Page 21 - BUKU PROGRAM SEMINAR SPESIFIKASI PIAWAI JKR KERJA GEOTEKNIK

APLIKASI KAEDAH GEOFIZIK DALAM ASPEK GEOLOGI
KEJURUTERAAN

ABSTRAK

Kaedah geofizik merupakan satu kaedah yang digunakan untuk mengkaji,
memeta dan menyiasat keadaan bawah tanah dengan menggunakan
peralatan-peralatan elektrik-elektronik tertentu. Kaedah ini telah digunakan
secara meluas di dalam eksplorasi air bawah tanah, eksplorasi mineral,
eksplorasi minyak dan gas, bencana geologi, survei kejuruteraan dan lain-lain
lagi. Kaedah geofizik ini terdiri daripada pelbagai jenis survei yang
menggunakan peralatan-peralatan yang tertentu dan konsep survei yang
berbeza-beza. Survei yang sesuai diaplikasikan di dalam geologi kejuruteraan
antaranya adalah survei keberintangan 2D dan pengkutuban teraruh, survei
seismik, survei graviti/mikrograviti, survei magnetik dan lain-lain lagi. Konsep
survei keberintangan 2D dan pengkutuban teraruh adalah mengesan nilai
keberintangan dan kebolehcasan bahan bawah tanah dengan membuat
pengukuran di atas permukaan tanah. Survei ini telah banyak digunakan
dalam siasatan tanah mendap dan tanah runtuh. Konsep survei seismik pula
melibatkan penentuan selang masa antara permulaan gelombang seismik
pada titik pukulan yang dipilih dan ketibaan gelombang yang dipantulkan
atau dibiaskan pada satu atau lebih pengesan gelombang seismik. Kaedah ini
digunakan secara meluaskan di dalam sektor carigali minyak dan gas, namun
kaedah ini juga boleh digunakan di dalam kajian tanah runtuh dan pemetaan
terrain. Seterusnya survei graviti boleh dibahagikan kepada survei
mikrograviti dan survei graviti rantau.

Konsep survei ini adalah berkait rapat dengan perubahan ketumpatan
batuan. Survei mikrograviti dijalankan bagi pemetaan topografi, pengesanan
kaviti dan lubang benam, pemetaan terowong bawah tanah dan lain-lain lagi.
Manakala survei graviti rantau pula dijalankan bagi pemetaan sesar,
lembangan, kubah garam dan sempadan batuan dan litologi. Selain itu,
survei magnetik juga boleh digunakan bagi pemetaan batuan, mengesan
bahan-bahan tinggalan lama dan objek-objek tertanam serta lain-lain lagi.
Konsep survei ini adalah berdasarkan anomali pada medan magnet bumi
yang terhasil daripada sifat-sifat magnetik batuan. Survei – survei geofizik
yang dinyatakan ini merupakan survei yang paling banyak diaplikasikan di
dalam aspek geologi kejuruteraan kerana kos dan masa yang efektif dalam
mendapatkan maklumat sub-permukaaan sesuatu kawasan.

20 KERTAS TEKNIKAL