Page 15 - bon-dia-aruba-20200911
P. 15

a15
                                                                                                          salud Diabierna 11 September 2020

                 Loke bo ta come ta vincula na ki momento bo ta come, segun estudio


            (medicalnewstoday)        –  Estudionan  anterior  a  haya  di cuminda, consumo di nu-
            Come anochi ta vincula cu  cu hamber ta sigui un ritmo  triente,  y  status  nutricional.
            un consumo mas halto di  diario, y cu e ritmo aki ta, den  Baird y su coleganan a analisa
            caloria, como tambe cali-    algun  forma,  no  loke  hende  data di 1,177 adulto kende a
            dad di cuminda mas abao,  ta  spera.  Maske  hende  tipi-  participa den e encuesta des-
            segun un estudio nobo.       camente ta stop di come du-  de 2012 te cu 2017.
                                         rante  un  periodo  extendi  di
            Mantene  un  dieta  saludabel  drumi, nan ta kibra e ayuno  En general, e investigadonan
            ta asocia cu con laat den dia  aki  cu  loke  usualmente  ta  e  a  haya  cu  e  participantenan
            hende  ta  consumi  mayoria  cuminda mas chikito di dia.   tabata, den averahe, consumi-
            di  nan  cuminda,  segun  un                              endo casi 40% (39.8%) di nan
            investigacion  presenta  na  e  Mientras  tanto,  hamber  ta  EI diario despues di 6pm.
            Conferencia  Europeo  y  In-  mas fuerte na final di e dia, cu
            ternacional  riba  Obesidad  un  ‘peak’  alrededor  di  8pm,  Evaluando  e  datonan  mas
            (ECOICO 2020).               na  momento  cu  mayoria  di  di  cerca,  e  investigadonan  transcurso di un dia.     mas pober.
                                         hende a completa casi tur nan  a  dividi  hende  den  kwartiel
            E estudio a haya cu hende cu  actividadnan diario.        segun  e  proporcion  di  nan  E hallazgonan tambe ta sug-  Autornan  di  e  estudio  ta
            ta  consumi  mayoria  di  nan                             EI  diario  cu  nan  a  consumi  eri  cu  tempo  di  cuminda  ta  presenta  nan  hallazgo  como
            caloria anochi usualmente ta  Consumo  EI  naturalmente  despues di 6pm. E hende cu e  afecta e calidad nutricional di  solamente  un  faceta  di  un
            consmi mas, y tin un dieta di  ta un respuesta na hamber, y  kwartiel mas abao a consumi  cuminda. Baird y su colegan-  comprension  mas  profundo
            menor calidad.               otro investigacion a investiga  menos  di  31.4%  di  nan  EI  an a evalua dietanan individ-  di e efecto di ritmo di cum-
                                         e efecto di tempo di cuminda  anochi, mientras esunnan cu  ual  manera  a  wordo  reporta  inda  diario  di  un  persona  y
            Meta  di  e  estudio  tabata  pa  riba metabolismo y otro pro-  e kwartiel mas halto a come  den diarionan alimentario, cu  e cantidad y calidad di cum-
            explora  e  conexion  entre  cesonan  corporal.  E  estudio  mas di 48.6% durante oranan  a entrega na NDNS. Pa haci  inda cu nan ta consumi. Nan
            consumo di caloria anochi –  nobo, sinmebargo, ta mira e  di anochi.                   esaki,  nan  a  consulta  e  cla-  ta conclui: “Tempo di EI por
            e medida di consumo di en-   implicacionnan  riba  e  cali-                            sificacionnan  den  Nutrient-  ta un comportamento impor-
            ergia (Energy Intake- EI) – y  dad y cantidad di cuminda cu  Kico e data ta bisa       Rich Food Index. E index ta  tante  pa  considera  modifica
            calidad di dieta. Judith Baird,  hende ta consumi.        E  investigadonan  a  detecta  clasifica  cuminda  segun  nan  den  intervencionnan  nutri-
            un  investigado  pa  e  Centro                            dos  tendencia  significativo  ratio di nutriente importante  cional  futuro.  Awo  mester
            pa Cuminda y Salud di Inno-  Datonan usa den e estudio    den e data. Prome, e estudio a  pa balor di caloria.      mas  analisis  pa  examina  si  e
            vacion di Nutricion na Uni-  Cuminsando  na  2008,  En-   haya cu come mas laat ta afec-                            distribucion di EI y/of e tipo
            versidad  di  Ulster  na  Nort  cuesta  Nacional  di  Die-  ta e EI total pa e dia. Hende  Hende  cu  consumi  mas  di  di  cuminda  consumi  ano-
            Irlanda a lidera e estudio.  ta  y  Nutricion  Britanico  cu a consumi mayoria di nan  nan  calorianan  anochi  usu-  chi ta asocia cu medianan di
                                         (NDNS) a captura informa-    EI diario mas trempan tabata  almente  tabatin  dietanan  di  composicion di curpa y salud
            Ritmo di hamber              cion detaya tocante consumo  come menos caloria durante  calidad    significantemente  cardiometabolico.”


