Page 5 - HOH
P. 5
Diahuebs, 11 September 2025 AWEMainta SALUD 11
SALUD, BEYESA
+ Y Bienestar Personal +
Piedra den riñon
Compronde e dolor, prevencion y tratamento
CONOCI pa causa un dolor horibel cu hopi biaha ta wordo
compara cu dunamento di luz, piedra den riñon ta un di e
trastornonan mas comun di e conducto urinario. Compronde
kico nan ta, ta e prome paso pa preveni nan.
Un piedra den riñon ta un deposito duro forma paden
di bo riñonnan for di mineral y salo cu ta haya den orina.
Normalmente, bo orina ta contene substancianan cu ta
preveni cu e cristalnan aki ta pega na otro. Sin embargo, ora
bo orina bira demasiado concentra, e mineralnan aki por
cristalisa y bira duro den un “piedra.”
Mientras tin varios tipo di piedra, e gran mayoria—rond di
80%—ta di oxalato di calcio. E tipo aki ta forma ora calcio
combina cu oxalato (un substancia natural cu ta haya den
cuminda manera spinazi, nut y chuculati) den e orina. Otro
tiponan ta inclui piedra di acido urico (conecta na dietanan ey cristalisa. Dieta tambe ta hunga un rol grandi; un consumo
halto den purina manera carni cora y marisco), piedra di halto di sodio (salo) ta un factor di riesgo significativo, ya cu
struvita (cu hopi biaha ta causa pa infeccionnan urinario), y e ta aumenta e cantidad di calcio cu bo riñonnan mester
e piedranan genetico raro di cistina. filtra.
Pa hopi hende, un piedra den riñon por existi pa añanan Tratamento ta depende completamente riba tamaño y ubica-
sin causa ningun sintoma, kedando silenciosamente den e cion di e piedra. Piedranan chikito (bou di 5mm) general-
riñon. E problema ta cuminsa ora e piedra move. E dolor mente ta pasa riba nan mes cu ayudo di un consumo halto
asocia cu piedra den riñon, conoci como colico renal, tipi- di likido, remedi pa dolor (manera ibuprofen), y tin biaha
camente ta cuminsa ora e piedra biaha for di e riñon drenta un remedi “alpha-blocker” cu ta relaha e ureter, haciendo e
den e tubo smal cu ta conect’e cu e blaas (e ureter). pasada mas facil.
E blokeo aki ta causa e orina pa keda tranca, creando un Pa piedranan mas grandi cu ta causando dolor severo,
presion intenso den e riñon. infeccion, of daño na e riñon, intervencion ta necesario.
E sintomanan ta hopi biaha repentino y severo, caracterisa Proceduranan comun ta inclui lithotripsy (ESWL), cu ta uza
pa: olanan di zonido dirigi pa kibra e piedra den pidanan mas
• Dolor skerpi y tipo kramp den lomba y banda, bou di e chikito cu por pasa, of ureteroscopia, unda un ciruhano ta
ribchinan. pasa un scope (camera) fini y flèxibel via e blaas y ureter pa
• Dolor cu ta core bay (radiate) pa e parti abou di bariga. saca e piedra of kibr’e cu un laser.
• Dolor cu ta bin den ola (tanda) mientras e curpa ta purba
pusha e piedra sali. E miho tratamento, sinembargo, ta prevencion. Hidratacion
• Nausea y sacamento (causa pa e gravedad di e dolor). ta e defensa numero uno: Tuma como meta pa bebe sufi-
• Orina ros, cora of bruin (sanger den orina, of hematuria). ciente likido (principalmente awa) pa produci por lo menos
dos liter di orina pa dia—un guia visual facil ta cu bo orina
E causa principal di mayoria piedra den riñon ta deshidrata- mester ta geel cla. Ademas, reduci consumo di sodio ta
cion. Ora bo no ta bebe suficiente awa, bo orina ta bira alta- critico, hunto cu limita proteina animal si bo ta inclina na
mente concentra, creando e ambiente ideal pa e mineralnan haya piedra di acido urico.

