Page 7 - HOH
P. 7

A7
                                                                                                          SALUD Dialuna 16 Juni 2025


















                          Estudio ta revela con hopi ehercicio bo mester tur siman pa


                                                                   controla presion


            (Sciencealert)—Ora  mente. Esaki por resulta den  Segun  e  investigadornan,
            ta  trata  di  ehercicio  pa  ataca  di  curason  y  stroke;  esaki ta sugeri cu edad adul-
            salud  di  curason,  bo  no  tambe e ta un factor di ries-  to ta un bentana importante
            kier  salta  ehercicio  den  go  pa  desaroya  demencia  pa  interveni  den  bo  salud
            bo  edadnan  mas  grandi.  mas despues den bida.          y  preveni  hipertension  di
            Investigacion ta sugeri cu                                edad mediano cu program-
            si bo kier proteha bo mes  Mas  di  1  den  4  hende  anan  diseña  pa  aumenta
            contra  presion  di  sanger  homber y aproximadamente  ehercicio. “Casi mita di nos
            den  bo  biehes  bo  mes-    1 den 5 hende muhe ta ex-    participantenan  den  edad
            ter  mantene  e  nivel  di  perencia  hipertension,  se-  adulto tabatin nivelnan sub-
            ehercicio ariba durante e  gun  e  Organisacion  Mun-     optimal  di  actividad  fisico,
            añanan ey.                   dial di Salud (WHO). Pero  cual  tabata  asocia  cu  e  co-
                                         mayoria  hende  cu  presion  mienso di hipertension, in-
            Pero  segun  un  estudio  di  halto no ni sa cu nan tine—  dicando cu nos mester me-
            mas di 5.000 hende den cu-   p’esey  dokternan  sa  yama  hora e standard minimo pa
            atro  ciudad  Mericano,  fac-  presion  halto  un  “silent  actividad  fisico,”  segun  au-
            tornan social por hacie mas  killer.”                     tor  principal  Jason  Nagata,
            dificil pa algun hende. “Ado-                             un experto na UCSF di me-
            lescentenan y esnan den nan  Pero tin manera pa mehora  dicina den adulto hoben.
            20  aña  por  ta  fisicamente  presion:  ehercicio  como  e
            activo  pero  e  patronchinan  enfoke di e estudio aki.   Ora  e  investigadornan  a
            aki ta cambia cu edad,” se-                               observa  hende  cu  tabata
            gun autor di estudio y epi-  Mas  di  5.100  adulto  a  ser  tuma cinco ora di ehercicio
            demiologo Kirsten Bibbins-   recluta  pa  tuma  parti  di  e  modera  tur  siman  durante
            Domingo di e Universidad  estudio,  cual  ta  rastrea  nan  na  comienso  di  nan  edad
            di California, San Francisco  salud durante tres decada cu  adulto—dobel  a  cantidad
            (UCSF)  a  splica  na  april  evaluacion  fisico  y  pregun-  minimo  actualmente  reco-
            2021, ora e estudio a ser pu-  tanan  tocante  nan  habito  menda pa adultonan—nan a
            blica den American Journal  di  ehercicio,  humamento  y  haya e nivel di actividad aki
            of Preventive Medicine.      consumo di alcohol.          a  reduci  e  riesgo  di  hiper-
                                                                      tension  considerablemente,
            Varios  estudio  a  mustra  cu  Na cada evaluacion clinico,  y specialmente mantene nan  rente  trayectorio  di  salud   e estudio aki, aunke a nota
            ehercicio  ta  baha  presion  a midi presion tres biaha, un  habito  di  ehercicio  te  edad  compara  cu  nan  equiva-  si educacion secundario.
            di  sanger,  pero  e  investiga-  minuut apart, y pa e analisis  di 60 aña.            lente blanco. Cu 40 aña di
            cion  na  2021  ta  sugeri  cu  di data, participantenan a ser  “Pa logra al menos dos biaha  edad, actividad fisico ta pla-  “Aunke  hobennan  mascu-
            “pa mantene actividad fisico  dividi den cuatro categoria,  e liña di guia minimo [di ac-  teau entre hende homber y   lino color scur por participa
            durante  edad  adulto—na  pa  rasa  y  genero.  En  gen-  tividad fisico pa adulto] por  hende muher blanco, unda   mas den deporte, factornan
            nivelnan mas halto cu loke  eral—entre hende homber y  ta  mas  beneficioso  pa  pre-  cu nivelnan di actividad den   socioeconomico,  ambiente
            a  recomenda  prome—por  hende muher, y den ambos  veni  hipertension  compara  participantenan  color  scur        di bario, y trabao of respon-
            ta  specialmente  importante  grupo  racial—nivelnan  di  cu simplemente cumpli cu e  ta sigui cay.                 sabilidadnan  familiar  por
            “pa  preveni  hipertension,”  actividad fisico a cay for di  liña di guia minimo,” e in-                            preveni  un  participacion
            Bibbins-Domingo  a  bisa.  18 pa 40 aña di edad, cu gra-  vestigadornan  a  skirbi  den  Pa  45  aña,  hende  muher   continuo den actividad fis-
            Hipertension, tambe conoci  donan  di  hipertension  au-  nan investigacion.           color scur ta surpasa hende   ico  den  edad  adulto,”  Na-
            como  presion  halto,  ta  un  mentando y actividad fisico                             homber  blanco  den  grado   gata a bisa.
            condicion serio cu ta afecta  cayendo durante e proximo  Pero no ta facil pa aumenta  di  hipertension,  mientras
            biyones di hende mundial-    decadanan.                   actividad  fisico  semanal  en  cu hende muher blanco den
                                                                      medio  di  decisionnan  im-  e estudio a experencia e gra-
                                                                      portante den bida y mas re-  do  mas  grado  di  hiperten-
                                                                      sponsabilidad. “Esaki por ta  sion durante edad mediano.
                                                                      specialmente berdad despu-
                                                                      es  di  scol  secundario  ora  Y pa 60 aña, entre 80 pa 90
                                                                      oportunidadnan  pa  activi-  porciento di hende homber
                                                                      dad fisico ta bay perdi mien-  y  hende  muher  color  scur
                                                                      tras adultonan hoben ta haci  tabatin  hipertension,  com-
                                                                      e transicion pa universidad,  para  cu  casi  70  porciento
                                                                      trabao y famia, y tempo pa  di hende homber blanco y
                                                                      bo  mes  ta  disparce,”  segun  casi  mita  di  hende  muher
                                                                      Nagata.                      blanco.
                                                                      Pa  loke  ta  un  otro  berdad  E equipo di investigacion a
                                                                      sorprendente,  e  estudio  conecta e diferencianan ra-
                                                                      tambe  a  mustra  con  hende  cial aki varios factor social y
                                                                      homber y hende muher col-    economico;  pero  e  factor-
                                                                      or  scur  ta  experencia  dife-  nan aki no a ser evalua den
   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12