέκεται σημαντικά και η έννοια του δημόσιου χώρου
μετασχηματίζεται μέσα από πολύπλοκες διαδικασίες της άκρως κερδοσκοπικής και Εικόνα 67 : Επανάσταση στη βιομηχανία του αυτοκινήτου, 1913 Εικόνα 68 : Εργασία στις βιομηχανίες του 20ου αι.
απρόσωπης κοινωνίας, που διαδέχτηκε τη βιομηχανική μητρόπολη του 19ου αι.
Το φαινόμενο της ιδιωτικοποίησης και ο νέος χαρακτήρας του αστικού δημόσιου Σταδιακά οι πόλεις μεγιστοποιούνται, επεκτείνονται και διαχέονται
χώρου αντανακλώνται στα νέα εμπορικά κέντρα που δημιουργούνται, αλλά και πέρα από τα καθορισμένα ως τότε όριά τους. Πρόκειται για την ανάπτυξη του
στις νέες συνθήκες που αναδύονται στα παραδοσιακά κέντρα των πόλεων. Το φαινομένου της αστικής διάχυσης που διαμορφώνει μια νέα εικόνα των πόλεων.
παρόν κεφάλαιο περιγράφει τόσο το πλαίσιο των μετασχηματισμών μέσα στο Έως τα τέλη του 20ου αι. εδραιώνεται μια νέα πραγματικότητα οικιστικής και
οποίο εμφανίστηκαν τα εμπορικά κέντρα και οι νέες συνθήκες των παραδοσιακών κοινωνικής συνύπαρξης, ένας νέος αστικός σχηματισμός, που ξεφεύγει από τα
αστικών κέντρων, όσο και το χαρακτήρα του δημόσιου χώρου σε αυτά. χωρικά και λειτουργικά όρια της μητρόπολης (Ζουρουδή, 2010, 67). Πρόκειται
για τη «Μετάπολη» (ή «Αναδυόμενη πόλη», «Generic City», «Citta Diffusa»), που
σύμφωνα με το Γάλλο κοινωνιολόγο F. Ascher, είναι ένα σύνολο χώρων όπου το
3.2 Από τη μητρόπολη στη μετάπολη σύνολο ή τμήμα των κατοίκων, των οικονομικών δραστηριοτήτων ή των περιοχών
βρίσκονται ενσωματωμένα στην καθημερινή λειτουργία μιας μητρόπολης και
συνθέτει ένα λεκανοπέδιο εργασίας, κατοίκησης και δραστηριοτήτων (Αscher,
Στις αρχές του 20ου αι. η βιομηχανία που γνωρίζει τεράστια ανάπτυξη 1995, 34-30).
και εξάπλωση σ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αι., έχει καθιερωθεί ως διαδικασία
παραγωγής (Μαντουβάλου, 2005, 97). Αναφορικά με την πολεοδομική οργάνωση
των πόλεων, παρατηρείται μια στροφή προς τη λειτουργική, σχεδιασμένη σε
κάναβο πόλη, όπου προτεραιότητα έχει η υγιεινή, η άνετη κυκλοφορία, καθώς
και η ταξινόμηση των λειτουργιών, ιδέες οι οποίες εκφράζονται μέσω του
Μοντέρνου Κινήματος (Τουρνικιώτης, 2004, 49). Στα μέσα του 20ου αι., μετά τον
Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, οι πόλεις σε όλο τον κόσμο άρχισαν να αυξάνονται με πολύ
πιο εντατικό ρυθμό, παράλληλα με την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και τη
διεθνοποίηση της οικονομίας (Καυκαλάς κ.α., 2014, 47). Λόγω του εκσυγχρονισμού
των κυκλοφοριακών συστημάτων και της ευρείας διάδοσης του αυτοκινήτου ως
ιδιωτικό όχημα, δημιουργείται μια γενικευμένη τάση προς αποκέντρωση στις
αμερικανικές αρχικά πόλεις (Kostof, 1992,59). Εικόνα 69 : Η προαστιοποίηση στη σύγχρονη μετάπολη, Αριζόνα Εικόνα 70 : Κυκλοφοριακά δίκτυα μεταπόλεων

65 Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου 66