Page 90 - For the Love of Porcelain

ging van de lezing van deze prent als goede menleving. De romantische liefde zochten erotiek. Het vormt daarmee een zeer pas- de-eeuws wanddoek met in goudbrokaat bestudeerden als waren het kunstvoorwer-
wens voor de aanschouwer. veel mannen buitenshuis in de plezierwij- send thema voor een tentoonstelling in het geborduurde shou karakters in zegelschrift pen, werden, volgens hen, minder geleerde Porselein, de stedenmaagd van
ken. een van de bekendste wijken in Japan Keramiekmuseum Princessehof. zien. heren aangetrokken door het prestige ver- Amsterdam en Amalia van Solms
was Shimabara in Kyoto. Courtisanes van de bonden aan een wetenschappelijke inte- Jan van Campen
De intieme charme van keramiek hoogste klassen werden hier bewonderd tijdens de ming- (1368-1644) en Qing- resse in oudheden en verdiepten deze zich
eline van den Berg om hun schoonheid en hun talenten in Antiquarianisme, karakters voor dynastieën was er een enorme hoeveelheid alleen in de decoratieve aspecten van deze in dit artikel worden een aantal verschil-
zang, dans en poëzie. om toegang tot deze een lang leven en de decoratieve voorwerpen versierd met verschillende uit- oude karakters en inscripties. lende verbeeldingen van Azië besproken.
Van september 2016 tot juni 2017 is dames te krijgen moest een man diep in zijn kunsten in China voeringen van het karakter shou, waaron- Het gebruik van shou karakters op keramiek Het gaat er daarbij om of en hoe porselein
de tentoonstelling Sexy Ceramics in buidel tasten. Daarnaast moest hij haar ver- Adriana Proser der archaïsche. Deze versieringen werden bereikte ongekende hoogten gedurende wordt gebruikt als attribuut van Azië. om te
Keramiekmuseum Princessehof te zien. leiden met dure cadeaus en liefdesbrieven populair toen de resultaten van antiquari- de heerschappij van keizer Kangxi (r. 1661- beginnen wordt ingegaan op elmer Kolin’s
Hierin wordt erotische en sensueel getinte om uiteindelijk ‘beloond’ te worden met een porseleinen dubbele kalebasvaas uit de sche studies, waar Chinese geleerden zich al 1722) uit de Qing-dynastie. Deze manchu onderzoek naar de verbeelding van de
keramiek getoond uit oost en West. in dit seks. op schilderingen en bij ukiyo ningyo- Jiajing-periode (1522-1566) van de ming- ruim tweeduizend jaar mee bezighouden, keizer bestelde vazen met tienduizend shou Amsterdamse stedenmaagd. in vroege uit-
artikel ligt de focus op de oost-Aziatische poppen (poppen van de zwevende wereld) dynastie in Keramiekmuseum Princessehof naar de verschillende vormen van het karak- (wanshou) in diverse zegelschriftvarian- beeldingen brengen kooplieden handels-
keramiek die tentoongesteld wordt, zoals uit de zeventiende eeuw waren deze hoog- is niet alleen versierd met dieriguren, maar ter voor een en hetzelfde woord toeganke- ten bij de keizerlijke ovens in Jingdezhen. waar naar de stedenmaagd. in een prent
een Chinese plastiek van Shoulao, de daoï- geplaatste courtisanes een grote bron van ook met wensen voor een lang leven (afb. lijker werden door publicatie. Groeperingen op de vaas in afbeelding 4 wordt het ka- van Claes Jansz. Visscher uit 1611 heeft de
tische god van een lang leven. Hij wordt ge- inspiratie. Deze decoratie, bekend als bijin 1). Deze vaas is een van de vele porseleinen van honderd of 120 shou karakters worden rakter shou tienduizend maal herhaald in koopman uit Azië enig porselein bij zich, al
kenmerkt door een zeer hoog voorhoofd, (mooie vrouwen), werd overgenomen in de objecten met een aan een lang leven en on- meestal baishou tu (honderd lang-leven 975 verschillende zegelschriftstijlen, waar- is het niet veel. in uitbeeldingen van Azië
waarvan wordt gezegd dat hij deze heeft productie van Japans porselein. De mooi- sterfelijkheid gerelateerde decoratie gepro- karakters) genoemd. Compilaties van ver- van vele verzonnen.ook in de negentiende vanaf de bouw van het stadhuis in 1648
verkregen door het uitvoeren van seksritu- ste voorbeelden zijn de bijin gemaakt in het duceerd tijdens de heerschappij van keizer sies van het shou karakter gaan terug tot eeuw waren er nog oudheidkundigen zoals worden de kooplieden en koopwaar ver-
elen die binnen het daoïsme werden uitge- Kakiemon-palet. Deze plastieken werden Jiajing, die geobsedeerd was door het idee de tang-dynastie (618-907) of zelfs nog eer- Chen Jieqi (1813-1884) en zijn student Wu vangen door allegorische iguren die de
voerd. een ander object betreft een schaal- zowel in Japan als in europa verzameld en van onsterfelijkheid. der; deze vroege voorbeelden kennen we Dacheng (1835-1902) die unieke en onor- vier continenten verbeelden. De voorschrif-
tje uit de achttiende eeuw met daarop een waren zeer kostbaar. De versiering bestaat uit veertig lang-leven tot nog toe alleen uit verwijzingen. Baishou thodoxe schriftstijlen bleven bestuderen ten van Cesare ripa’s iconologica is leidend
vrouw afgebeeld. Haar ontblote been en Naast deze decoratieve voorstelling op ke- karakters (shou); de karakters in standaard- tu kan alle Chinese schrifttypes bevatten, en classiiceren. Gedrukte afbeeldingen, on- en het porselein verdwijnt vrijwel geheel.
