Page 15 - HOH
P. 15

a7
                                                                                                          salud Diahuebs 2 OctOber 2025

            Pa fortifica nos sistema di salud
                  Aruba y PAHO a firma strategia di cooperacion entre pais 2025-2030



            E Organisacion Panamer-                                                                CCS ta presenta tres linea di  antenan  di  Departamento
            icano  di  Salud/Organi-                                                               accion principal:            di  Salud  Publico  Aruba  y  a
            sacion  Mundial  di  Salud                                                             1.  Reforsa  sistema  di  salud  conta cu participacion di rep-
            (PAHO/OMS) y Gobierno                                                                     pa  expande  Cobertura  resentantenan  di  diferente
            di Aruba recientemente a                                                                  Universal di Salud pa tur  ministerionan y departamen-
            firma  hunto  un  Strategia                                                               edad.                     tonan gubernamental, organ-
            di Cooperacion entre Pais                                                              2.  Eleva  prevencion  y  con-  isacionnan y grupo di profe-
            (Country      Cooperation                                                                 trol di enfermedad trans-  sionalnan  cu  ta  eherce  nan
            Strategy,  CCS)  2025-2030,                                                               misibel  y  no  transmisi-  trabaonan riba tereno di salud
            asina  reafirmando  nan                                                                   bel y inclui salud mental  y  agencianan  di  Nacionnan
            compromiso  comun  pa                                                                     como  parti  di  enferme-  Uni  ,  cu  e  meta  pa  crea  un
            reforsa e sistema di salud y                                                              dad no transmisibel.      Agenda Strategico cu ta alinea
            promove bienestar pa tur                                                               3.  Formalisa  colaboracion  cu e Plan  Nacional di Salud y
            hende na Aruba.                                                                           multisectorial  door  di  Desaroyo 2025-2030.
                                                                                                      incorpora “Salud den tur  E firmamento di e CCS ta un
            E acuerdo a wordo firma pa                                                                maneho”  pa  traha  riba  paso mas pa continua e part-
            Dr.  Jarbas  Barbosa,  Direc-                                                             determinanten  social  y  nership tecnico entre PAHO
            tor di PAHO, y Drs. Mervin                                                                ambiental di salud.       y  Aruba,  cu  fin  di  mehora
            Wyatt-Ras, Minister di Salud  portancia di nos esfuerso co-  cu nos cooperacion tecnico ta  Desaroyo di e CCS a ser co-  calidad  di  atencion,  reduci
            Publico, Asunto Social, Cui-  mun pa mehora salud y bien-  enfoca y alinea cu prioridad-  ordina pa Oficina de PAHO/  costo di salud y enfrenta reto-
            dado  di  Adulto  Mayor  y  estar na Aruba,” Dr. Barbosa a  nan nacional y ta responde na  OMS Trinidad y Tobago y ta  nan nobo den salud. Hunto,
            Cuido di Adiccion na Aruba,  bisa. “E Strategia di Coopera-  necesidadnan di Aruba.”   basa  riba  un  consulta  nacio-  nos ta para mas firme pa eleva
            durante un reunion bilateral  cion entre Pais aki ta refleha  Linea di accion principal du-  nal dinamico cu a tuma luga  nos  nivel  di  salud  y  bida  pa
            na e cede di PAHO na Wash-   nos  compromiso  comun  pa  rante e proximo cinco aña ta:  den  october  2024  na  Aruba.  tur hende na Aruba, mientras
            ington, D.C.                 igualdad  den  salud  y  desar-  Pa  guia  cooperacion  tecnico  E  proceso  a  wordo  guia  por  nos ta contribui na meta re-
            “E acuerdo aki ta fiha e im-  oyo sostenible, y ta garantisa  PAHO/OMS  cu  Aruba,  e  medio  di  conta  represent-  gional y global den salud.


