Page 32 - MIN ON
P. 32
mester reinforsa otro. Naturalmente cu un di e pilarnan aki no por traha contra-
productivo na otro, mas bien mester tin un efecto di reforsa otro, den cual no
solamente e tin e funcion di carga pero di engrandece esaki. Den un comunidad
den cual e populacion ta identifica su mes cu un region, hustamente e ortografia
mester fungi como un instrumento pa refleha esaki. Hopi expertonan ta acepta
cu Papiamento ta un idioma cu a nace for di Spaño y Portugues, cu
elementonan Africano. Sin embargo un idioma no mester keda transforma di un
manera cu bo no ta capta di biaha kico ta scirbi riba papel. Y bo mester lesa e
palabra dos pa tres biaha prome cu bo bin riba e idea ta kico nan lo ke men.
Problema cu Fonologia den enseñanza
Pa añas linguistanan a sigui e pensamento cu fonologia ta e manera mas
adecua pa siña un lenga, pero realidad a demostra di ta otro. Den su
investigacion ‘Ortografia di Papiamentu na skol sekundario’ cu sr. R. Severing a
tene na aña 2011 bou di alumnonan di klas 1-5 di havo y di klas 1-5 di vwo a
sali na cla cu mayoria di alumnonan ta considera e ortografia fonologico sea
masha dificil of dificil. Cu e resultado aki mester tene na cuenta cu desde 1992
ora un alumno drenta scol secundario ya caba e tin seis aña ta practicando e
ortografia fonologico. Pues nos ta referiendo na un grupo di alumnonan di
Havo/Vwo cu tin bastante aña ta experimentando cu e ortografia fonologico y cu
ainda ta score malo. E scorenan en general ta varia entre 62.0% y 75.7%, pues
cu ta indicativo cu pa futuro no por sigui mantene e ortografia fonologico na
Corsou y Boneiro. Sin embargo e dos islanan ta keda liber pa scohe pa un
adaptacion di nan ortografia cu actualmente ta contene demasiado accento
skerpi.
Experimento
E problema cu e ortografia fonologico ta cu manera bo ta scucha e zonido di un
palabra, bo ta scirbi esaki. Linguista I. van Putte-de Windt y F. van Putte den un
critica riba e buki di Oro ta uza e ehempel di e palabra na Ingles showcase cu
por ser pronuncia na diferente manera como shokes y shokeis. Awor via di un
Ley bo no por bay impone cu ta sukú bo mester scucha y scirbi, mientras na
Aruba ta custuma di uza e palabra scuridad. Y hustamente esaki ta loke mester
ser evita cu ta bay experimenta cu un ortografia uniforme pa e tres islanan,
mientras cu sa di antemano cu esaki lo resulta den un fracaso. Un experimento