Page 5 - HOH
P. 5

Diahuebs, 11 September 2025                                    AWEMainta                                                  SALUD            11
                           SALUD, BEYESA




                                   + Y Bienestar Personal +







                                                                Piedra den riñon

       Compronde e dolor, prevencion y tratamento







       CONOCI pa causa un dolor horibel cu hopi biaha ta wordo

       compara cu dunamento di luz, piedra den riñon ta un di e
       trastornonan mas comun di e conducto urinario. Compronde
       kico nan ta, ta e prome paso pa preveni nan.



       Un piedra den riñon ta un deposito duro forma paden
       di bo riñonnan for di mineral y salo cu ta haya den orina.
       Normalmente, bo orina ta contene  substancianan cu  ta
       preveni cu e cristalnan aki ta pega na otro. Sin embargo, ora

       bo orina bira demasiado concentra, e  mineralnan  aki por
       cristalisa y bira duro den un “piedra.”


       Mientras tin varios tipo di piedra, e gran mayoria—rond di

       80%—ta di oxalato di calcio. E tipo aki ta forma ora calcio
       combina cu oxalato (un substancia natural cu ta haya den
       cuminda manera spinazi, nut y chuculati) den e orina. Otro
       tiponan ta inclui piedra di acido urico (conecta na dietanan               ey cristalisa. Dieta tambe ta hunga un rol grandi; un consumo

       halto  den  purina manera carni  cora y  marisco),  piedra di              halto di sodio (salo) ta un factor di riesgo significativo, ya cu
       struvita (cu hopi biaha ta causa pa infeccionnan urinario), y              e ta aumenta e cantidad di calcio cu bo riñonnan mester
       e piedranan genetico raro di cistina.                                      filtra.



       Pa hopi hende, un piedra den riñon por  existi pa  añanan                  Tratamento ta depende completamente riba tamaño y ubica-
       sin causa ningun sintoma, kedando silenciosamente den e                    cion di e piedra. Piedranan chikito (bou di 5mm) general-
       riñon. E problema ta cuminsa ora e piedra move. E dolor                    mente ta pasa riba nan mes cu ayudo di un consumo halto
       asocia cu piedra den riñon, conoci como colico renal, tipi-                di likido, remedi pa  dolor (manera ibuprofen), y tin biaha

       camente ta cuminsa ora e piedra biaha for di e riñon drenta                un remedi “alpha-blocker” cu ta relaha e ureter, haciendo e
       den e tubo smal cu ta conect’e cu e blaas (e ureter).                      pasada mas facil.


       E blokeo aki ta causa e orina pa keda tranca, creando un                   Pa piedranan mas grandi cu ta causando dolor severo,

       presion intenso den e riñon.                                               infeccion,  of daño na e  riñon,  intervencion  ta necesario.
       E sintomanan ta hopi biaha repentino y severo, caracterisa                 Proceduranan comun ta inclui lithotripsy (ESWL), cu ta uza
       pa:                                                                        olanan di zonido dirigi pa kibra e piedra den pidanan mas
       • Dolor skerpi y tipo kramp den lomba y banda, bou di e                    chikito cu por pasa, of ureteroscopia, unda un ciruhano ta

       ribchinan.                                                                 pasa un scope (camera) fini y flèxibel via e blaas y ureter pa
       • Dolor cu ta core bay (radiate) pa e parti abou di bariga.                saca e piedra of kibr’e cu un laser.
       • Dolor cu ta bin den ola (tanda) mientras e curpa ta purba
       pusha e piedra sali.                                                       E miho tratamento, sinembargo, ta prevencion. Hidratacion

       • Nausea y sacamento (causa pa e gravedad di e dolor).                     ta e defensa numero uno: Tuma como meta pa bebe sufi-
       • Orina ros, cora of bruin (sanger den orina, of hematuria).               ciente likido (principalmente awa) pa produci por lo menos
                                                                                  dos liter di orina pa dia—un guia visual facil ta cu bo orina
       E causa principal di mayoria piedra den riñon ta deshidrata-               mester ta geel cla. Ademas, reduci consumo di sodio ta

       cion. Ora bo no ta bebe suficiente awa, bo orina ta bira alta-             critico, hunto cu limita proteina animal si bo ta inclina na
       mente concentra, creando e ambiente ideal pa e mineralnan                  haya piedra di acido urico.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10