Page 4 - bon-dia-aruba-20200414
P. 4

A4   LOCAL
                      Diamars 14 aPriL 2020
            Fundacion Anti-Droga Aruba:

                              Pandemia a trece aumento den uso di substancia ilegal



                                                                      preventivo di FADA, a elabo-  a bisa.                     mento social, e actitud nobo
                                                                      ra bisando cu recientemente a                             di bebe tur dia por tin cune
                                                                      tuma nota cu e uso di alcohol  FADA  ta  compronde  cu  ac-  un recaida fuerte pa hende cu
                                                                      ta amplio, y mas caso ta bin  tividadnan asina, uzo di alco-  tabata den recuperacion.
                                                                      dilanti  di  violencia  domes-  hol por kita stress. Nan sa cu
                                                                      tico. E fundacion ta mira cu  hende ta preocupa pa e pan-  Arends ta comparti cu FADA
                                                                      uso di alcohol ta un factor cu  demia  y  e  incertidumbre  di  a  tuma  contacto  cu  CAA
                                                                      ‘ta hunga un rol grandi’ den  sa kico lo bay pasa cu nan en-  (Consultorio  pa  Asuntonan
                                                                      violencia  domestico,  como  trada. Tambe kico ta bay pasa  di Adiccion), cu lo atende cu
                                                                      tambe uso di substancia ilegal  cu  nan  yiu,  sin  scol  ta  haci  hende cu ta tabata ricibi yu-
                                                                      como  marihuana,  cocaina,  mas  dificil  pa  e  muchanan  dansa, y ta atendiendo hende
                                                                      xtc y otronan.               compronde  nan  les,  tin  bi-  caba, via telefon.
                                                                                                   aha mayornan mester yuda e
                                                                      Sinembargo, Arends ta com-   muchanan siendo cu nan mes  Si tin hende cu ta sinti cu tin
                                                                      parti cu no ta algo cu ta su-  no ta compronde e les mucho  mester di papia cu un hende
                                                                      cede na Aruba so, sino cu tin  bon.                       via  telefon,  por  yama  CAA
                                                                      bastante caso na otro paisnan,                            San  Nicolas  na  584-7377.
                                                                      entre nan Australia y Merca,  Arends ta bisa cu varios fac-  Tambe  por  tuma  contacto
                                                                      cu ta paisnan cu ta keda leu di  tor ta hunga un rol. Sinem-  cu  nan  via  rednan  social  di
                                                                      nos pero toch pasando den e  bargo, hende mester corda cu  FADA  pa  cualkier  pregunta.
                                                                      mesun situacion.  E ta bisa cu  e situacion actual ta temporal  Por manda un mensahe den
                                                                      apart di e virus, tin cu corda  y cosnan lo cambia. Mester ta  inbox  y  haci  pregunta,  y  e
                                                                      riba otro efectonan cu ta bin  consciente cu uzo di substan-  fundacion  lo  tuma  contacto.
                                                                      cune,  manera  perdida  eco-  cianan legal of ilegal pa lubida  Tambe via WhatsApp.
                                                                      nomico cu caida di turismo.  nan problema por trece otro
                                                                                                   consecuencianan negativo.    Actualmente  FADA  no  ta
                                                                      E  fundacion  ta  ripara  cu                              presente  pa  atende  publico,
                                                                      hende  ta  usando  varios  me-  E no ta bisa cu no por bebe  pero si por yama via telefon
                                                                      dio  cu  tabata  usa  pa  trabou  un biña of un cerbes leu a leu,  pa  ricibi  ayudo  pa  cualkier
                                                                      of reunion, pero ta us’e awo  pero mientras antes hende ta-  problema. Nan lo bin cu un
                                                                      pa  comunica  cu  amistad.  bata bebe den weekend, ‘awo  linea directo pa por comunica
                                                                      Sinembargo, ta usa e medio-  ta birando tur dia’. “E ta algo  cu  trahado  preventivo  si  un
                                                                      nan pa crea un ‘happy hour’,  mas  cu  social.  Un  biaha  pa  persona ‘kier uit nan mes’.
                                                                      cu  a  bira  popular  pa  hende  luna  tabatin  un  ‘happening’
                                                                      cuminsa  usa  esaki  pa  bebe  cu  amistad.  Awo  ta  birando  “Nos  ta  bisa  tur  hende,  y
                                                                      of otro actonan cu por trece  un rutina di tur dia.”      manera minister presidente a
                                                                      consecuencia negativo.                                    bisa, un biña un bes pa relaha
                                                                                                   Cerca  persona  cu  tabata  re-  bo mes ta bon. Pero no man-
                                                                      “Cu e app Zoom mes a tuma  cuperando  di  adiccion,  esaki  tene asina, y no lag’e bira un
            ORANJESTAD  –  Funda-        place.  Esaki  ta  ocasiona  nota na paisnan den exterior  ‘por  trece  un  caida  pa  nan’.  custumber negativo cu lo por
            cion  Anti-Droga  Aruba  cu mas caso ta bin dilanti  cu hende tabata tene nan hap-     Arends  ta  bisa  cu  tur  locual  trece consecuencia cu ta difi-
            (FADA) a duna di conoce  di  uso  di  alcohol,  igual-    py hour. E compania a dicidi  ta pasando por tin un efecto  cil pa los, y despues lo yega na
            cu  e  situacion  actual  di  mente,  casonan  di  uso  di  di  tuma  accion,  y  lo  bin  cu  riba  e  personanan  aki.  Awo  e punto di usa substancia ile-
            pandemia ta pone cu mas  substancia ilegal.               mas medida of regla estricto,  cu reunionnan di AA (Adicto  gal den e temporada actual”,
            hende ta busca cosnan pa                                  y hacie dificil pa esunnan cu  Anonimo)  no  ta  tumando  el a finalisa.
            haci  durante  shelter  in  Rulienne  Arends,  trahado  tabata usa e app pa trabou”, el  luga  pa  motibo  di  distancia-