                                                 Con coronavirus ta ataca e cerebro


            (NYTimes) – No ta djis pulmon –  den cercania te cu nan muri.           documenta infeccion celebral den tres  Investigadonan lo mester analisa hopi
            e patogeno por drenta cel di cere-                                      forma: den tejido celebral di fayecido  muestra  di  autopsia  pa  calcula  con
            bro,  causando  sintoma  manera  No ta cla con e virus ta yega e cerebro  di Covid-19; den modelo raton; y den  comun infeccion celebral ta y si e ta
            delirio y confusion, cientificonan  ni  con  frecuentemente  ta  bay  den  e  organoid – cluster di cel celebral den  presente den hende cu un malesa mas
            a reporta.                          caminda di destruccion aki. Infeccion  un lab dish pa replica e structura tri-  leve of den esnan cu ta malo pa mas
                                                di cerebro probablemente ta inusual,  dimensional di cerebro.           largo, hopi di nan cu tin un cantidad
            E  coronavirus  ta  afecta  e  pulmon  pero  algun  persona  por  ta  sucepti-                              di sintoma neurologico.
            principalmente,  pero  tambe  riñon,  bel  pa  motibo  di  nan  background  Otro patogeno – incluyendo virus di
            higra  y  adernan.  Sinembargo,  alre-  genetico,  un  cantidad  viral  halto,  of  Zika – ta conoci pa infecta cel cele-  Cuarenta pa sesenta porciento di pa-
            dedor  di  mita  di  pashent  ta  reporta  otro motibo. “Si e cerebro ta infecta,  bral. Celnan immuun despues ta yena  shent  di  Covid-19  ta  experimenta
            sintoma neurologico, incluyendo do-  por  tin  consecuencia  letal”,  segun  e sitionan daña, purbando di limpia e  sintoma  neurologico  y  psikiatrico,
            lor di cabes, confusion y delirio, sug-  Dr.  Akiko  Iwasaki,  un  inmunologo  celebro  destruyendo  celnan  infecta.  segun Dr. Robert Stevens, neurologo
            eriendo cu e virus tambe por ataca e  na  Yale  University  kende  a  lidera  e  Coronavirus  ta  mas  discreto:  ta  ex-  na  Johns  Hopkins  University.  Pero
            celebro.                            estudio, publica diaranson, ainda no  plota e maquinaria di celnan celebral  por ta cu no tur sintoma ta relaciona
                                                evalua pa expertonan pa publicacion.  pa multiplica,pero no ta destrui nan,  cu invasion di cel celebral. Nan por
            Un estudio nobo ta ofrece e prome  Pero varios investigado a bisa cu e ta  sino ta saca oxigeno di e celnan cer-  ta resultado di inflamacion den curpa.
            evidencia  cla  cu  den  algun  persona,  cuidadoso y elegante, mustrando den  cano, causando nan pa muri.
            coronavirus ta invadi celnan celebral,  varios forma cu e virus por infecta cel                             Por  ehempel,  inflamacion  den  pul-
            secuestrando nan pa crea copianan di  celebral.                         E investigadonan no a haya evidencia  mon  por  libera  molecule  cu  ta  haci
            su mes. E virus tambe ta parce di chu-                                  di un respuesta immuun pa resolve e  sanger  ‘sticky’  y  tapa  adernan,  con-
            pa tur oxigeno cerca, hogando celnan  Cientificonan mester a depende riba  problema aki. “Ta un sorto di infecci-  duciendo  na  atake  celebral.  “No  tin
                                                imagen  celebral  y  sintoma  di  pash-  on silencioso” Iwasaki a bisa. “E virus  mester pa e celnan celebral mes ta in-
                                                ent pa deduci efectonan riba cerebro,  tin hopi mecanismo di evasion.   fecta pa esaki tuma luga”, segun Zan-
                                                pero ‘nos no a mira hopi evidencia cu                                   di. Pero den algun hende, el a agrega,
                                                e virus por infecta e cerebro, maske  E  hallazgonan  aki  ta  consistente  cu  por ta cantidad abao di oxigeno den
                                                nos  tabata  sa  cu  e  tabata  un  posibi-  otro  observacionnan  den  organoid  celnan celebral infecta cu ta ocasiona
                                                lidad  potencial’,  segun  Dr.  Michael  infecta cu coronavirus. E coronavirus  atake. “Diferente grupo di pashent ta
                                                Zandi, neurologo consultant na Hos-  ta parce di rapidamente reduci e cant-  afecta den diferente forma. Ta posibel
                                                pital  pa  Neurologia  y  Neurocirugia  idad di synapses, e conexionnan entre  cu no lo mira un combinacion di am-
                                                na Reino Uni. “E data aki ta djis duna  neurona. Dokternan no sa si esaki ta  bos.”
                                                un tiki mas evidencia cu berdadera-  reversibel.
                                                mente por.”                                                             Algun sintoma cognitivo, manera de-
                                                                                    E virus por yega cerebro a traves di  lirium y ‘brain fog’ por ta mas dificil
                                                Zandi  y  su  coleganan  a  publica  in-  bulbo olfatorio – cu ta regula holo –  pa detecta den pashent cu ta seda of
                                                vestigacion na juli mustrando cu al-  wowo, of hasta sanger. No ta cla cua  riba  ventilator.  Dokternan  mester
                                                gun pashent cu Covid-19 ta desaroya  ruta e patogeno ta tumando, y si e ta  plan  pa  reduci  sedativo  un  biaha  pa
                                                complicacion  neurologico  serio,  in-  hacie  suficientemente  frecuente  pa  dia, si ta posibel, pa evalua pashent di
                                                luyendo  daño  na  nervio.  Den  e  es-  splica e sintomanan cu hende a sufri.  Covid-19, segun Stevens.
                                                tudio nobo, Iwasaki y su coleganan a
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20