Page 6 - Thesis PhD Anger by Chaichana
P. 6
ข
ความรุนแรงออกมา ผลการวิจัยได้โมเดลการจัดการความโกรธทางจิตวิทยา คือ “RRCCFLHR
Model”
๒) ความโกรธ (โทสะ) ในพระพุทธศาสนาเถรวาทเป็นเจตสิกที่เรียกว่า โทสมูลจิต ความ
โกรธส่งผลกระทบด้านลบ ทำลายตนเอง เป็นไปเพื่อทุกข์ จำเป็นต้องกำจัด (Eliminative) หรือระงับ
(Conquer) ให้ดับลง ความโกรธมีสาเหตุจากอกุศลมูล ๓ (โลภะ โทสะ โมหะ) ร่วมกับปัจจัยสนับสนุน
ความโกรธ ๕ ปัจจัย ได้แก่ (๑) โทสชฺฌาสยตา (๒) อคมฺภีรปกติตา (๓) อปฺปสุตฺตา (๔) อนิฏฺฐารมฺมณ
สมาโยโค (๕) อาฆาตวตฺถุสมาโยโค โดยขั้นตอนเกิดความโกรธเมื่อปฏิเสธอารัมมนะ/อารมณ์ที่จิตรู้
เริ่มจากอรติ ปฎิฆะ โกธะ โทสะ และพยาบาท สามารถวัดได้ ๓ ระดับ คือ ปฏิฆะ (ระดับเล็กน้อย)
โกธะ (ระดับปานกลาง) และอุปนาหะ (ระดับมากที่สุด) สำหรับหลักธรรมระงับความโกรธในการวิจัย
นี้คือ หลักไตรสิกขา ฆราวาสธรรม ปธาน ๔ ความเพียร ๔ อริยสัจ ๔ เจริญเมตาธรรมและอภัยทาน
และการเจริญวิปัสสนาภาวนา
๓) การบูรณาการการจัดการความโกรธตามหลักจิตวิทยาด้วยหลักธรรมในคัมภีร์
พระพุทธศาสนาเถรวาท ได้ FIRE-UP Model ประกอบด้วย ๕ ปัจจัย คือ (๑) การแสดงความโกรธ
ภายใน (๒) การให้อภัย (๓) การแสดงความโกรธภายนอก (๔) อุปนิสัยความโกรธ และ (๕) การ
ควบคุมความโกรธ มีค่าน้ำหนักอิทธิพลส่งผลต่อการแสดงความโกรธ เท่ากับ .๘๘, .๗๒, .๖๑, .๔๐
และ .๒๕ ตามลำดับ โดยโมเดลนี้มีความสอดคล้องกลมกลืนกับข้อมูลเชิงประจักษ์ด้วยค่าสถิติความ
กลมกลืน 2 df=1 = ๑๔.๔๖, P-value = ๐.๐๑, CMIN/DF= ๑๔.๙๔๔, GFI = .๙๗๘, CFI = .
๙๑๕, NFI = .๙๑๕, RMR = .๐๑๔, RMSEA = .๒๐๓, AVE = .๓๘ และ CR = .๗๓, P-value
< .๐๐๑ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .๐๐๑
องค์ความรู้จากการวิจัย คือ RRCCFLHR Model และ FIRE-UP Model ที่เกิดจาก
บูรณาการศาสตร์จิตวิทยาและพระพุทธศาสนาเถรวาทสามารถนำไปประยุกต์ใช้ควบคุมความโกรธใน
สังคมปัจจุบันให้มีประสิทธิผลมากขึ้น
