Page 104 - metallurgy

‫انواع فازها در آلیاژ ها ‪:‬‬

‫آلیاژها بر اساس تعداد فاز های موجود در آن ها به دو دسته ی همگن و مخلوط تقسیم بندی می‬
‫شوند ‪ .‬آلیاژ ها همگن ‪ ،‬آلیاژ های با یک فاز هستند که خود به دو گروه محلول جامد و فاز میا یی‬

‫تقسیم می شود ‪ .‬آلیاژ های که دارای چندین فاز هستند آلیاژ های مخلوط نامیده می شود که ترکیین از‬
‫محلول جامد ‪ ،‬فاز میا یی و فاز خال به شمار می رود ‪.‬‬

‫از مخلوط کردن دو یا چند فلز در حالت های مختلف رشایط گوناگو یی ایجاد می گردد ‪ .‬در حالت‬
‫بخار فلزات مختلف به طورکامل با هم مخلوط شده و اتم ها کامل ًا در هم رفته و امکان تشخی آن‬
‫ها از هم نیست و اصطلاح ًا حل می شوند‪ .‬در حالت مذاب فلزات مختلف ممکن است به طورکامل یا‬

‫جز یی در یکدیگر حل شوند‪ .‬در حالت جامد‪ ،‬انحلال کامل‪ ،‬انحلال جز یی و عدم انحلال وجود دارد‪.‬‬

‫نحوه انحلا در حالت جامد‪:‬‬

‫این انحلال به سه دسته تقسیم بندی می شود ‪:‬‬
‫‪ -1‬فاز محلول جامد ب یی نش یی‬
‫‪ -2‬فاز محلول جامد جانش یی‬

‫‪ -3‬فاز های ترکیین‬
‫ممکن است عنصری به صورت عنصر آلیاژی یا عنصر ناخالض باشد‪.‬‬
‫این دو از نظر توزی ع در شبکه کریستالی می توانندکامل ًا یکسان باشند‪ ،‬به طور مثال هر دو می توانند‬

‫ب یی نش یی یا جانش یی باشند‪.‬‬
‫با این تفاوت که عناض ناخالض سهوًا به آلیاژ وارد شده و خواص را مناسب تر می کند اما عنصر‬

‫آلیاژی‬
‫عمدًا به آلیاژ اضافه شده و موجبات بهبود خواص مختلف را فراهم می سازد‪.‬‬

‫( عنصر ناخالض ) ‪ « Al + Fe‬آهن در آلومینیوم » ‪( /‬عنصر آلیاژی ) ‪ « Cu + Ni‬نیکل در مس »‬

‫‪ -1‬فاز محلو جامد ب ر یی نسش ر یی ‪:‬‬
‫محلول جامد به این علت گفته می شود که عنصر آلیاژی (عنصر حل شونده) و حلال به راح ین‬

‫قابل تشخی از یکدیگر توسط روش های معمولی و ساده نیستند ‪.‬‬
‫در محلول جامد ب یی نش یی اتم های عنصر حل شونده در فضا های خالی ب یی اتم های شبکه حلال‬

‫قرار می گتد‪ .‬مانند اتم های کربن در ب یی اتم های آهن ( ‪) α‬‬
‫رشط اینکه اتم حل شونده بتواند در فضاهای خالی قرار گتد این است که شعاع آن باید با‬
‫فضاهای خالی همخوا یی داشته یا از آن کوچک یت باشد ‪ .‬اساس ًا عناض ‪ N ، B ، H ، C‬هستند که ب یی‬

‫نش یی می شوند ‪.‬‬

‫‪110044‬‬