Page 15 - BNDIA ARUBA
P. 15

A15
                                                                                                          HENDE Diahuebs 12 December 2019
                  Educacion di Naturalesa y Medio Ambiente (ENM) ta lansa proyecto

                                                                              piloto


            ORANJESTAD  –  Minis-        Cuatro  scol  ta  participa  den
            ter di Enseñansa, Ciencia  esaki.
            y Desaroyo Sostenibel, dr.
            Armando R. Lampe, como  Bira  consciente  y  realisa
            parti di su vision pa ense-  cu  naturalesa  y  nos  medio
            ñansa  kier  implementa  ambiente        ta   inseparabel
            Educacion di Naturalesa y  mara  na  ken  nos  ta  como
            Medio  Ambiente  (ENM)  hende  ta  un  prome  paso  na
            den  2020/2021  pa  forma  pensa riba solucionnan. Con
            parti di curiculo nacional  nos  ta  anda  cu  naturalesa  ta
            pa educacion primario.       depende  di  loke  nos  ta  siña
                                         tocante  naturalesa  durante
            E meta di ENM ta pa pone  nos  periodo  na  scol  of  na
            e  alumno  mas  cerca  di  na-  cas.  Nos  ta  biba  den  un
            turalesa  cu  un  acercamento  mundo  habri  cu  diferente
            practico. E curiculo Arubano  perspectiva  di  cua  nos  por
            conoce e material ‘Kennis der  scoge. Segun cu nos sociedad
            Natuur’  y  tambe  e  material  a  bira  mas  complica  door
            integral   ‘Wereldoriëntatie’  di  tecnologia,  e  posibilidad
            cu tambe ta menciona y trata  pa  scoge  a  bira  mas  amplio
            elementonan  di  naturalesa.  y  complica.  Ademas  di  e
            E oferta di ENM ta stimula  complicacion  creciente  di   Biba  Saludabel  y  Flora  &  pa  medio  ambiente  (y  pues  tambe  –  tanto  pa  hende,
            e alumno pa pensa bon riba  hopi  posibilidad  di  scoge,  e   Fauna.  Diabierna  ultimo  tambe pa e bestianan y hende)  bestia y naturalesa. Pero nos
            e  (cuido)  di  naturalesa,  hi-  efectonan  di  nos  escogencia   a   introduci   e   prome  si  nos  bira  mas  consciente  no por ignora cu ta nos mes
            giena,  nan  medio  ambiente,  tambe  a  bira  mas  complica   tema,  Desperdicio,  na  e  di  e  tipo  di  desperdicio  y  a tir’e eybou. E unico manera
            flora y fauna Arubano y prin-  y  mas  grandi.  E  pakete  di   educadornan.   Desperdicio  con  pa  reduci’e  (den  medio  pa haci algo ta di cambia nos
            cipalmente  pa  transmiti  e  Educacion  di  Naturalesa  y   ta  un  termino  general,  pero  ambiente).  Tur  caminda  na  propio comportacion.
            pensamento corecto di pensa  Medio  Ambiente  (ENM)       loke  tur  desperdicio  tin  den  Aruba bo ta topa desperdicio.  Un ambiente di biba limpi y
            y actua relaciona cu un estilo  ta   duna   expansion   y   comun ta cu na final ta tir’e                           sigur ta den bo man. E punto
            di bida saludabel na un edad  profundidad  na  e  curiculo   afo.  Un  parti  ta  desperdicio  Na  rand  di  caminda,  riba  di  salida  mas  importante
            hoben.  Drs.  Samuel  Dum-   nacional  y  ta  disponibel   di  berdad:  cosnan  cu  bo  no  plenchi  di  scol,  den  centro  di  e  tareanan  den  e  caha  di
            fries  di  Departamento  di  desde   scol   preparatorio,   por uza mas. Frecuentemente  di  stad,  den  nos  mondinan,  les  aki  ta  logra  cambio  di
            Enseñansa  Aruba  (DEA)  ta  por  lo  tanto  ta  stimula  y   tin  cosnan  tambe  cu  lo  por  na  beach  y  na  oriya  di  nos  comportacion  y  reforsa  e
            lider di e proyecto pa hunto  transmiti  e  conscientisacion   wordo repara ainda of cu di  costanan. Tur caminda bo ta  comportacion  desea  di  e
            cu  specialistanan  di  Funda-  di nos naturalesa riba un edad   un  forma  of  otro  por  reuza  haya bals, boter, straw, cabito  alumno con e ta tira cos afo.
            cion  Parke  Nacional  Aruba  hoben.                      of por wordo recicla, manera  di sigaria, bleki y yen di otro  Nos  kier  crea  un  ambiente
            (FPNA)  desaroya  y  ehecuta                              entre otro papel, glas y bleki.  cos  sushi  mas.  Nos  tur  ta  di bida mas limpi, mas sigur
            un  programa  piloto  duran-  E  proyecto  piloto  ENM  ta   Nos,  hende,  ta  produci  hay’e vies y un mahos bista.  y mas dushi pa tur hende na
            te  e  aña  escolar  2019/2020.  encera  3  tema:  Desperdicio,   hopi  desperdicio.  Ta  miho  Hopi  biaha  e  ta  peligroso  Aruba.
                   Prome tesis tocante fraude publico y


