Page 1194 - บทความทางวิชาการหลักสูตร ผู้พิพากษาหัวหน้าศาล รุ่นที่ 21

๑๑๘๒

ิ
“เสริม” ดุลพนิจของผู้พพากษาที่จะตัดสินใจ “ขังคนที่ควรขัง” และ “ปล่อยคนที่ควรปล่อย” ได้แม่นย า
ิ
๑๓
กว่าก่อน ทั้งยังช่วยลดอัตราอาชญากรรมลงได้มากกว่าเดิม ในขณะที่ขังคนน้อยลงกว่าเดิมด้วย
ี
ั
ทั้งนี้สถาบันวิจัยและพฒนารพพฒนศักดิ์ได้จัดท าคู่มือส าหรับการประสานความร่วมมือ
ั
ระหว่างศาลยุติธรรมกับหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมในการน าร่องปฏิรูปการปล่อยชั่วคราวด้วย
ระบบประเมินความเสี่ยง และการก ากับดูแลในชั้นปล่อยชั่วคราว เพอให้เป็นแนวทางปฏิบัติในการ
ื่
ประสานความร่วมมือระหว่างศาลยุติธรรมกับหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมให้สามารถร่วมกันได้อย่าง

มีประสิทธิภาพและเป็นไปในทิศทางเดียวกัน โดยก าหนดขั้นตอนการประเมินความเสี่ยงไว้โดยเริ่มจากการ
ื่
รวบรวมและตรวจสอบข้อมูลเพอประเมินความเสี่ยงนั้น เมื่อผู้ต้องหาหรือจ าเลยมาศาลในวันแรก
เจ้าหน้าที่จะรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับการประเมินความเสี่ยง แล้วจึงน าข้อมูลที่รวบรวมได้ตรวจสอบ
กับฐานข้อมูล และจากบุคคลใกล้ชิดกับผู้ต้องหาหรือจ าเลย หรือจากผู้น าชุมชนที่ผู้ต้องหาหรือจ าเลยอาศัย

อยู่ ข้อมูลที่ได้รับการตรวจสอบยืนยันแล้วจะถูกน าไปใช้ประเมินความเสี่ยง โดยอาศัยแบบและวิธีการ

ั
ื้
ประเมินความเสี่ยงที่พฒนาขึ้นจากงานวิจัยที่ใช้หลักสถิติและพฤติกรรมศาสตร์เป็นพนฐาน ความเสี่ยงที่
ประเมินได้จะจ าแนกออกเป็นห้าระดับตั้งแต่ ต่ ามาก ต่ า ปานกลาง สูง สูงมาก โดยเจ้าหน้าที่จะน าข้อมูลที่
ิ
ิ
ตรวจสอบและยืนยันแล้วและผลการประเมินความเสี่ยงเสนอต่อผู้พพากษา เพอพจารณาประกอบการสั่ง
ื่
ค าร้องขอปล่อยชั่วคราว ทั้งนี้หากเจ้าหน้าที่ทราบข้อมูลอนที่ส าคัญและเกี่ยวข้องกับการประเมินความ
ื่
ิ่
เสี่ยงหรือการพิจารณาสั่งปล่อยชั่วคราว เจ้าหน้าที่สามารถรายงานข้อเท็จจริงเพมเติมได้เป็นข้อสังเกตของ
เจ้าหน้าที่ ซึ่งการด าเนินการทั้งหมดนี้เป็นไปตามที่กฎหมายให้อ านาจไว้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
๑๔
ความอาญา มาตรา ๑๐๘ วรรคสอง
ื่
การลดความเสี่ยงในชั้นปล่อยชั่วคราว คือ การมีมาตรการก ากับดูแลหลังปล่อยเพอก ากับ
ดูแลพฤติกรรมของผู้ต้องหาหรือจ าเลยให้เป็นไปตามเงื่อนไขของศาล ซึ่งเพอมิให้มาตรการก ากับดูแล
ื่
มีความเข้มงวดมากเกินความจ าเป็น จนสิ้นเปลืองทรัพยากรโดยใช้เหตุ หรือมีความพยายามเกินไปจนไม่

ี
เพยงพอ การก าหนดมาตรการก ากับดูแลจึงต้องสอดคล้องกับระดับความเสี่ยง ในการนี้การก ากับดูแลที่
ื่
ศาลสามารถสั่งใช้ ได้แก่ การสั่งให้มารายงานตัวที่ศาล (หรือต่อบุคคลอนซึ่งศาลได้มอบหมายให้ท าหน้าที่
รับรายงานตัวแทนศาล) ซึ่งเหมาะที่จะใช้กับผู้ที่มีความเสี่ยงต่ าถึงปานกลาง เพราะเป็นมาตรการที่

ประหยัด ง่าย และใช้ได้ผลดีแล้วส าหรับผู้มีความเสี่ยงเพยงเท่านี้ หรือการใช้เทคโนโลยีในการจ ากัดการ
ี

๑๓ สถาบันวิจัยและพัฒนารพีพัฒนศักดิ์ (๒๕๖๑). คู่มือส าหรับการประสานความร่วมมือระหว่างศาลยุติธรรม
กับหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมในการน าร่องปฏิรูปการปล่อยตัวชวคราวด้วยระบบประเมินความเสี่ยง และการ
ั่
ก ากับดูแลในชั้นปล่อยตัวชั่วคราว.หน้า 4-5
๑๔ สถาบันวิจัยและพัฒนารพีพัฒนศักดิ์ (๒๕๖๑). คู่มือส าหรับการประสานความร่วมมือระหว่างศาลยุติธรรม
กับหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมในการน าร่องปฏิรูปการปล่อยตัวชวคราวด้วยระบบประเมินความเสี่ยง และการ
ั่
ก ากับดูแลในชั้นปล่อยตัวชั่วคราว.หน้า 5.