Page 186 - Đặc san VTLV XUÂN TÂN SỬU 2021

Đặc San Xuân Tân Sửu VĂN THƠ LẠC VIỆT

Một hôm hai người rủ nhau vào quán nhậu, cả hai khi rượu đã ngà say. Nguyên
Quân đứng dậy vỗ bàn mà hát vang một bài thơ rất hay. Khi đó ở bàn tiệc kế bên, có một
võ quan họ Lưu, người Trực Lệ, nghe điệu hát qúa hay nên bước sang hỏi là điệu gì mà

hay qúa vậy
- Nguyên Quân trả lời, đây là điệu đặc biệt ở Phương Nam.
- Họ Lựu lại nói bài ca nghe rất bi thương mà hùng tráng, rất khẳng khái đầy nghĩa
khí. Nam Phương mà có một điệu hát hay thế ư. Sau đó họ Lưu xin người hát chép lại bài
hát này, Họ Lưu hỏi tên bài hát và tên tác giả nhưng người hát trả lời không biết, đây chỉ
là bài hát lưu truyền trong dân gian. Vì không biết tên bài hát nên ban đầu bài này lấy tên
là Nam Phương Ca Khúc.

Ông Nguyễn bá Trác đã viết lại bài này bằng tiếng Hán.

Trong thiên ký sự Hạn Mạn Du Ký, chính ông đã viết lại câu chuyện này. Sau này cũng
chính tác giả Nguyễn Bá Trác dịch sang tiếng Việt. Khi dịch sang tiếng Việt.

Nguyễn Bá Trác đã dịch rất thoát ý, ông dựa trên ý của bài mà lấy tên là Hồ Trường.

Chữ Hồ Trường lấy ý từ chữ Thương trong bài ca, chữ Thương được lập lại nhiều lần trong
bài ca, mà chữ thương có thể đọc là chữ Trường.

Chữ hán Thương có nghĩa là ly rượu đầy, mời rượu cũng gọi là thương, ví dụ câu
nói (Quản Tử thương Hoàn Công) nghĩa là Quản Tử kính cẩn mời rượu Tề Hoàn Công.

Từ uống rượu một minh cũng gọi là thương, ví dụ câu nói (Bá tửu bất năng thương)
nâng ly khó uống một mình. Ông Nguyễn bá Trác đã mượn ý từ chữ thương đọc là trường,
rồi dựa theo ý thơ. Nguyễn Bá Trác đã sáng tác thành Hồ Trường, một tên gọi rất hay cho

bài thơ.

Bài Hồ Trường phiên âm theo Chữ Hán.
Trượng phu sanh bất năng phi can chiết hạm vị thế phú cương thường
Tiêu dao tứ hải, hồ vị hồ thử thương
Hồi đầu nam vọng mạc vô cực hề, thiên vân nhất sắc đồ thương thương.
Lập công bất thành, học bất lực, thiếu tráng hữu cơ thời hề, tọa thị bách niên thân thế khu
âm dương
Phủ chưởng cuồng ca vấn tư thế, mang mang thiên địa, an đắc tri nhất tri kỷ hề, thí lai đối

chước hữu dư thương.
Dư thương trịch hướng Đông minh thủy, Đông minh chi thủy vạn đội khởi cuồng lan.
Dư thương trịch hướng Tây sơn vũ, Tay sơn chi vũ nhất trận hà uông dương
Dư thương trích hướng bắc phong khứ, Bắc phong dương sa tẩu thạch phi thù phương
Dư thương trích hướng nam thiên vụ, vụ trung hữu nhân khai khẩu nhất ẩm cừ nhiên túy
Thiên địa vũ trụ hồn tương vong, dư bất túy hĩ, dư hành dư chí

186