ingebonden voet zijn duidelijk zichtbaar. ramiek, is er nog een directere link tussen schrift zijn gevat in ronde cartouches en die van karakters uitgesneden in orakelbotjes der andere in fotolithograie, van antieke in circa 1675 schildert Gerard de Lairesse
De vrouwelijke voet werd vanaf de Song- erotiek en keramiek. een goed voorbeeld in zegelschrift in zowel ronde als ruitvormi- tot cursief schrift en alles daar tussenin. De schriften waren in deze periode in steeds de Stedenmaagd van Amsterdam. Dit is een
dynastie (960-1279) gezien als het ultieme is een gedicht van Guan Daosheng (1262– ge. Standaardschrift is de al meer dan dui- shou karakters op de verjaarswanddoek uit groteren getale te verkrijgen. Veel mensen, combinatie van allegorische iguren die
symbool van vrouwelijke schoonheid en 1319) uit de Yuan dynastie. Zij schreef een zend jaar gebruikte standaardmanier van afbeelding 2 zijn allemaal zegelschriftvari- waaronder zakenlieden, waren verrukt dat de continenten verbeelden en koopwaar
erotiek. in de Chinese kunst worden de in- liefdesgedicht in 1289 voor haar man Zhao schrijven in China. Zegelschrift is een archa- anten (afb. 3). verschillende schriftvormen nu beter toe- uit verre streken, met name Azië. Porselein
gebonden voeten van een vrouw zelden af- mengu (1254–1322) om hem ervan te weer- isch schrift dat bestond in vele varianten De eersten die gefascineerd raakten door gankelijk waren en de bai shou decoratie in heeft hier een ereplaats. Blijkbaar was het
gebeeld, daarmee is dit schaaltje een zeld- houden een concubine in zijn huishouden vóór het tijdens de Qin-dynastie (221-207 de verschillende vormen van zegelschrift zegelschrift verscheen overal op consump- geschikt door een direct herkenbare associ-
zaam exemplaar. op te nemen. in dit gedicht wordt klei als v.Chr.) gestandaardiseerd werd. waren geleerden/ambtenaren als Su Shi tiegoederen, waaronder borden en scha- atie met Azië.