                        corupcion den Caribe Hulandes

            ORANJESTAD  –  Den  e                                     cu a investiga e fenomenonan
            siman  cu  mundialmente                                   aki  cientificamente  na  e
            ta  para  keto  riba  e  dia                              manera  aki  den  e  parti
            internacional       contra                                caribense di Reino.
            corupcion (9 di december),
            Nelly  Schotborgh-van  de                                 Defensa di e tesis a tuma luga
            Ven  ta  defende  su  tesis                               diaranson  11  di  december
            ‘De  wortels  van  publieke                               11.45or  den  aula  di  Vrije
            fraude     en    corruptie                                Universiteit na Amsterdam.
            in  het  Caribisch  deel
            van  het  Koninkrijk’  (E                                 Nelly  Schotborgh-van  de
            raisnan di fraude  publico   forma  di  aparicion  di  e   Ven  (1966)  ta  antropologo
            y  corupcion  den  e  parti   casonan  y  e  sectornan  di   cultural,   criminologo   y
            Caribense     di    Reino)   maneho  caminda  e  fraude  y   investigado di fraude certifica
            na  Vrije  Universiteit  di   corupcion  a  tuma  luga.  E  ta   (Certified  Fraud  Examiner).
            Amsterdam.                   analisa e caracteristicanan di e   For  di  1999  e  ta  biba  na
                                         organisacion- y individuonan   Corsou  y  ta  activo  como
            Den  su  tesis,  e  cientifico  ta   envolvi  cu  a  contribui  na  e   investigado  (cientifico)  den
            splica  brevemente  (historia   fraude  y  corupcion  cometi.   e  parti  Caribense  di  Reino.
            di)  comienso  di  fraude    Finalmente  e  ta  pone  e   Su investigacion ta concentra
            y  corupcion  den  e  parti   resultadonan den contexto di   riba  e  specialidad  financiero
            Caribense  di  Reino.  El  a   e parti Caribense di Reino.   forensico.   Como   trainer
            studia  46  (supuesto)  caso  di                          y   consehero   Schotborgh
            fraude  publico  y  corupcion.   Factor den esaki ta desaroyo   ta  traha  riba  e  tereno  di
            Ta  trata  di  caso  cu  a  trata   gubernamental,   sistema   integridad  y  cumplimento.
            entre aña 2000 y 2015 dilanti   politico, situacion financiero-  Nelly  ta  co-fundador  y  vice
            di  hues  den  apelacion  na   economico   y    turismo,   presidente   di   Fundacion
            Corte  Comun  di  Husticia   historia  colonial  y  pasado  di   Kòrsou  Transparante,  un
            di  Aruba,  Corsou,  Sint    sclavitud,  cultura  y  religion,   organisacion sin meta pa haci
            Maarten,  Boneiro,  Saba  y   posicion  geografico  y  escala   ganashi  funda  pa  promove
            Sint Eustatius.              chikito. A colecciona y analisa   integridad  y  transparencia
                                         e  informacion  di  forma    y  pa  combati  corupcion  na
            Schotborgh    ta    describi   sistematico.  Ta  prome  biaha   Corsou.
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20