Page 109 - metallurgy

‫نمودار فازی یکتاین ‪:‬‬
‫در این حالت فشار و دما دو متغتی هستند که اثر این دو را روی وضعیت تعادلی فلز مورد بررسی‬

‫قرار می دهند ‪.‬‬

‫فشار ‪P‬‬ ‫‪1‬‬
‫جامد ‪S‬‬ ‫مایع ‪L‬‬

‫‪2‬‬

‫گاز ‪V‬‬

‫دما ‪T‬‬

‫نمودار شماره ‪ -12‬نمودار فازی یکتای‬

‫‪ ‬نقطه ی زرد رنگ مشخ شده به نقطه ی سه گانه معروف است ‪.‬‬
‫قانون فازها ‪:‬‬

‫این قانون به قانون گیبس هم موسوم است‪ ،‬با توجه به رابطه ی زیر می توان از قانون گیبس‬
‫استفاده کرد‪:‬‬

‫محدودیت ها ‪ + = + 2 −‬‬

‫رابطه ی شماره ‪ – 79‬قانون فاز ها و درجه آزادی‬

‫در این رابطه ‪ C‬تعداد عناض یا جزء ها ‪ P ،‬تعداد فاز ها و ‪ F‬درجه آزادی می باشد ‪.‬‬
‫درجه آزادی تعداد متغتهای نظت فشار‪ ،‬دما و یا ترکیب شیمیای است که می توانند مستقل ًا تغیت‬

‫کنند بدون آن که فازها تغیتکنند‪.‬‬
‫منظور از محدودیت ها این است که یک متغت ثابت باشد ویا واکن رسی انجام شود‪ .‬به طور مثال‬

‫فشار را ‪ 1‬اتمسفر ثابت فرض کنیم ‪.‬‬
‫در تعی یی فاز ها ‪ ،‬هر جامد و هر مذاب یا مایع به طور جداگانه هرکدام یک فاز ‪ ،‬ولی همه ی گاز ها‬

‫با هم یک فاز محسوب می شوند ‪.‬‬
‫به عنوان مثال نقطه ی (‪ )1‬روی نمودار زیر را در نظر بگتید ‪ C=1 .‬می باشد زیرا یک جزء وجود‬

‫دارد ‪ ،‬فاز مورد نظر فقط دارای فاز مایع می باشد (‪ )P=1‬و طبق رابطه ی بالا درجه آزادی برابر ‪2‬‬
‫محاسبه می شود (‪ .)F=2‬این درجه آزادی به معنای آن است این امکان وجود دارد دو متغت فشار و‬

‫دما تغیت کرده ولی همچنان فاز مایع وجود داشته باشد ‪ ( .‬محدودی ین وجود ندارد و به دلیل خال‬
‫بودن ترکیب شیمای خال است ‪) .‬‬

‫‪109‬‬