Page 5 - bon-dia-aruba-20200409
P. 5
A5
EDITORIAL/cOLOfOn Diahuebs 9 aPRiL 2020
Coronavirus ta e problema
ckikito...
Diesmiles desemplea ta e grandi...
Aruba tin actualmente dos problema. Un di ta gastando placa tambe, pero nos lo tin mas
nan ta manehando bastante bon, esey ta e hende na trabao, pues mas placa lo por a bay
crisis di coronavirus. Te awor nos ta mante- pa gobierno den forma di impuesto y prima.
niendo un record bastante stabiel, sin ningun Esaki lo a haci e posicion di e fondonan di
morto pa lamenta y cu un score basta agresi- seguro social y medico mas fuerte tambe, re-
vo pa loke ta prueba haci. Na inicio tabatin duciendo e riesgo cu nos lo mester bay apor-
cierto critica, acerta, riba con tabata maneha ta pisa, cu placa fia, pa mantene nan riba pia.
asunto manera e control riba e personanan En corto, nos a crea un caso unda, pa haci un
cu a haya aviso na entrada na e pais cu nan comparacion, nos a duna piscador desemplea
mester a bay den cuarentena, y no tabata haya pisca pa come, pero nos no a trata di tene e
debido control riba con nan ta comporta nan boto operacional pa nan por bay pisca.
mes durante e dos simannan ey. Esey a me-
hora, ta nos impresion y ta spera cu nos lo Pero e storia no a caba ey. Despues cu ya
sigui den mesun direccion. Naturalmente miles, cerca di 10.000, a perde empleo caba,
despues nos ta haya otro decision pa tuma, nos mester atende di tur manera e empre-
cu tambe ta trece su desafio, ora mester di- sanan cu ta riba pia ainda, pero ta tambalea.
cidi na ki momento y con nos ta cuminsa Nos sa cu gobierno ta den consulta cu e gre-
habri porta atrobe. mionan empresarial pa elabora un plan con
pa apoya sector priva den e situacion actual.
Otro crisis cu nos ta haya nos aden a conse- Nos no ta duda tampoco di e bon intencion
cuencia di e coronavirus, ta hopi mas grave di tur hende, pero tin cierto asunto cu nos
y lo tuma hopi mas tempo pa resolve. No ta mester atende mihor.
solamente e cantidad grandi di persona cu
ta sin trabao, pero na e momento aki caba ta Por ehemplo: awor cu tin miles di hende
cuminsa bira mas cla cu e mal soño aki no ta riba caya caba, y nos nunca a tende di accion
bay laga nos dentro di un par di luna. Nos contra e dunadornan di trabao cu a probecha
lo mester prepara pa un aña completo cu ta di e oportunidad di e promesa di 950 florin
bay ta hopi dificil, mientras por spera pa mas pa manda nan empleado caya, awor gobi-
tempran un recuperacion otro aña. Si nos ta erno mester bay deal cu esnan cu a haci un
acepta esey como e scenario mas probable, esfuerzo sikiera pa mantene nan emplead-
anto nos lo mester prepara pa loke ta bin. Y onan riba payroll. Y kico ta e reaccion popu-
ta aki ta unda nos tin nos dudanan si nos ta lista? “Bo no por kita niun hende di trabao;
haciendo loke nos mester haci. nos no ta acepta peticion pa retiro.” Esaki ta
simplemente ridiculo, pasobra ki tempo e
Por ehemplo e manera cu ta atende e prob- departamento concerni a yega di haci algo pa
lema di miles di trahador desemplea, cu hopi trahador cu ta perde trabao, den tempo bon,
mas cu por perde nan trabao den e proximo y awor cu bo a laga casi diesmil bay caya caba
lunanan si e empresa unda nan ta traha no sin comenta, awor bo ta bay ‘play tough’ cu
logra mantene cabez riba awa. Loke nos por esnan cu sikiera tin e decencia ainda di cana
a mira cu e mandatario encarga cu Labor y e caminda legal y pidi permiso pa retiro? Ki
Asunto Social a sali dilanti cu un programa tipo di maneho esaki ta? Acaso e director di
pa atende desempleado individual na prome Labor no por mara su carson bon y bisa e
lugar. No ta cuestiona su empeño pero si ministro cu ta e como director ta dicidi riba
e metodo aplica. A core pone enfasis riba e peticion di retiro, despues di e proceso di
persona individual cu por haya ayudo, y a consulta manera ley ta prescribi. Ley ta ley
pone e asunto di e empresario na segundo ainda.
plano. Esaki por resulta un eror costoso. Kico
ta pasando? Mas tristo ta cu no ta mira ningun interven-
cion di otro mandatarionan cu mester sa mi-
Nos tin miles di persona cu ta na merced hor cu laga nan colega riba e campaña popu-
di haya un compensacion pa nan sobrevivi, lista aki, cu ta haci mas daño cu bon. Nos
mientras cu esaki no tin un relacion mas cu kier mira fin di luna con leu ta cu procesa e
nan dunador di trabao. Si a cuminsa di biaha peticionnan pa ayudo y ken ta haya y ken no.
pa atende e asunto cu e empresanan, maran- No ta dificil pa imagina e bochorno cu lo tin,
do apoyo na e empresa na e requisito, te unda si pa fin di luna ainda no a tramita mas cu
por, di tene hende riba nan payroll, lo nos parti di e miles di peticionnan ey.