            Simar:

                   ‘Mester helpdesk pa docente cu tin dificultad cu plataforma digital’



            ORANJESTAD  –  Den  nan,  mirando  cu  mayoria  di  El a expresa cu tin helpdesk  un dia pa otro a haci cambio y  kier pa enseñansa sigui, pero
            e   momentonan       actual  docente ta custuma di ‘skirbi  den  diferente  area,  manera  e docentenan tabata custuma  nos no por keda tradicional y
            dificil,  enseñansa  tambe  cu krijt’ y hopi no sa con pa  psicologo, caminda por yama  na algo otro. Pues e mensahe  traha digital sin guia. Mester
            ta  confrontando  cierto  upload of busca informacion  y ricibi yudansa. Pero e parti  cu nan tin ta cu nan ta com-  por  guia  e  docente  pa  yama
            problema.  Sindicato  di  di un buki digital. “Sin guia  di enseñansa no tin un help-  pronde e situacion di crisis, e  of subi pa haya ayudo con pa
            maestro SIMAR a duna di  ta bira dificil.”                desk  na  unda  e  docente  por  ta fastioso pa enseñansa.  traha of haci uzo di un plata-
            conoce cu tin docentenan                                  subi of yama of WhatsApp pa                               forma manera mester ta”, el a
            a confronta cu e situacion  E ta bisa cu tin algun scol a  haya e guia necesario pa por  “Nos  ta  compronde  y  nos  splica.
            cu mester haci un cambio  purba duna guia, pero no ta  sigui, ‘pa tin mas facilidad pa
            pa  plataforma  digital  di-  mesun facil pa tur hende. Si  e maestro’.
            ripiente.                    nan  subi  un  plataforma  pa
                                         haya  splicacion  of  un  hand-  Den  algun  caso,  e  docente
            Presidente di e sindicato, Jo-  book cu por duna guia, pero  mester  haci  uzo  di  su  com-
            sephine  Albertus  a  duna  di  esaki no ta algo cu ta brinda  puter  of  smartphone  pa
            conoce cu e cambio na plata-  na e docentenan.            upload  of  download  nan
            forma  digital  no  ta  mesun                             documento,    pero   tambe
            facil pa tur docente. Esaki pa  Pa por duna enseñansa digi-  nan  yiunan  tin  mester  di  e
            motibo cu no tur tin e mesun  tal, tin cu bin cu guia adecua  aparatonan pa scol. E ta bira
            conocemento, ta mesun lihe,  pa  esaki.  Albertus  ta  bisa  cu  un situacion hopi fastioso, ya
            of  tin  mesun  habilidad  pa  na  otro  paisnan,  docentenan  cu e docente no por bay scol
            traha cu diferente plataforma.  a  haya  guia  profesional  pa  pa busca buki of material pa
                                         esunnan cu no tin habilidad  duna les.
            Cu e plataformanan disponi-  digital  por  atende  cu  plata-
            bel, Albertus a bisa cu mester  forma online.             Albertus ta bisa cu algun do-
            duna un guia pa uzo di esaki-                             cente mester guia, pasobra di
   1   2   3   4   5   6   7   8   9