Page 301 - Microsoft Word - Cam Pha dat va nguoi.doc

Phần thứ hai: LỊCH SỬ 283

Đầu thời Lê Trung Hưng, vì kiêng húy vua Lê Anh Tông
(Lê Duy Bang) (1557 - 1573), triều đình cho đổi tên trấn An

Bang thành trấn Yên Quảng. Sau đó lại tiếp tục kiêng húy
chữ Tân (tên vua Lê Duy Tân (1600 - 1619)), nên đổi tên
châu Tân An thành châu Tiên Yên . Vùng đất Cẩm Phả thời
1
Lê Trung Hưng thuộc vào địa phận của châu Tiên Yên và
huyện Hoành Bồ, trấn Yên Quảng.

Trấn Yên Quảng tiếp tục là mối quan tâm của triều đình
Đàng Ngoài trong vấn đề bảo vệ an ninh, lãnh thổ vùng Đông
Bắc. Năm 1613, Trịnh Tráng đi kinh lý nơi đây, chiêu tập vỗ

về nhân dân. Năm 1729, “chúa Trịnh đi tuần phía đông. Điểm
duyệt trọng thể thuyền và xe ở cửa biển Triều dương” ...
2
Từ nửa đầu thế kỷ XVIII, tình hình chính trị - xã hội
Đàng Ngoài lâm vào khủng hoảng. Đến thời chúa Trịnh
Giang (1729 - 1740), triều đình trọng dụng hoạn quan, nhiều

quan lại cương trực, ngay thẳng bị giết hại. Tại nông thôn,
nạn cường hào, ác bá hoành hành, thiên tai liên tiếp ập đến

đẩy người nông dân vào nạn xiêu tán khắp nơi. Chính vì thế,
các cuộc khởi nghĩa nông dân đã liên tiếp nổ ra, tiêu biểu

như các cuộc khởi nghĩa của Lê Duy Mật, Hoàng Công Chất,
Nguyễn Danh Phương, Nguyễn Hữu Cầu...

Đến cuối thế kỷ XVIII, cuộc khởi nghĩa Tây Sơn bùng
nổ, lần lượt đánh đổ cả hai tập đoàn phong kiến Nguyễn

_______________

1. Xem Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Viện Viễn Đông Bác Cổ: Đồng
Khánh địa dư chí, Sđd, t.1, tr.395-435.
2. Ngô Cao Lãng: Lịch triều tạp kỷ, Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội,
1975, t.II, tr.186.