Page 46 - Ondan Sonra Ocak 2023
P. 46
DENEME
NASILSINIZ, İYİ MİSİNİZ?
Yazan: Arzu AKDEMİR
Dünyada her șey zıddıyla ka m. Beyazın s yah varsa İlk deneyde y ve kötü karakterler tems l eden
b r anlamı var, tokluk keyf ne ermek ç n acıkmak oyuncaklarla küçük b r oyun düzenlen yor ve oyun
gerek, ç rk nl k olmasa güzell ğ ayırt edeb lmek sonunda bebekler n dörtte üçünden fazlası y olan
mümkün değ l; kısacası nsanın z hn nde b r kavram karaktere uzanıyor. Henüz üç aylık bebekler b le
veya olguyu anlamlandırab lmes n n tek yolu bu kötü karakter tems l eden oyuncağa neredeyse h ç
tezatlar. Yaratılan her kavram veya olgu g b y l ğ n lg göstermezken, y karakter tems l eden
de kıymet b l nmel yd , c sm olmasa da b r adı, oyuncağa se uzun süre lg göster yorlar. Buna göre
k ml ğ olmalıydı ve elbet b r zıddı da olmalıydı; henüz bebekken b le y ve kötü arasında ayrım
kötülük. yapab l yoruz.
İnsanoğlunun masum b r melek olarak dünyaya İk nc deneyde se d ğer karakterlere kötü
geld ğ ne, kötülüğü b lmed kler ne ve hayatın nsana davranan b r oyuncak ve onun kötü davranmasına
b rtakım olumsuz duyguları sonradan öğrett ğ ne rağmen zor durumda kaldığında ona yardımcı olan
nanırız. Böyle düșünenler ç n yapılan b r d ğer karakterler bebeklere b r oyun çer s nde
araștırmadan ve araștırmanın șașırtıcı sunuluyor. Oyunun b r yer nde, kötü davranan
sonuçlarından bahsetmek ster m. Araștırma b r karaktere de kötü davranan b r karakter
soruyla bașlıyor: “Bebekler daha doğarken aslında göster l yor ve bebekler bu kez, y davranan
adalet, güç ve y l k kavramlarını b lmekte m d rler?” oyuncağı değ l, kötü karakter cezalandıran yan
Bu sorunun cevabını arayan b r grup b l m nsanı, kötülüğe kötülükle karșılık veren oyuncağı terc h
bebekler üzer ne b r araștırma yapıyor. Yale ed yorlar. Bu da b z m hem adalet duygusunu
Ün vers tes Bebek B l ș Merkez nde, Ps kolog Karen doğuștan get rd ğ m z hem de güçlü olana
Wynn ve ek b n n yaptığı deneyler n sonuçları hayl meylett ğ m z göster r.
lg nç. Bebekler henüz a le, okul veya sosyal çevren n
b l nçl ve s stemat k olarak etk s nde değ ller.
Deneyler, henüz yașını b le doldurmamıș m n k
bebekler üzer nde yapılmıș. Bebekler n bazıları altı
aydan daha küçük. Eller n yetk n b ç mde
kullanamayan, ps ko-motor davranıșları gel șmem ș
bebekler bunlar. Hep m z n b l nçs z ve her șeyden
bîhaber olduklarını varsaydığımız nsan yavruları…
Deneyler n amacı; bebekler y ve kötü arasında
ayrım yapab l yorlar mı, yapıyorlarsa eğer
terc hler n y den yana mı kötüden yana mı
kullanıyorlar ve asıl can alıcı sorular șunlar: Kötü
olana karșı bebekler n tavırları ne oluyor? İnsan
olarak b zler, adalet duygusunu doğuștan b l yor
muyuz?
