Page 15 - BNDIA ARUBA
P. 15
A15
HENDE Diahuebs 12 December 2019
Educacion di Naturalesa y Medio Ambiente (ENM) ta lansa proyecto
piloto
ORANJESTAD – Minis- Cuatro scol ta participa den
ter di Enseñansa, Ciencia esaki.
y Desaroyo Sostenibel, dr.
Armando R. Lampe, como Bira consciente y realisa
parti di su vision pa ense- cu naturalesa y nos medio
ñansa kier implementa ambiente ta inseparabel
Educacion di Naturalesa y mara na ken nos ta como
Medio Ambiente (ENM) hende ta un prome paso na
den 2020/2021 pa forma pensa riba solucionnan. Con
parti di curiculo nacional nos ta anda cu naturalesa ta
pa educacion primario. depende di loke nos ta siña
tocante naturalesa durante
E meta di ENM ta pa pone nos periodo na scol of na
e alumno mas cerca di na- cas. Nos ta biba den un
turalesa cu un acercamento mundo habri cu diferente
practico. E curiculo Arubano perspectiva di cua nos por
conoce e material ‘Kennis der scoge. Segun cu nos sociedad
Natuur’ y tambe e material a bira mas complica door
integral ‘Wereldoriëntatie’ di tecnologia, e posibilidad
cu tambe ta menciona y trata pa scoge a bira mas amplio
elementonan di naturalesa. y complica. Ademas di e
E oferta di ENM ta stimula complicacion creciente di Biba Saludabel y Flora & pa medio ambiente (y pues tambe – tanto pa hende,
e alumno pa pensa bon riba hopi posibilidad di scoge, e Fauna. Diabierna ultimo tambe pa e bestianan y hende) bestia y naturalesa. Pero nos
e (cuido) di naturalesa, hi- efectonan di nos escogencia a introduci e prome si nos bira mas consciente no por ignora cu ta nos mes
giena, nan medio ambiente, tambe a bira mas complica tema, Desperdicio, na e di e tipo di desperdicio y a tir’e eybou. E unico manera
flora y fauna Arubano y prin- y mas grandi. E pakete di educadornan. Desperdicio con pa reduci’e (den medio pa haci algo ta di cambia nos
cipalmente pa transmiti e Educacion di Naturalesa y ta un termino general, pero ambiente). Tur caminda na propio comportacion.
pensamento corecto di pensa Medio Ambiente (ENM) loke tur desperdicio tin den Aruba bo ta topa desperdicio. Un ambiente di biba limpi y
y actua relaciona cu un estilo ta duna expansion y comun ta cu na final ta tir’e sigur ta den bo man. E punto
di bida saludabel na un edad profundidad na e curiculo afo. Un parti ta desperdicio Na rand di caminda, riba di salida mas importante
hoben. Drs. Samuel Dum- nacional y ta disponibel di berdad: cosnan cu bo no plenchi di scol, den centro di e tareanan den e caha di
fries di Departamento di desde scol preparatorio, por uza mas. Frecuentemente di stad, den nos mondinan, les aki ta logra cambio di
Enseñansa Aruba (DEA) ta por lo tanto ta stimula y tin cosnan tambe cu lo por na beach y na oriya di nos comportacion y reforsa e
lider di e proyecto pa hunto transmiti e conscientisacion wordo repara ainda of cu di costanan. Tur caminda bo ta comportacion desea di e
cu specialistanan di Funda- di nos naturalesa riba un edad un forma of otro por reuza haya bals, boter, straw, cabito alumno con e ta tira cos afo.
cion Parke Nacional Aruba hoben. of por wordo recicla, manera di sigaria, bleki y yen di otro Nos kier crea un ambiente
(FPNA) desaroya y ehecuta entre otro papel, glas y bleki. cos sushi mas. Nos tur ta di bida mas limpi, mas sigur
un programa piloto duran- E proyecto piloto ENM ta Nos, hende, ta produci hay’e vies y un mahos bista. y mas dushi pa tur hende na
te e aña escolar 2019/2020. encera 3 tema: Desperdicio, hopi desperdicio. Ta miho Hopi biaha e ta peligroso Aruba.
Prome tesis tocante fraude publico y
corupcion den Caribe Hulandes
ORANJESTAD – Den e cu a investiga e fenomenonan
siman cu mundialmente aki cientificamente na e
ta para keto riba e dia manera aki den e parti
internacional contra caribense di Reino.
corupcion (9 di december),
Nelly Schotborgh-van de Defensa di e tesis a tuma luga
Ven ta defende su tesis diaranson 11 di december
‘De wortels van publieke 11.45or den aula di Vrije
fraude en corruptie Universiteit na Amsterdam.
in het Caribisch deel
van het Koninkrijk’ (E Nelly Schotborgh-van de
raisnan di fraude publico forma di aparicion di e Ven (1966) ta antropologo
y corupcion den e parti casonan y e sectornan di cultural, criminologo y
Caribense di Reino) maneho caminda e fraude y investigado di fraude certifica
na Vrije Universiteit di corupcion a tuma luga. E ta (Certified Fraud Examiner).
Amsterdam. analisa e caracteristicanan di e For di 1999 e ta biba na
organisacion- y individuonan Corsou y ta activo como
Den su tesis, e cientifico ta envolvi cu a contribui na e investigado (cientifico) den
splica brevemente (historia fraude y corupcion cometi. e parti Caribense di Reino.
di) comienso di fraude Finalmente e ta pone e Su investigacion ta concentra
y corupcion den e parti resultadonan den contexto di riba e specialidad financiero
Caribense di Reino. El a e parti Caribense di Reino. forensico. Como trainer
studia 46 (supuesto) caso di y consehero Schotborgh
fraude publico y corupcion. Factor den esaki ta desaroyo ta traha riba e tereno di
Ta trata di caso cu a trata gubernamental, sistema integridad y cumplimento.
entre aña 2000 y 2015 dilanti politico, situacion financiero- Nelly ta co-fundador y vice
di hues den apelacion na economico y turismo, presidente di Fundacion
Corte Comun di Husticia historia colonial y pasado di Kòrsou Transparante, un
di Aruba, Corsou, Sint sclavitud, cultura y religion, organisacion sin meta pa haci
Maarten, Boneiro, Saba y posicion geografico y escala ganashi funda pa promove
Sint Eustatius. chikito. A colecciona y analisa integridad y transparencia
e informacion di forma y pa combati corupcion na
Schotborgh ta describi sistematico. Ta prome biaha Corsou.