Het volgende object is een bord met daarop een metafoor gebruikt om hun relatie te Het karakter shou was al lang voor de (1037-1101) en mi Fu (1051-1105). Zij von- len voor restaurants. Het Victoria and Albert De architect en schilder Jacob van Campen
twee vrouwen met naast zich twee paren- omschrijven. in het vuur dat door hun lief- Jiajing-periode een gewild decoratiemotief den beiden dat antiquarische studies zich museum bezit een schaal en een bord met werkte precies tegelijkertijd aan de decora-
de konijnen. in de Chinese literatuur wordt de is ontstaan bakken ze met klei van elkaar in oost-Azië en is dat nog steeds vanwege ook bezig moesten houden met paleogra- diverse shou karakters in zegelschrift en het tie van het stadhuis in Amsterdam en het
het kijken naar een zwart en wit konijn door een iguur. Het laat zien hoe hun lichaam en zijn gunstige betekenis. Beelden geassoci- ie en epigraie (jinshi xue), hierbij geïnspi- baishou Tang ji merkteken aan de onder- Huis ten Bosch in Den Haag, een paleis voor
een man en een vrouw gebruikt als een ero- liefde een is geworden. ook verschillende eerd met een lang leven en onsterfelijkheid reerd door de ontdekking van inscripties kant. Catalogiseerders vermoeden dat deze Amalia van Solms, weduwe van stadhouder
tische referentie. in dit geval gaat het om hedendaagse keramisten geven aan dat het horen bij traditionele Chinese verjaarsvie- in stenen steles, bronzen, voorwerpen van het bezit waren van een chic, negentiende- Frederik Hendrik. De achthoekige zaal van
twee vrouwen die kijken naar twee witte vormen van klei voor hen niet alleen crea- ringen en worden vaak gebruikt als er een jade en andere antieke Chinese kunstvoor- eeuws restaurant dat waarschijnlijk ‘Baishou Huis ten Bosch kreeg een spectaculair voor-
konijnen, wat de indruk doet vermoeden tief, maar ook een zeer sensueel en erotisch mijlpaal bereikt is, bijvoorbeeld wanneer ie- werpen. Gedurende de ming- en Qing- tang’ heette en waar grote verjaarspartijen komen: de wanden waren van onder tot bo-
dat het hier gaat om een verwijzing naar de proces is. in het werk van takeshi Yasuda mand zestig wordt. Shou karakters wensen dynastieën zorgden nieuw ontdekte in- gehouden konden worden. ven bedekt met schilderingen die deugden
lesbische liefde. Vrouwen kwamen het huis is deze sensualiteit en tastbaarheid goed de jarige niet alleen nog vele jaren toe, maar scripties van oude zegelschriftkarakters in essentie was het gebruik van archaïsche van Frederik Hendrik bezongen. Na de be-
zelden uit en hierdoor waren ze vooral op zichtbaar door de vormen en glazuren die benadrukken ook hoe lang diegene al leeft. voor een blijvende belangstelling voor an- of archaïserende vormen van lang-leven ka- spreking van de uitbeelding van Azië, por-
elkaar aangewezen. Dit zorgde voor intense hij gebruikt. Naast deze link met het maak- rijke en machtige mensen werden op hun tiquarische studies. Geleerden verzamelden rakters op decoratieve voorwerpen van ke- selein en de stedenmaagd is het interes-
vriendschappen (of rivaliteit), wat in sommi- proces, bestaat er ook een verband tussen zestigste verjaardag vereerd met overda- zowel antieke voorwerpen met inscripties ramiek en andere materialen bedoeld om sant om na te gaan hoe Azië en porselein
ge gevallen leidde tot een relatie van meer het menselijk lichaam en keramiek. Voor dig versierde decoratieve voorwerpen, zo- als afdrukken van inscripties en publiceer- goede wensen over te brengen. echter, on- hier voorkomen. Van Campen schilderde
seksuele aard. in schilderingen uit de acht- het benoemen van de verschillende onder- wel in keramiek als in andere materialen. den hierover. De bai shou tu compilaties be- der al die mooie wensen en beelden koes- Aziatische voorwerpen in een van de schil-
tiende en negentiende eeuw komt dit the- delen van keramiek worden lichaamsdelen Bijvoorbeeld met weelderige verjaardags- vatten niet alleen karakters die gebaseerd terden degenen die dit soort voorwerpen derijen in de zaal: ‘triomfstoet met geschen-
ma regelmatig voor. gebruikt, zo heeft een vaas een buik, een wanddoeken, die tijdens de Qing-dynastie waren op verouderde vormen, maar vaak bestelden en kochten de vurige wens zich ken uit de oost en de West’. Centraal staat
Huwelijken in China en Japan werden over hals en oren en kan je de huid aanraken. Al (1644-1911) met shou karakters in ve- ook apocriefe, wat zorgde voor een aan- op deze manier met het oude China te ver- een op dat moment al honderd jaar oude
het algemeen gearrangeerd, dit gold met deze associaties laten zien dat er een dui- lerlei vormen versierd konden worden. houdend spanningsveld binnen de jinshi binden en zich te onderscheiden in kringen pot. Die verwijst niet zozeer naar Azië, maar
name voor de hoogste klassen in de sa- delijk verband bestaat tussen keramiek en Afbeelding 2 laat een dergelijke, negentien- studies: terwijl geleerden oude inscripties die aan Chinese tradities hechtten. naar ‘Portugees-Azië’, naar het verleden, de

86 I vormen uit vuur vormen uit vuur I 87