Page 8 - HOH
P. 8
2 LOCAL AWEMainta Diaranson, 6 Augustus 2025
79% Cu sobrepeso:
Acaso Aruba a acepta obesidad como algo normal?
NA Aruba, casi cuater di cada cinco adulto tin sobrepeso, y
46% di e poblacion ta clasifica como obeso. Esakinan no ta
solamente estadistica—nan ta un spiel reflehando un crisis
creciente. Y toch, den medio di e datonan di salud alarmante
aki, e movemento di aceptacion di curpa grandi ta ganando
tereno. Loke a cuminsa como un coreccion cultural suma-
mente necesario—uno cu a stimula dignidad y balor propio
pa hende di tur tamaño—awo ta dal contra realidad medico
duro.
E proposito original di aceptacion di curpa grandi tabata pa
reduci stigma y elimina discriminacion basa riba berguensa.
Y den hopi sentido, el a funciona. Mas hende na Aruba ta sinti
nan mes sigur pa acepta nan curpa den publico, exigiendo
respet den sector di cuido medico, y rechasando stan-
dardnan di beyesa dañino. Pero e cifranan ta conta un otro
storia. E casonan di diabetes tipo 2, hipertension, malesa
di curason, y degeneracion di articulacion tur ta subiendo.
Mas di mita di e muchanan di Aruba ya caba ta na riesgo di
desaroya condicionnan relaciona cu obesidad prome cu nan procesa, y fast food cu hopi vet satura lo haya un impuesto
bira adulto. mas halto. E entrada genera por ser redirigi pa financia
programanan di lunch na scol, iniciativanan di ehercicio
Na ki punto promove amor propio ta bira facilita daño comunitario, y cuido di salud mental accesibel enfoca riba
propio? imagen corporal y trastornonan alimenticio.
Esaki ta e pregunta incomodo cu expertonan di salud Criticonan ta yam’e extralimitacion. Sostenedonan ta bisa
publico, lidernan comunitario, y famianan comun y cori- cu e ta sentido comun.
ente na Aruba ta enfrentando. Ningun hende kier bolbe na
e dianan di body shaming y un cuido medico yen di huicio. Ya caba nos ta cobra impuesto riba sigaria y alcohol, ambos
Pero tin un preocupacion creciente cu aceptacion di curpa producto legal pero dañino, den parti pa compensa nan
grandi, den su formanan di mas extremo, ta permitiendo carga riba salud publico. Dicon no sucu y cuminda procesa—
un cultura di negacion cria raiz—uno cu ta pone comber- specialmente ora e escogencianan aki awo ta representa
sacionnan tocante salud un banda den nomber di proteha mesun tanto peliger pa salud a largo plaso?
sintimento.
E pregunta no ta solamente si Aruba a acepta curpanan mas
Y no ta trata di salud personal so mas—ta trata di sostenib- grandi—sino si nos a acepta malesa como un estilo di bida.
ilidad nacional. E sistema di cuido medico di Aruba ta Aceptacion nunca mester nifica conformismo. Tur persona,
sufriendo bou di e peso di malesanan prevenibel. Segun sin importa tamaño, merece respet—pero nan merece e
estimacionnan regional di salud, malesanan no-transmis- berdad tambe.
ibel conecta cu obesidad awo ta representa mas di 70% di e
gastonan di cuido medico den nacionnan Caribense similar. Ora e cifranan ta mustra cu casi 80% di nos ta na un riesgo
Si no controla esaki, mescos lo ta e caso pa Aruba. eleva di malesa prevenibel, pretende cu esaki ta solamente
tocante standardnan di beyesa ta iresponsabel. Na ki punto
Pues, kico nos ta haci? nos ta haciendo mucho esfuerso pa scapa sintimento, y no
suficiente pa salba bida?
Un idea controversial cu ta ganando forsa ta e introduccion
di un impuesto riba comportacion di salud—un maneho Aruba ta na un crusada. Sea nos ta redefini kico positiv-
fiscal dirigi no na castiga individuo, sino na cambia habito di ismo corporal ta nifica—of nos ta mira con aceptacion ta
consumo publico. Bebidanan halto den sucu, cuminda ultra- bira evasion, y compasion ta bira consecuencia.

