Page 302 - Microsoft Word - Cam Pha dat va nguoi.doc

284 Cẩm Phả - Đất và Người

(Đàng Trong) và Lê - Trịnh (Đàng Ngoài) và Vương triều
Tây Sơn thành lập, tạo nền móng bước đầu cho một quốc

gia thống nhất, chấm dứt tình trạng chia cắt đất nước về
mặt lãnh thổ.

2. Thời Nguyễn độc lập, tự chủ (từ năm 1802 đến
trước năm 1884)

Năm 1802, sau khi đánh bại nhà Tây Sơn, Nguyễn Ánh

lên ngôi, lấy niên hiệu là Gia Long, thiết lập vương triều
phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam. Trong thời kỳ

trị vì của mình, trên một lãnh thổ quốc gia rộng lớn chưa
từng có, Gia Long bước đầu thiết lập bộ máy tổ chức hành

chính từ Trung ương đến địa phương. Trên cơ sở các đơn vị
hành chính trước đó, Gia Long chia cả nước thành 27 doanh
và trấn. Ở phía Bắc, vua Gia Long thành lập Bắc Thành

(năm 1802), gồm năm nội trấn (Sơn Nam Thượng, Sơn Nam
Hạ, Kinh Bắc, Sơn Tây, Hải Dương) và sáu ngoại trấn (Thái

Nguyên, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Cao Bằng, Yên Quảng,
Hưng Hóa). Đứng đầu Bắc Thành là một viên Tổng trấn,
ngoài ra còn có Hiệp Tổng trấn (sau đổi thành Phó Tổng

trấn), cùng bốn tào Hộ, Binh, Hình, Công giúp việc.
Dưới thời Gia Long, trấn Yên Quảng được tổ chức gồm

1 phủ, 3 huyện, 3 châu, 16 tổng, 132 xã, phường, phố, vạn,
xóm. Phủ duy nhất của trấn An Quảng là phủ Hải Đông .
1

_______________

1. Xem Dương Thị The: Tên làng xã đầu thế kỷ XIX (Các tổng trấn
xã danh bị lãm), Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 1981, tr.82.