Page 9 - HOH
P. 9

A2   LOCAL
                Diasabra 3 Februari 2018
            Zika, Dengue y Chikungunya ta bou nivel ‘endemico’
                    Agencianan di biahe informando riba vacuna contra keintura geel



            ORANJESTAD – Despues  pero  tambe  di  Dengue  y  grupo di control cu ta trahan-       publico  lo  cuminsa  exigi  e  sino na cierto region di Ven-
            di un silencio largo riba e  Chikunguya  ta  ‘bou  un  do pa preveni e virusnan aki y  carchi geel of di salud pa con-  ezuela  y  otro  paisnan  bisiña
            situacion di Zika riba nos  minimo  di  expresion’.  E  nan ta recorda na tur comu-    trola  si  e  persona  ta  vacuna  unda nan por resulta infecta,
            isla,  dokter  Wilmer  Sala-  kiermen cu e casonan ac-    nidad  pa  mantene  nan  cura  contra keintura geel. Nan ta  pa nan haya e vacuna prome
            zar  di  departamento  di  tual  ta  abou  di  e  nivel  of  liber di criadero di sangura.    recorda cu e vacuna aki mes-  cu nan ta biaha. E ta un regla
            Salud  Publico  (DVG)  a  caracter ‘endemico’.                                         ter wordo aplica no mas laat  hunto cu Organisacion Pan-
            bin cu informacion breve                                  Keintura geel                cu 10 dia prome cu e persona  Americano di Salud (PAHO)
            riba e topico aki. El a bisa  El a bisa cu ainda nos isla tin  Ya caba algun agencia di bia-  ta biaha.             pa  Aruba  implementa  un
            cu  afortunadamente  y  a  e privilegio di bisa cu nos no  he a cuminsa pone nan clien-                             sistema pa sigura e protecci-
            pesar  di  e  yobidanan,  e  tin niun alarma contra e tipo  tenan na haltura cu entrante  Sr. Salazar a informa cu actu-  on di nos comunidad contra
            casonan  raporta  di  Zika  di malesanan aki. Nan tin un  1 di maart, autoridad di salud  almente no tin caso di keintu-  e virus aki.
                                                                                                   ra geel na Aruba. E problema
                                                                                                   den nos region ta wordo reg-  Nan  ta  exigi  esaki  pa  tur  e
                                                                                                   istra den cierto area di Brasil,  paisnan  cu  ta  aparece  riba  e
                                                                                                   pero e no a bira den un epi-  lista  di  Organisacion  Mun-
                                                                                                   demia ainda. Mirando cu nos  dial di Salud. Nan ta paisnan
                                                                                                   tin presencia di e sangura Ae-  den  riesgo  di  keintura  geel,
                                                                                                   des aegypti cu ta transmiti no  caminda  nan  lo  wordo  exigi
                                                                                                   solamente keintura geel, sino  e vacuna of carchi geel contra
                                                                                                   Dengue  y  Zika,  DVG  kier  keintura geel. Esaki ta e doc-
                                                                                                   evita  cualkier  entrada  di  un  umento  di  garantisa  cu  por
                                                                                                   persona infecta cu e virus di  mustra cu e persona of biahe-
                                                                                                   keintura geel cu por bira un  ro ta proteha specialmente si
                                                                                                   problema pa nos pais.        nan ta bin di e paisnan unda
                                                                                                                                a wordo raporta casonan di e
                                                                                                   P’esey nan a pidi e hendenan  malesa aki.
                                                                                                   cu ta biaha pa e region di Sur-
                                                                                                   America, no solamente Brasil


