Page 106 - metallurgy

‫‪ -3‬ظرفیت شیمیای ‪:‬‬
‫برای افزایش حد حلالیت باید دو عنصر حلال و حل شونده دارای ظرفیت شیمیای یکسا یی باشند‪.‬‬
‫یک فلز با ظرفیت کم یت مقدارکم یتی از فلز با ظرفیت بیش یت را در خود حل می کند‪ .‬به طور مثال‪ :‬اگر‬
‫‪ 3+ ، 2+‬و ‪ 4+‬را در نظر بگتیم‪ ،‬از نظر این پارام یت عنصر ‪ B‬درصد بیش یتی از ‪ C‬را در خود حل‬

‫می کند تا‪.A‬‬

‫‪ -4‬ساختارکریستالی ‪:‬‬
‫هر چه شبکه کریستالی دو فلز به هم نزدیک تر باشد ‪ ،‬امکان انحلال آن ها بیش یت است ‪ .‬اگر دو‬
‫شبکه کریستالی یکسان بود از نظر این پارام یت مشکلی جهت انحلال وجود ندارد ‪ .‬لازم به ذکر است اگر‬
‫دو ماده دارای ساختار کریستالی یکسا یی نباشند ‪ ،‬نمی توانند به طور کامل ‪ % 100‬در یکدیگر حل‬

‫شوند ‪.‬‬
‫‪ ‬در صورت اینکه ح ین یکی از رشایط بالا موجود نباشد ‪ ،‬حلالیت از حالت کامل خارج می شود‪.‬‬
‫‪ ‬اصول ًا رشوط ‪ 3‬و ‪ 4‬برای بحث حلالیت کامل مطرح می شوند وبرای م یتان حلالیت کاربرد‬

‫چندا یی ندارند‪.‬‬
‫‪ ‬مهم ترین رشط برای حلالیت ‪ ،‬اختلاف شعاع اتمی می باشد ‪.‬‬

‫‪ -3‬فازهای ترکیین‪:‬‬

‫هنگامی که عنصر حل شونده بیش از حد حلالیت در شبکه عنصر حلال وجود داشته باشد ‪ ،‬فاز‬
‫میا یی یا فاز ترکیین ایجاد می گردد ‪ .‬این نوع فاز ها دارای ترکیب شیمیای ب یی دو فلز خال و ساختار‬

‫کریستالی متفاوت با فلرات خال اولیه هستند ‪.‬‬
‫فاز های میا یی را می توان به سه دسته زیر تقسیم بندی کرد ‪:‬‬

‫‪ -1‬ترکیبات ب یی فلزی از نوع اندازه اتمی‬
‫‪ -2‬ترکیبات ب یی فلزی الک یتوشیمیای از نوع اختلاف در الک یتونگاتیویته‬

‫‪ -3‬ترکیبات الک یتو یی از نوع ظرفیت شیمیای‬
‫‪ -1‬ترکیبات ب ر یی فلزی از نوع اندازه اتمی‪:‬‬

‫این ترکیبات خود به دسته ی جانش یی و ب یی نش یی تقسیم بندی می شود ‪.‬‬
‫ترکیبات ب ر یی نسش ر یی ‪:‬‬

‫ترکیبات ب یی نش یی هنگامی تشکیل می شوند که عنصر آلیاژی ب یی نش یی وجود داشته باشد و در صد‬
‫آن بیش یت از حد حلالیت باشد ‪ .‬اساس ًا عناض ‪ N ، B ، H ، C‬هستند که ب یی نش یی می شوند ‪ .‬به‬
‫عنوان مثال ‪ :‬اگر مقدارکربن در آهن بیش یت از ‪ %0/02‬باشد ‪ ،‬مقداری از آن به صورت محلول جامد‬

‫‪106‬‬