Page 5 - bon-dia-aruba-20200522
P. 5
a5
analisis/colofon Diabierna 22 Mei 2020
Desafionan di traha cu poblacion mas vulnerabel durante
pandemia: muchanan y hende grandi
ORANJESTAD - Miedo, preocupa- Huazhong, entre 2.330 menor di edad manera general, nan ta sinti miho si nan
cion y factornan di stress constante y muchanan pre-adolescente di e ciudad ta capaz di expresa y comunica nan sen-
den e poblacion durante e pandemia di Wuhan y Huangshi. timento of algo cu ta altera nan den un
COVID-19 lo por tin consecuen- ambiente sigur y cu apoyo, cada mucha
cianan pa largo plaso den e comu- Esaki ta un investigacion academico cu tin su manera di expresa nan emocion,
nidad- y den famianan. Sinembar- a wordo publica pa Jama Pediatrics, un tin biaha cu nan por hunga of pinta, esey
go, ta existi dos grupo cu ta rekeri revista di divulgacion cientifico hopi por facilita e proceso”, specialistanan ta
atencion special durante e periodo importante y prestigioso na rond di bisa.
di aislamento social: muchanan y mundo.
hende grandi. Ambos mester tin un E ser humano mester obedece durante
plan di accion y di cuidadonan pa Den e rapport, e specialistanan ta re- un pandemia pa esunnan cu tin experti-
preserva su salud fisico y mental. corda cu e pandemia actual provoca pa cio y tambe mester confia di nan, evita di
coronavirus a causa e ceramento di total supone si no tin informacion of eviden-
E experiencianan cu e paisnan ta su- di actividadnan y scolnan na 188 pais. cia pa motibo cu esey ta genera hopi mas
fri cu e pandemia coronavirus ta brinda Na China, 180 miyon di mucha a wordo ansiedad y miedo, duna informacion di
conocemento cu hende por probecha afecta pa via di esaki. Durante un luna kico ta pasando hopi claro y di un mane-
pa mehora e atencion di casonan. Por nan a presenta tur sorto di sintoma aso- ra ‘friendly’ pa e muchanan riba como
ehempel di hendenan grandi, cu ta par- cia cu depresion y ansiedad. reduci e riesgo di infeccion pa mantene
ticularmente mas vulnerabel pa e malesa nan mes na sigur den palabranan cu nan
COVID-19 debi na su fuentenan di in- Scucha e muchanan y un tin actitud di por compronde, asina como tambe evita
formacion limita, sistema inmune mas comprension ta algo fundamental, “E specula riba rumornan of informacion
debil y cifra di mortalidad mayor pa cu muchanan por responde den un situa- no verifica.
COVID-19. cion dificil of di inkietud di diferente
manera: sintiendo mas ansiedad, mas Muchanan y hende grandi mester di un
Specialmente esunnan cu ta den ais- timido, rabia of agita, tambe si nan tin ambiente di amor y comprension, asina
lamento y cu tin algun parti cognitivo mal soño , nan por pishi riba cama of si como tambe di un atencion mas dedica
deteriora of demencia, nan por bira nan tin cambio frecuente di humor. Den durante e momentonan mas dificil.
mas ansioso, rabia, cu mas stress, agita,
timido of hopi sospechoso durante e
pandemia. Den e medidanan principal
di apoyo, specialistanan ta recomenda
pa brinda apoyo emocional a traves di
rednan como famia y profesionalnan di
salud mental, comparti datonan simpel
riba loke ta sucediendo of ofrece un in-
formacion precies riba con pa reduci e
riesgo di infeccion cu palabranan cu nan
por compronde.
Pa e hende grandi cu ta den casnan di
cuido, director y personal mester ga-
rantisa cu ta existi medidanan di sigu-
ridad pa preveni e infeccion y preocu-
pacionnan of panico excesivo (mesun
situacion cu na hospitalnan). Di igual
manera, mester brinda apoyo pa e per-
sonal di atencion cu tin cu keda cera of
den cuarentena cu e residentenan y cu
no por keda cu su famia.
Durante e cuarentena, mester ahusta e
servicio di atencion den e casnan di cui-
do pa usa e tecnologia pa brinda capaci-
tacion of asesoramiento pa e hende cu
ta cuida di nan, tambe ta inclui capaci-
tacion psicologico y prome auxilio pa e
cuidadonan, esey ta hopi importante. E
miho manera di tuma contacto cu hende
grandi ta via telefon of mediante bishita-
nan regular (si e cas di cuido lo permiti).
Tambe ta conseha pa hende grandi cu
experiencia y fortalesa pa nan por bira
boluntario den e esfuersonan cu comu-
nidad ta haci pa responde contra e coro-
navirus, nan por duna apoyo pa bisiñan-
an of pa cuida muchanan di e personal
medico cu ta traha den hospitalnan y cu
ta lucha contra e pandemia.
Di otro banda, un di cada cinco mu-
cha cu a permanece den cuarentena of
aislamento obligatorio na China a pre-
senta sintomanan di depresion y ansie-
dad, di acuerdo cu un estudio realisa
entre Universidad di Carolina del Sur y