            Teen Dating Violence: colaboracion pa conscientisa hoben riba violencia


                                                                         domestico


            SAN  NICOLAS  -  Funda-      sesion
            cion pa Hende Muhe den  E  programa  ta  encera  cu
            Dificultad ta trahado riba  lo  duna  diferente  presen-
            un  proyecto  conhunta-      tacionnan  riba  violencia  do-
            mente cu otro partnernan  mestico  pa  asina  hobennan
            den  enseñansa  y  asun-     den  enseñansa  secundario
            tonan  social  pa  consci-   wordo  conscientisa  riba  e
            entisa  hobennan  di  scol  topico. Asina por percura cu
            secundario  riba  compor-    hobennan ta haya den prome
            tacion  den  relacionnan.  fasenan  unda  ta  wordo  en-
            Teen  Dating  Violence  lo  volvi  den  relacion  cu  otro
            ta  un  proyecto  cu  ta  en-  hobennan  e  informacion
            volvi  diferente  instancia  necesario  pa  evalua  kico  ta
            y  departamento  pa  crea  comportacion aceptabel y cua
            miho  puntonan  di  meld  no.
            pa  casonan  di  violencia
            bou hobennan.                Durante  e  presentacion  in-
                                         stancianan a trece nan preo-
            Ayera  atardi  Bon  Dia  Aruba  cupacionnan dilanti pa cierto
            tabata presente na un presen-  parti di e programa cu lo po-
            tacion  duna  conhuntamente  siblemente ta ‘mucho pisa’ pa
            entre   Departamento     di  trata  den  sesionnan  di  1  ora
            Asunto  Social  (DAS),  Fun-  y mei. Ademas tabatin papia
            dacion pa Hende Muhe den  con lo bay evalua cua tipo di   como  trahado  social  –  caso-  anan no ta acepta cu ta kibra  berdad Suzy Kock presidente
            Dificultad  (FHMD)  y  otro  persona – sea docente of un   nan lo bay wordo traspasa pa  cu otro. Y esaki ta yega hopi  di e fundacion a reconoce cu
            partnernan  manera  IPA  pa  persona specifico – cu lo bay   departamento  di  Asuntonan  biaha na conducta violento of  e  fundacion  tin  hopi  ‘survi-
            papia hunto riba e programa  duna e charlanan.            Social. Di e manera aki lo tin  inapropia  manera  persigui-  vors’. Aunke no tur persona
            di  Teen  Dating  Violence  cu                            mas puntonan pa meld caso-   mento  riba  medionan  social  cu ta pasa den violencia do-
            ta den proceso di wordo ehe-  A  wordo  nota  cu  person-  nan cu lo por wordo trata pa  entre otro.”               mestico  ta  cla  pa  papia  di
            cuta.                        anan cu ta duna e charlanan   profesionalnan gubernamen-                               esaki, tin persona cu si ta dis-
                                         mester ta prepara emociona-  tal of di fundacion.         Bon  Dia  Aruba  a  trece  di-  puesto pa haci’e.
            E  charla  a  encera  cu  e  dife-  lmente pa cualkier topico cu                       lanti cu podise lo ta bon idea
            rente  instancianan  cual  ta-  lo  surgi  y  tambe  lo  mester   Magaly Maduro, coordinado  pa  envolvi  personanan  cu  Es mas, sra. Kock a expresa cu
            bata  inclui  tambe  represent-  tin hopi empate pa asina tin   di e fundacion a splica e im-  por  conta  di  nan  experien-  lo por envolvi e organisacion
            antenan  di  Departamento  comprendemento pa hoben-       portancia di e proyecto aki pa  cia  pa  asina  hobennan  sinti  Voz di Hubentud di Corsou,
            di  Enseñansa  a  pone  cabes  nan  pasando  den  situacion   hobennan  cu  hopi  biaha  ta  nan mes mas habri pa com-  cual a mira diferente persona
            hunto pa evalua e manera con  dificil.  Tambe  a  subraya  cu   haya problema cu parehanan  parti  cualkier  experiencia  cu  cu a bin dilanti publicamente
            lo bay ehecuta e programa di  punto  di  e  proyecto  aki  ta   despues  cu  ta  kibra  cu  otro.  nan a of ta pasando den dje.  cu storianan personal di vio-
            conscietisacion  Teen  Dating  pa diferente instancianan tin   “Hobennan sa haya nan mes  FHMD a tuma nota di esaki,  lencia  domestico  y  te  hasta
            Violence.                    mas  envolvimento  cu  otro,   den situacion ora ta kibra cu  mirando  cu  no  a  considera  traficacion humano.
                                         pues  no  ta  bay  exigi  di  un   otro  unda  un  di  e  person-  esaki anteriormente, pero en
            Palabracionnan  durante  docente pa ta tanto psicologo
   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14