Page 29 - Trinh bay Than Quang Ninh ky luat va dong tam

û
à
ñaõ bò ñaøy ñoïa cöïc nhoïc “nhö nhöõng con suùc vaät phai ñieu
khieån baèng roi voït” . Thaân phaän thôï moû bò coi reû coøn hôn
(1)
caû hoøn than, “soáng laøm phu moû, cheát boû goác sim!”. Töø thöïc
teá cuoäc soáng bò aùp böùc, boùc loät, vôùi noãi nhuïc cay ñaéng cuûa
ngöôøi daân maát nöôùc uaát öùc trong loøng, thôï moû Quaûng Ninh
ngay töø khi môùi ra ñôøi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc ñoái töôïng, nhaän
thöùc ñöôïc baûn chaát keû thuø cuûa mình moät caùch roõ raøng.
Nhöõng teân chuû tö baûn, chuû haàm moû cuõng chính laø teân chuû
thöïc daân, keû aùp böùc, ñaøy ñoïa ngöôøi thôï moû cuõng ñoàng thôøi
laø keû thuø cöôùp nöôùc, baùn nöôùc. Töø thöïc teá hoaøn caûnh lòch
söû ñoù, coâng nhaân moû Quaûng Ninh cuõng nhö coâng nhaân
Vieät Nam ñaõ sôùm nhaän ra chaân lyù “... lôïi ích giai caáp vaø
lôïi ích daân toäc laø hoaøn toaøn thoáng nhaát”. Do ñoù, khaùc vôùi
giai caáp coâng nhaân ôû nhieàu nöôùc tö baûn, nhaát laø ôû Phaùp,
trong giai ñoaïn ñaàu khi môùi ra ñôøi, coâng nhaân vuøng Moû
ñaõ tieán haønh cuoäc ñaáu tranh choáng laïi keû thuø cuûa chính hoï
laø boïn chuû moû thöïc daân Phaùp vaø beø luõ tay sai cuûa chuùng.

Trong thôøi gian ñoù, caùc cuoäc khôûi nghóa choáng Phaùp
cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc Quaûng Ninh noåi leân maõnh lieät,
ù
ä
cac cuoc khôûi nghóa noâng daân noái tieáp nhau, cuoäc naøy
vöøa thaát baïi, cuoäc khaùc ñaõ daáy leân taïo thaønh moät phong
traøo roäng khaép: hoaït ñoäng cuûa Hoäi Thieân Ñòa vaø cuoäc taán
coâng chieám thaønh Moùng Caùi ; khôûi nghóa cuûa Ñoác Tít ôû
(2)
Ñoâng Trieàu; khôûi nghóa cuûa Löu Kyø ôû khu vöïc mieàn Taây
ù
Quaûng Ninh... Tröôùc caùc phong traøo yeâu nöôùc choáng Phap
phat trieån raàm roä, thôï moû Quaûng Ninh laø nhöõng ngöôøi
ù
(1) Nguyeãn AÙi Quoác: Ñaây “coâng lyù” cuûa thöïc daân Phaùp ôû Ñoâng Döông,
Nxb. Söï thaät, Haø Noäi, tr.11.
(2) Hoäi Thieân Ñòa: toå chöùc quaàn chuùng ñoâng ñaûo choáng Phaùp ôû Moùng Caùi.
28