Page 33 - Trinh bay huyen Quoc Oai
P. 33
làm quan tới chức Tả thị lang Bộ Lễ, Quốc sử tổng tài dưới triều nhà
Lê. Tiến sĩ Phan Huy Ích (1751 - 1822) thi đỗ Hội nguyên Tiến sĩ năm
1775. Ông là nhà quân sự, ngoại giao xuất sắc được vua Quang Trung
tin dùng và giao nhiều việc hệ trọng của Bộ Hộ và Bộ Hình; được vua
Quang Trung tặng Sắc mệnh Chi bảo và gia phong là Đặc tiến kim tử
vinh lộc thượng đại phu thị trung ngự sử Thụy Nham hầu, tư chính
khanh Thượng tự. Nhà sử học kiêm toán học Tiến sĩ Phan Huy Ôn
(1755 - 1786), thi đỗ Tiến sĩ năm 1779, làm quan với chức vụ Đốc đồng
Sơn Tây, Trực giảng Quốc Tử Giám; ông là nhà toán học với sách “Chỉ
minh lập thành toán pháp”; ông mất năm 1786, khi mới 32 tuổi và
được nhà vua ban tặng chức Hàn lâm thị giảng, tước Mỹ Xuyên hầu.
Phan Huy Thực (1778 - 1844), mặc dù không tham gia thi cử song là
người rất giỏi về âm nhạc và điển thức nghi lễ nên được nhà Nguyễn
mời ra làm quan, trải qua 3 triều vua: Gia Long, Minh Mệnh, Thiệu
Trị và được phong tới Thượng thư Bộ Lễ. Vua Minh Mệnh từng ngợi
khen ông như sau: “Văn học như Quyền, chính sự mạc như Phiên,
quốc gia điển lễ tắc phi Phan Huy Thực bất khả”, nghĩa là: “Văn học
không ai bằng Hà Tông Quyền, chính sự không ai bằng Hà Duy Phiên,
còn điển lễ quốc gia không có Phan Huy Thực thì không ai làm nổi”.
Nhà bác học Phan Huy Chú (1782 - 1840) là người đã có 10 năm (1809 -
1819) đóng cửa tạ khách dựng ngôi nhà nhỏ ở chùa Bối Am (chùa Một
Mái) tại núi Thầy để biên soạn bộ “Lịch triều hiến chương loại chí” - bộ
bách khoa toàn thư đầu tiên của Việt Nam. Phan Huy Vịnh (1801 -
1871) thi đỗ Cử nhân năm 1828, làm quan đến chức Thượng thư Bộ Lễ
kiêm Chưởng Quốc sử quán tổng tài.
Làng Ngọc Than - Ngọc Mỹ được coi là “làng khoa bảng”, “Bút Ngọc
nghiên Than”, khi trong vòng chưa đầy 200 năm đã có 2 tiến sĩ, 28 cử
nhân, 124 tú tài Nho học.
Làng Phú Mỹ - Ngọc Mỹ có ông Hoằng Tô, ông thi đỗ Đệ tam giáp
đồng Tiến sĩ xuất thân và làm quan đến chức Tham chính; ông Nguyễn
Quý Hiển, 36 tuổi đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sĩ xuất thân, làm quan
đến chức Đốc đồng trấn Kinh Bắc, Thiêm sai Tri lễ phiên kiêm Toản
tu quốc luật.
33
