Page 5 - bon-dia-aruba-20200522
P. 5

a5
                                                                            analisis/colofon Diabierna 22 Mei 2020

                                           Desafionan di traha cu poblacion mas vulnerabel durante

                                                              pandemia: muchanan y hende grandi



                                         ORANJESTAD - Miedo, preocupa-          Huazhong, entre 2.330 menor di edad  manera general, nan ta sinti miho si nan
                                         cion y factornan di stress constante  y muchanan pre-adolescente di e ciudad  ta capaz di expresa y comunica nan sen-
                                         den e poblacion durante e pandemia  di Wuhan y Huangshi.                     timento of algo cu ta altera nan den un
                                         COVID-19  lo  por  tin  consecuen-                                           ambiente sigur y cu apoyo, cada mucha
                                         cianan pa largo plaso den e comu-      Esaki ta un investigacion academico cu  tin su manera di expresa nan emocion,
                                         nidad-  y  den  famianan.  Sinembar-   a wordo publica pa Jama Pediatrics, un  tin biaha cu nan por hunga of pinta, esey
                                         go, ta existi dos grupo cu ta rekeri  revista  di  divulgacion  cientifico  hopi  por facilita e proceso”, specialistanan ta
                                         atencion special durante e periodo  importante  y  prestigioso  na  rond  di  bisa.
                                         di  aislamento  social:  muchanan  y  mundo.
                                         hende grandi. Ambos mester tin un                                            E ser humano mester obedece durante
                                         plan  di  accion  y  di  cuidadonan  pa  Den  e  rapport,  e  specialistanan  ta  re-  un pandemia pa esunnan cu tin experti-
                                         preserva su salud fisico y mental.     corda cu e pandemia actual provoca pa  cio y tambe mester confia di nan, evita di
                                                                                coronavirus a causa e ceramento di total  supone si no tin informacion of eviden-
                                         E  experiencianan  cu  e  paisnan  ta  su-  di  actividadnan  y  scolnan  na  188  pais.  cia pa motibo cu esey ta genera hopi mas
                                         fri cu e pandemia coronavirus ta brinda  Na China, 180 miyon di mucha a wordo  ansiedad y miedo, duna informacion di
                                         conocemento  cu  hende  por  probecha  afecta pa via di esaki. Durante un luna  kico ta pasando hopi claro y di un mane-
                                         pa  mehora  e  atencion  di  casonan.  Por  nan a presenta tur sorto di sintoma aso-  ra ‘friendly’ pa e muchanan riba como
                                         ehempel di hendenan grandi, cu ta par-  cia cu depresion y ansiedad.         reduci e riesgo di infeccion pa mantene
                                         ticularmente mas vulnerabel pa e malesa                                      nan mes na sigur den palabranan cu nan
                                         COVID-19 debi na su fuentenan di in-   Scucha e muchanan y un tin actitud di  por compronde, asina como tambe evita
                                         formacion  limita,  sistema  inmune  mas  comprension  ta  algo  fundamental,  “E  specula  riba  rumornan  of  informacion
                                         debil y cifra di mortalidad mayor pa cu  muchanan por responde den un situa-  no verifica.
                                         COVID-19.                              cion  dificil  of  di  inkietud  di  diferente
                                                                                manera:  sintiendo  mas  ansiedad,  mas  Muchanan y hende grandi mester di un
                                         Specialmente  esunnan  cu  ta  den  ais-  timido, rabia of agita, tambe si nan tin  ambiente di amor y comprension, asina
                                         lamento  y  cu  tin  algun  parti  cognitivo  mal soño , nan por pishi riba cama of si  como tambe di un atencion mas dedica
                                         deteriora  of  demencia,  nan  por  bira  nan tin cambio frecuente di humor. Den  durante e momentonan mas dificil.
                                         mas ansioso, rabia, cu mas stress, agita,
                                         timido  of  hopi  sospechoso  durante  e
                                         pandemia.  Den  e  medidanan  principal
                                         di  apoyo,  specialistanan  ta  recomenda
                                         pa  brinda  apoyo  emocional  a  traves  di
                                         rednan como famia y profesionalnan di
                                         salud mental, comparti datonan simpel
                                         riba loke ta sucediendo of ofrece un in-
                                         formacion precies riba con pa reduci e
                                         riesgo di infeccion cu palabranan cu nan
                                         por compronde.

                                         Pa e hende grandi cu ta den casnan di
                                         cuido,  director  y  personal  mester  ga-
                                         rantisa  cu  ta  existi  medidanan  di  sigu-
                                         ridad pa preveni e infeccion y preocu-
                                         pacionnan  of  panico  excesivo  (mesun
                                         situacion  cu  na  hospitalnan).  Di  igual
                                         manera, mester brinda apoyo pa e per-
                                         sonal di atencion cu tin cu keda cera of
                                         den cuarentena cu e residentenan y cu
                                         no por keda cu su famia.

                                         Durante e cuarentena, mester ahusta e
                                         servicio di atencion den e casnan di cui-
                                         do pa usa e tecnologia pa brinda capaci-
                                         tacion of asesoramiento pa e hende cu
                                         ta cuida di nan, tambe ta inclui capaci-
                                         tacion psicologico y  prome auxilio pa e
                                         cuidadonan, esey ta hopi importante. E
                                         miho manera di tuma contacto cu hende
                                         grandi ta via telefon of mediante bishita-
                                         nan regular (si e cas di cuido lo permiti).
                                         Tambe  ta  conseha  pa  hende  grandi  cu
                                         experiencia  y  fortalesa  pa  nan  por  bira
                                         boluntario den e esfuersonan cu comu-
                                         nidad ta haci pa responde contra e coro-
                                         navirus, nan por duna apoyo pa bisiñan-
                                         an  of pa cuida muchanan di e personal
                                         medico cu ta traha den hospitalnan y cu
                                         ta lucha contra e pandemia.

                                         Di  otro  banda,  un  di  cada  cinco  mu-
                                         cha cu a permanece den cuarentena of
                                         aislamento obligatorio na China a pre-
                                         senta sintomanan di depresion y ansie-
                                         dad,  di  acuerdo  cu  un  estudio  realisa
                                         entre Universidad di Carolina del Sur y
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10