Page 5 - HOH
P. 5
8 LOCAL AWEMainta Diahuebs, 27 November 2025
“Sugar-free”, “low-fat”, yen di engaño:
E berdad tras di etiketanan yamativo
CANA den cualkier supermercado y bo ta mir’e tur caminda:
Pakinan di color bibo gritando “low-fat,” “sugar-free,” “all-
natural,” “keto-friendly,” y “guilt-free.” E etiketanan aki ta traha
pa laga bo sinti cu bo ta haciendo un escogencia responsabel.
Pero tras di e lenguahe cu ta laga bo sinti bon tin un berdad mas
duro — hopi di e reclamonan aki no ta nada mas cu trikinan di
mercadeo. Nan ta crea e ilusion di salud mientras nan ta sconde
kico e producto realmente ta contene.
Un di e etiketanan mas abusa ta “sugar-free” (sin sucu). “zero calories,” y “0%.” E frasenan aki hopi biaha ta depende
Consumidornan ta mir’e y ta asumi cu e ta e opcion mas salu- riba weganan cu tamaño di porcion (serving size). Un producto
dabel. Pero “sugar-free” no ta nifica liber di ‘zoet’. Hopi di e legalmente por wordo etiketa como zero caloria si un porcion
productonan aki ta reemplasa sucu cu zoetstof artificial of “sugar ta contene menos cu cinco. Pues fabricantenan ta disminui e
alcohols” cu ainda por lanta deseo pa cos dushi (cravings), tamaño di porcion den algo irealistico, permitiendo nan plak un
stroba digestion, of hiba na come di mas. E mesun cos ta conta “zero” briyante riba e paki, hasta si comemento di un porcion
pa “no added sugar” (sin sucu agrega), un frase cu ta sconde normal ta suma lihe.
sucu natural halto for di concentra di juice of stropi. Nan no a
agrega sucu — pero e tabata t’ey caba den cantidadnan enorme. Despues nos tin e etiketanan carga cu emocion — esnan diseña
pa bypass logica completamente. Palabranan manera “guilt-
Un otro triki faborito ta e obsesion cu vet. Pa decadanan, compa- free” (sin culpa), “wholesome,” “clean ingredients,” y “real food”
nianan di cuminda a leun pisa riba mercadeo di “low-fat” (vet ta zona trankilisante pero no tin nificacion legal. E industria di
abou) y “fat-free” (sin vet). Loke nan no ta bisa bo ta cu kita- cuminda ta uza nan intencionalmente pa crea confiansa, hasta
mento di vet usualmente ta destrui sabor, pues fabricantenan ta ora e producto ta halto na sucu, azetanan industrial, of aditivonan
pomp e producto yen di sucu, salo, aditivo, y stabilisado. E resul- kimico. E mesun cos ta conta pa “superfood,” un palabra di moda
tado? Un producto cu ta zona mas saludabel pero ta mas procesa (buzzword) sin regulacion cu ta cambia ingredientenan comun
cu e version cu “full” vet. den milagernan mucho caro.
E manipulacion ta continua cu etiketanan manera “light,” “lite,” Hasta etiketanan cu ta parce cientifico hopi biaha ta gaña. Snacks
cu ta “High in protein” por haya nan proteina for di ‘fillernan’
barata en bes di fuentenan di calidad. Productonan “Low-carb”
frecuentemente ta manipula conteo di carbohidrato door di
desconta sugar alcohols. Hasta “organic” frecuentemente ta
wordo uza pa bisti productonan ongezond — sucu organico ta
keda sucu.
Algun triki di mercadeo ta grens na comedia. “No hormones”
riba galiña no ta nifica nada; hormona ta prohibi den produccion
di galiña tur caminda caba. “Made with real fruit” por nifica un
cuchara di concentrado di fruta. “Made with olive oil” hopi biaha
ta nifica un tiki zeta di olijfi gemix den zeta vegetal barata. Y casi
tur cos diripiente ta “keto-friendly,” “plant-based,” of “immune-
boosting,” hasta si e producto ta ultra-procesa.
E problema no ta cu consumidornan ta descuida — e problema
ta cu companianan ta experto den explota confiansa. Empake ta
psicologia. Etiketanan ta persuasion. Y den un mundo caminda
malesanan cronico ta subiendo, e ilusion di come saludabel ta
mas peligroso cu nunca.

