Page 13 - HOH
P. 13
a7
salud Dialuna 26 Mei 2025
Haitiano cu HIV ta desafia stigma mientras nan ta protesta contra
recorte di USAID y falta di medicamento
(AP) — Un video cu ta a prohibi actividadnan di pre- di e camindanan principal y violencia fisico ora medica-
mustra decenas di hende vencion, pasobra nan tabata sa arbitrariamente lansa atake mento ta cabando.
marchando pa e oficina di enfoca riba un grupo cu no ta riba autonan cu ta pasa.
e prome minister di Haiti un prioridad. Segun Lustin, e Na New Hope Hospital den
a causa asombro pa algun grupo ey ta referi na homber- El a adverti cu pa stop di tuma region nort di Haiti, e reki-
hende ora e video a cum- nan homosexual. medicamento diripiente ta nan di remedi ta casi bashi. E
insa circula riba red social hopi peligroso, specialmente hospital tabata ricibi mas cu
recientemente. E mani- E prohibicion ey ta nifica cu e pasobra hopi Haitiano no tin 165.000 dollar pa aña pa yuda
festantenan, ken tur taba- organisacion no por distribui acceso of no por paga cum- pashentnan cu HIV/AIDS,
ta HIV positivo, no a cubri mas cu 200.000 condon gra- inda nutritivo pa fortifica nan pero esey a seca.
nan cara—un cos poco co- tis anualmente, ni por educa sistema inmunologico.
mun den un pais caminda hende tocante e enfermedad. “Hendenan lo muri,” el a
e virus ainda ta conoci cu “Bo ta core e riesgo di un au- “No lo tuma hopi tempo, bisa. “Nos no sa con of unda
un gran stigma. mento den infeccion,” Lustin specialmente considerando e nos lo haya mas medicamen-
a bisa. “Bo tin un poblacion e division di malesa infeccio- situacion den Haiti, pa e vi- to.”
“Yama e minister di salud! hoben cu ta sexualmente ac- so na Zamni Lasante, e prov- rus desaroya pa un fase hopi
Nos ta muriendo!” e grupo a tivo, cu no por haya e men- eedor di cuido di salud no malo,” el a bisa. Ademas si E medicamento ta controla e
canta. sahe di prevencion y no tin gubernamental mas grandi na fondo ser para, un pausa den infeccion y ta permiti hende
acceso na condon.” Haiti, a bisa cu nan tabata an- tratamento por causa resis- pa tin un expectativa di bida
E manifestantenan a tuma e ticipa un aumento den can- tencia contra e medicamento. normal. Sin dje, e virus ta ata-
riesgo pa ser rechasa pa socie- “Nos tin medicamento te juli tidad di pashent despues di e ca e sistema inmunologico y e
dad pa adverti cu Haiti ta casi so” recorte di fondo. Pero esaki Casseus a agrega cu e violen- persona ta desaroya AIDS—e
sin medicamento pa HIV, ap- Durante e mainta di protesta, no a pasa, pasobra ta peligroso cia di gangnan criminal por etapa final di un infeccion di
enas algun luna despues cu e un coro di bosnan a tapa e pa biaha via tera den Haiti—e hasta causa aumento den in- HIV.
administracion di presidente zonido di trafico den e capi- gangnan violento tin control feccion via violacionnan of
Mericano Donald Trump a tal di Haiti, mientras mani-
haci un gran recorte di mas cu festantenan cu HIV tabata
90% di e contractnan di ayu- marchando pa e oficina di e
do pa desaroyo di USAID, prome minister.
y a kita 60 biyon dollar den
ayudo global. “Nos ta aki pa bisa e gobierno
cu nos ta existi, y nos ta hen-
Mas cu 150.000 hende na de tambe,” un manifestante a
Haiti tin HIV of AIDS se- conta reporteronan. Un otro
gun cifranan oficial, aunke manifestante a bisa: “Sin me-
organisacionnan non-profit dicamento, nos ta muri. Esa-
ta kere cu e cifra aki ta hopi ki mester cambia.”
mas halto.
Tres dia despues di e protesta
Patrick Jean Noël, un rep- dialuna pasa, e lider di e con-
resentante di e Federacion seho presidencial transicional
di Asociacionnan di HIV na di Haiti, Louis Gérald Gilles,
Haiti, a bisa cu al menos cin- a bisa cu el a reuni cu activ-
co clinica—incluyendo un cu istanan y lo purba haya finan-
tabata sirbi 2.500 pashent —a ciamento.
ser obliga pa cera despues di e
recorte riba fondo di USAID. Mientras tanto, organisa-
cionnan non profit rond di
“Nos no por keda keto,” el a Haiti ta preocupa. “Mi no sa
bisa. “Mas hende mester sali kico nos ta bay haci,” Marie
pa protesta.” Denis-Luque a bisa, funda-
dor y director ehecutivo di
Pero mayoria di hende cu CHOAIDS, un organisacion
HIV na Haiti no ta durf di non profit cu ta cuida huer-
haci esaki, segun Dr. Sabine fanonan cu HIV/AIDS. “Nos
Lustin, directora ehecutivo di tin medicamento te juli so.”
e organisacion Haitiano Pro-
moters of Zero AIDS Goal. Su bos a kibra mientras e ta-
bata conta di su buskeda de-
E stigma ta asina fuerte cu sespera pa donacionnan pa e
hopi pashent tin miedo pa huerfanonan, cu ta ser cuida
busca nan medicamento den pa hende muhe HIV-positivo
persona. En cambio, nan ta na Cap-Haitien despues cu e
haya e medicamento via pa- violencia di gangnan criminal
ketenan cu ta ser lora manera a forsa nan pa bandona Port-
regalo pa no causa sospecha, au-Prince.
segun Lustin.
Un combinacion peligroso
E organisacion di Lustin, cu ta Expertonan ta bisa cu Haiti
yuda rond 2.000 hende rond por mira un aumento den
di Haiti, ta haya fondo for di infeccionnan di HIV pasobra
e Centers for Disease Con- medicamento ta casi caba,
trol and Prevention (CDC) mientras violencia di gang-
di Merca. Aunke e fondo ey nan criminal y pobresa ta au-
no a ser corta, Lustin a bisa mentando.
cu poco despues cu Trump a
tuma e presidencia, e agencia Dr. Alain Casseus, director di