             Hulanda: Hende muher cu tehido di pecho denso por pronto haya scan di

                                             MRI pa detecta tumornan mas trempan

            ( N LT i m e s ) — H e n d e  ta  cancer  di  pecho  lo  mas  cionnan  dificil  dilanti”  to-
            muher cu tehido di pecho  trempan  posible.  Screening  cante  e  structura  di  e  pro-
            hopi denso por ta eligible  standard ta ser conduci cada  grama y e frecuencia di scan
            pa un scan di MRI. Segun  dos aña usando un mammo-        pa  hende  muher  cu  tehido
            investigadornan for di Ri-   gram.  Den  5  pa  8  porciento  denso.  Tielen  tin  planea  pa
            jksinstituut voor Milieu en  di hende muher, e tehido di  duna mas detaye na comienso
            Volksgezondheid (RIVM),  pecho ta mucho denso, haci-      di november.
            esaki ta posible “si e ser or-  endo tumornan mas dificil pa
            ganisa  cuidadosamente.”  detecta.  Den  casonan  asina,  “Awor  tin  definitivamente
            Nan  a  enfatisa  den  nan  scannan di MRI por presenta  un logro grandi biniendo pa
            conseho pa e ministerio di  un solucion.                  hende  muhernan  aki,”  el  a
            Salud  cu  mester  tin  sufi-                             bisa,  agregando  cu  ta  “do-
            ciente  personal  y  mashin  Secretaria  di  estado  demis-  loroso” cu el a tuma añas pa
            di MRI disponbile pa otro  ionario  pa  Prevencion,  Ju-  cumpli y cu implementacion
            examinacion medico.          dith  Tielen,  a  bisa  cu  e  kier  lo tuma tempo ainda. RIVM
                                         introduci  e  scannan  adicio-  ta recomenda incorpora scan-  y  centronan  independiente  Pecho ta considera esaki “ina-
            Hende  muher  entre  50  cu  nal “lo mas pronto posible.”  nan di MRI den programan-   di tratamento, un proceso cu  ceptable” y ta pushando pa un
            75  aña  ta  eligible  pa  screen-  El  a  reconoce  cu  e  rapport  an di screening di poblacion,  por tuma cuatro pa cinco aña.  suministro mas rapido.
            ing  di  poblacion  pa  detec-  di RIVM ta trece “algun op-  pa  ser  conduci  den  hospital  e  Asociacion  di  Cancer  di


                Ombudsman Nacional ta exigi ciere inmediato di dump na Boneiro pa

                                                                   peligro pa salud


            (NLTimes)—E  dump  na                                                                                               ber,  van  Zutphen  a  bishita
            Boneiro  mester  cera  lo                                                                                           Boneiro  pa  papia  cu  ambos
            mas  pronto  posible,  se-                                                                                          residente  y  e  maneho  di  e
            gun  Ombudsman  Nacio-                                                                                              compania di desperdicio. El a
            nal  Hulandes  Renier  van                                                                                          haya cu residentenan ta sinti
            Zutphen a bisa, yamando                                                                                             ignora  mientras  nan  ta  biba
            e situacion riba e isla Cari-                                                                                       den condicion insigur. “Hen-
            bense “insostenible.”                                                                                               de kier sa con nan salud ta ser
                                                                                                                                afecta, cual ta un pregunta le-
            Segun NOS, den un carta pa                                                                                          gitimo. Ta tempo pa gobierno
            Tweede Kamer, van Zutphen                                                                                           scucha nan,” van Zutphen a
            a  bisa,  “E  no  por  ta  e  caso                                                                                  bisa.
            cu  loke  ta  inimaginable  pa                                                                                      El a agrega cu e compania di
            Hulanda  Europeo  mester  ta                                                                                        desperdicio tin falta di recur-
            considera normal den Caribe                                                                                         so y equipahe pa maneho su
            Hulandes.”                                                                                                          operacionnan  efectivamente
                                         dump  dilanti  pa  añas,  como  ta pega frecuentemente. Aña  conclui cu e situacion tabata  riba e isla, haciendo interven-
            Residentenan  a  trece  nan  cu substancianan toxico ta ser  pasa, e Inspectorado pa Me-  “urgente” y “alarmante.”  cion  gubernamental  necesa-
            preocupacion    tocante   e  libera  den  aire  y  candelanan  dio Ambiente y Transporte a  Na  comienso  di  septem-  rio.
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20