Page 89 - Τεύχος

αστικού χώρου και εκείνου των εμπορικών κέντρων. Η ετερογένεια, η ποικιλομορφία περίπτωση, λειτουργεί αποτρεπτικά ως προς την ετερογένεια της δημόσιας
και το ΄΄απρόσμενο΄΄ στο πλαίσιο του χώρου των εμπορικών κέντρων δεν δύναται να σφαίρας. Αναμφίβολα, η λειτουργία κάθε δημόσιου χώρου είναι μοναδική και ποτέ
ακολουθήσει με τον ίδιο τρόπο την εξέλιξη της δημόσιας σφαίρας στο περιβάλλον πανομοιότυπη, καθώς οι χρήστες αλλά και πολλοί άλλοι μη ελεγχόμενοι παράγοντες
της πόλης. Αυτό συμβαίνει λόγω της επιβαλλόμενης ομοιομορφίας των δράσεων συμβάλλουν επίσης στη δημιουργία ποικιλομορφίας. Όμως, είναι γεγονός πως
που προκύπτει τόσο από τους κανονισμούς και τις απαγορεύσεις χρήσεων και όσο περισσότεροι είναι οι περιορισμοί, η έλλειψη εξωτερικών ερεθισμάτων και η
συμπεριφορών όσο και από την έλλειψη άμεσης σύνδεσης με το εξωτερικό αστικό τάσης προς ομοιομορφία, τόσο πιο έντονη θα είναι η συρρίκνωση της έννοιας του
περιβάλλον, το οποίο έχει τη δύναμη να δημιουργήσει πιο άμεσα νέα περιβάλλοντα, δημόσιου χώρου.
καθώς προσφέρει πολύ περισσότερα ερεθίσματα από ότι ο δημόσιος χώρος των
κλειστών εμπορικών δομών. Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή του δημόσιου χώρου των εμπορικών κέντρων,
είναι η σχέση του με τις εμπορικές δομές προηγούμενων ιστορικών περιόδων.
Αναμφίβολα, οι αγορές ιστορικά έτειναν στην εσωστρέφεια, αντιμετωπίζοντας τη
φύση ως μια απρόβλεπτη παρέμβαση στις διαδικασίες συναλλαγών. Το εμπόριο
έχει δημιουργήσει τις δικές του ΄΄εσωτερικές σφαίρες΄΄ όπως τα bazaars και οι
στοές που λειτουργούν σε συνθήκες ελέγχου και αυτονομίας από τις εξωτερικές
συνθήκες (Leong, Weiss 2001, 93). Τα malls δανείστηκαν χαρακτηριστικά των
στοών όπως οι γραμμικοί, μακρόστενοι διάδρομοι με τα εμπορικά καταστήματα
εκατέρωθεν, ενώ η δομή τους εσωτερικά παραπέμπει σε μεγάλο βαθμό στα
πολυώροφα πολυκαταστήματα, με τα μεγαλοπρεπή κλιμακοστάσια και διάτρητες
οροφές. Παρόλα αυτά, με την έλευση των εμπορικών κέντρων διακρίνεται μια
ειδοποιός διαφορά.

Εικόνα 99 : Χάος και μια αίσθηση ευχάριστης ατμόσφαιρας, συνθέτουν το περιβάλλον του εμπορικού κέντρου

Αναφορικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς των εμπορικών κέντρων,
αρχικά αποτελούσαν ένα σύνολο χώρων που διατίθονταν σε ιδιοκτήτες-
ιδιώτες καταστημάτων (tenants) και συνεπώς αποτελούσαν μια συστεγαζόμενη
συνιδιοκτησία. Έπειτα, κατά τις τελευταίες δεκαετίες, ο εργολάβος δεν
απευθύνεται πια σε ιδιώτες αλλά το εμπορικό κέντρο ανήκει εξ ολοκλήρου σε
μια εταιρία-κολοσσό (developer), που παράλληλα αναπαράγει πανομοιότυπα
εμπορικά κέντρα, όχι σε τοπικό αλλά σε διεθνές επίπεδο (Δανιήλ, 2007, 131). Με
λίγα λόγια, πλέον τα εμπορικά κέντρα λειτουργούν ως εργαλεία επιβολής ενός
μονοπωλιακού συστήματος, στο διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον. Αυτό που
έχει σημασία σχετικά με τη λειτουργία του δημόσιου χώρου σε αυτό το πλαίσιο,
είναι πως ο περιοριστικός χαρακτήρας των εμπορικών κέντρων, εντείνεται ακόμα Εικόνα 100 : Κλειστοί, μακρόστενοι διάδρομοι οδηγούν τους
περισσότερο. επισκέπτες του εμπορικού κέντρου

Πιο συγκεκριμένα, από την εποχή της Βιομηχανικής επανάστασης,
Η αναπαραγωγή ενός χώρου με ίδια χαρακτηριστικά και κανονισμούς
λειτουργιάς, σε συνδυασμό με την έλλειψη σύνδεσης με το αστικό περιβάλλον, που έγινε η πρώτη προσπάθεια στέγασης των εμπορικών δραστηριοτήτων
που θα δημιουργούσε φυσικά πιο έντονη διαφορετικότητα στην εκάστοτε σε ένα ενιαίο κτιριακό σύνολο, αυτό των στοών, ο αστικός δημόσιος χώρος

87 Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου Εμπορικά κέντρα και τάσεις ιδιωτικοποίησης του δημόσιου χώρου 88