Page 4 - bon-dia-aruba-20201201
P. 4
A4 LOCAL
Diamars 1 December 2020
Comemencia: ‘Islanan pragmatico y un Hulanda mas inclusivo y
strategico necesario pa futuro’
Raad van State a yega di re- arma’ e lasonan aki cu e aliadonan
marca. E lasonan entre Hu- aki, e islanan mes tambe tin
landa y e islanan ta e resul- "Hulanda tin un responsabi- un obligacion pa haci esaki.
tado di un desaroyo cultural. lidad cla despues di ta hunto Den un mundo cu ta hopi
E tabata por di otro manera, cu e islanan pa 400 aña, pa e mas compleho y yen di im-
pero e no a bay otro manera, bienestar di e poblacion di e previsto compara cu e tempo
pasobra Hulanda tabata kier e islanan. No solamente e im- cu e Statuut a wordo crea, e
asina. Bo lo por agrega tambe, pacto di Covid, si no tambe paisnan Caribense den Re-
cu el a bira asinaki, pasobra e e desaroyo geopolitico den e ino pragmatico y un Hulanda
poblacion di e islanan tambe region, ta mustra cu tin mes- mas inclusivo y strategico lo
tabata kier e asina. Casi 400 ter di un vision mas amplio mester conclui hunto cu nos
aña di ta hunto ta trece cune riba Reino y su relacionnan futuro conhunto por lo pron-
obligacionnan. Di tur banda, cu e islanan. Den ultimo luna to ta miho sirbi cu un sinti-
mi lo bisa." a sali un nota di ministerio mento di vinculacion fuerte,
di defensa riba e bista di de- cu raiznan den tanto Europa
"Despues di a dirigi e islanan fensa den 2035. Den esaki e como e region Caribense."
manera colonia te cu prome minister di defensa cu tam-
mitar di siglo 20, Hulanda a be e region Caribense a bira "E stabilidad y e siguridad
duna e islanan nan propio mas geopolitico. E posicion huridico ta wordo sirbi y
gobernacion bou capa di An- fuerte di podernan grandi y Hulanda, cu di un manera of
tias den 1954. Autonomia. otro paisnan, e insiguridad otro ta hunga un papel basta
Loke ta uni e 6 islanan ta e den varios region, y e situa- chikito den tarima interna-
escala chikito di nan socie- cion sensitivo den region cional, lo por sigui profila su
dad, nan ubicacion isola, y Caribense, ta haci Europa y mes tanto den Europa como
nan vulnerabilidad den varios Hulanda vulnerabel, segun e den hemisferio Occidental
sentido. Sint Maarten, Sint minister." como un partner relevante
Eustatius y Saba ta sinta den den relacionnan internacio-
e caminda di horcannan, den "Asina e ta skirbi, cu tin un nal."
tur islanan democracia ta de- necesidad pa ta prepara pa
saroyando, y tur tin falta di un posibel escalacion mili- ‘Mi ta ripiti e conseho di
dirigentenan competente y tar den region Caribense, cu AIV pa uza e waarborg-
experticio na nivel di gober- atencion pa e echo cu e parti- functie preventivamente’
nacion pa asina trata e can- nan Caribense di nos Reino,
“AIV ta conseha tur pais sigui su discurso durante e tidad grandi di dossiernan di ta cay fuera di e tereno di e "Un par di puntonan di prio-
den Reino pa mira si for- webinar organisa pa Institute maneho. Riba esey a bin e tratado di NATO y Union ridad pa Reino pa sigui dilan-
tifica lasonan cu Union for Transnational and Eure- pandemia di Covid." Europeo." ti. E paisnan Caribense mes-
Europeo por ofrece opor- gional cross border coopera- ter traha seriamente riba nan
tunidadnan nobo. Un tion and Mobility (ITEM) na "Den Haag nunca tabata bon "E Adviesraad Internationale propio iniciativa pa introduci
zonido conoci. Si mira Universidad di Maastricht. den comunica cu e islanan, Vraagstukken (AIV) tambe ta reformanan structural cu
lihe den historia, por y e manera con a comunica boga pa un organisacion mas meta pa sali mas fuerte di e
mira cu e di dos gabinete "E envolvimento Hulan- e rekisitonan pa sosten di activo y strategico di Reino crisis di Covid, pa haci nan
di Balkenende den 2003 des mester hisa e chens cu e likides den prome mitar di den e region, cu a bira e tari- status autonomo un reali-
a duna Antias y Aruba e promesanan haci berdadera- 2020 — parcialmente cu ra- ma di rivalidad entre poder- dad berdadero y pa diminui
chens pa sigura posibili- mente lo wordo cumpli. Kico son — a trece e mesun re- nan grandi. AIV ta mustra nan debilidadnan pa paisnan
dad di opta pa status di un precisamente e cooperacion accionnan reflectivo antico- den su rapport riba e lideraz- manera China y Venezuela."
area ultiperiferico (UPG) boluntario pero no perman- lonial bieu back. A pesar di e go di Merca cu a bira menos
den futuro den cuadro di ente ta nifica specificamente reaccion aki, a bay traha riba natural, y e avance di China, "E acuerdonan cu ta yegando
cambio di un tratado Eu- y kico Hulanda su contribu- e acuerdonan politico cu ac- cu a lanta pa via di e espacio cune cu Den Haag ta crea
ropeo. En bes di probecha cion precisamente lo nifica lo tualmente ta sigui den desa- habri cu Merca a laga. Nos no un bon oportunidad pa pone
e oportunidad manera mester sali na cla ainda, pero a royo. Bon pa e islanan, mi lo mester lubida cu Rusia y Iran pasonan grandi por medio
e ta, e coalicionnan den bira cla cu e islanan pa awo no bisa, y sensibel pa Hulanda." anteriormente tabata controla di entre otro, uza sosten tec-
Willemstad y Oranjestad a por sin ayudo externo. Riba "Cu speransa, esaki ta e co- pa Merca." nico y financiero Hulandes
rechasa e oferta aki fuerte- tereno social, humanitario y mienso di un era nobo den optimalmente y por medio
mente, cu un conseho na financiero y economico no, e relacionnan di Reino, cu lo "Mescos cu e minister di de- di ataca asuntonan manera
Den Haag pa mete den crisis di Covid a mustra esey, por conduci na un vision fensa ta skirbi, AIV tambe ta enseñansa, cuido y siguridad
nan propio asuntonan. y riba e tereno geopolitico comparti riba e futuro di Re- conclui cu e islanan ta den como Reino. Pa un parti esey
17 aña despues mi ta lesa sigur cu no. Sin distincion ki ino. Ya pa hopi largo e part- posicionnan vulnerabel mi- ta e situacion caba, maera sig-
cu tin gruponan na Cor- futuro e islanan tin ambicion nernan den Reino ta haci ne- rando cu e tratado di NATO uridad y husticia, pero mas ta
sou cu kier opta pa haya p’e, un laso cercano cu Hu- goshi cu otro, asumiendo di no ta cubri e teritorio di e is- posibel."
e UPG status, pero e mo- landa ta e unico speransa pa un ficcion cu pronto lo nan lanan, y al contrario na e sta-
mento di 2003 a pasa.” un desaroyo rapido den di- lo separa. Al contrario di loke tus di UPG (areanan ultra- "Den Haag mester posiciona
reccion di mas autodetermi- por a mira den e ultimo 66 periferico di UE), e status di su mes mas strategicamente
Asina Paul Comemencia, nacion." aña cu e Statuut a wordo treci LGO (paisnan y areanan den den region Caribense, y duna
consehero di estado di Reino na bida, e crisis di corona a exterior) no ta duna e paisnan contenido na e colaboracion
(staatsraad van het Koninkri- ‘Islanan parti di Hulanda sigura cu no por sigui cana miembro di UE e obligacion cu e islanan di un manera
jk) na Raad van State a expre- pa casi 400 aña, pues Hu- riba e mesun pia bieunan. pa duna y ricibi sosten den hopi mas radical compara cu
sa su mes durante un webinar landa tin responsabilidad’ Sigur no e islanan den Reino, caso di un atake arma. Pa con ta acercando esaki awor-
titula 'Relacionnan di Reino pasobra nan tin mester di e proteccion di e islanan den aki. Aki mi ta ripiti e conseho
den perspectiva multidisci- "Pa haci un recordatorio, lasonan di Reino. Por lo me- Reino, Reino ta wordo punta di AIV pa no laga articulo 43
plinario' den contexto di e sigur pa nos amigonan den nos, por lo pronto no, y por den direccion di cooperacion di e Statuut, e funcion di ga-
direccion nobo cu aworaki ta Hulanda, e islanan ta parti lo pronto, ami ta mira como cu aliadonan manera Merca, rantia pa derecho humano y
bayendo, unda Aruba y Cor- di Reino, den su varios in- un periodo hopi largo." y e dos miembronan di UE bon gobernacion den Reino,
sou ta yega na acuerdonan cu carnacion, desde 1634. Mas cu areanan den Caribe, esta fungi solamente como ul-
Hulanda pa compromete di largo cu Limburg ta parti di ‘Cu status di LGO, UE no Francia y Reino Uni." timum remedium, pero pa
introduci reformanan grandi Hulanda, manera Piet Hein tin obligacion pa duna "Banda di e obligacion di Hu- tambe uza esaki preventiva-
den tempo corto. Akibou ta Donner, ex presidente di sosten den caso di atake landa pa reconoce y mantene mente."