Page 30 - AM210925
P. 30
7
Djabièrnè 24 sèptèmber 2021
aki. de Aves komo e isla mas isolá i
Segun por opservá, e isla aki desolá den Laman Caribe, e ta
ta disparsiendo pokopoko, loke stratégikamente hopi bon ubiká.
lo por tin konsekuensia pa Ve- Piskadónan di Dominica ta
nezuela, komo ku e ta pèrdè un mustra ku tin hopi piská rònt di
parti importante di su soberania e isla aki, pero nan no por yega
riba Laman Caribe. na piska den e área ei, komo
Debí na posishon di e isla ku konstantemente e botonan
aki, e tabata semper un peliger di Wardakosta di Venezuela ta
pa nabegashon i hopi barku a patruyá.
yega di pega riba e refnan rònt En todo kaso, te awe ningun
di e isla. ofisial di gobièrnu di Dominica
Komo ku e isla aki ta asina no a duna un opinion ofisial pú-
pegá ku Dominica, esta na un blikamente tokante nan reklamo
distansia di 125 mia, e gober- riba Isla de Aves. Ainda mester
nantenan di Dominica na vários keda determiná ku lo por spera
okashon a trese na diskushon un tipo di akshon asina di parti
e posibilidat pa nan tuma pose- outoridatnan di Dominica.
shon di Isla de Aves. Tantu Manera poné ariba, tin algun
promé ministernan di Dominica, tempu kaba ku ta eksistí e peli-
Patrick John komo Roosevelt ger ku e isla aki lo plama for di
Douglas, a yega di ekspresá otro den laman. Outoridatnan
nan interes den e isla, ku nan ta venezolano ta konsiderando
denominá komo ‘Birds Island’. diferente forma pa protehá e isla
E spekulashonnan rònt di aki, evitando ku ta yega asina
reklamo di e isla aki dor di Do- leu.
minica a lanta kabes formal- Ningun nashon di Caribe a
mente algun aña pasá, mo- yega di kontestá e soberania
mentu ku CARICOM a duna di di Venezuela riba e isla aki, ku
konosé ofisialmente ku nan lo ta eksepshon di Merka. Sinem- Dia 16 di mei 1905 General Cipriano Castro, presidente di
dispuesto pa para tras di Domi- bargo diferente isla di Caribe, Venezuela, a dekretá e asina yamá ‘Ley Orgánica del Ter-
nica den su reklamo di e isla. inkluyendo Dominica, a yega ritorio Federal Colón’, na unda a ubiká Isla de Aves den e
Pero desde e posishon ei ku di mustra Nashonnan Uní ku e Munisipio Oriental di e teritorio aki.
CARICOM a asumí, Gobièrnu di reklamo di Venezuela riba un
Dominica mes no a indiká ku si zona ekonómiko eksklusivo eks- ta keda masha trankil relashoná Alejandro VI, na unda e ta reko-
e ke bai hasi un reklamo ofisial tensivo di te 200 mia nóutiko ku e diskushonnan ku ta tuman- nosé tur e teranan ku Spaña
di e isla. (370 kilometer) for di “Isla de do lugá riba reklamo di Isla de okupá sùit i pabou di e islanan
Aves” ta ilegal. Aves. E pais ta konsiente di e Azores i Cabo Verde, komo teri-
Santuario di para Na 1982, durante e ‘United echo ku eksistensia isla chikitu torio spañó.
Isla de Aves, ku ta e nòm- Nations Convention of the Law i solitario aki ta derivá mas di Despues ku Venezuela a op-
ber ku spañónan a dun’é, ta fa- of the Sea’, nan a mustra ku 150.000 kilometer kuadrá di tené independensia di Spaña,
moso pa su santuario di para. mester prohibí pa usa islanan zona di eksklusividat ekonómiko outomátikamente Isla de Aves,
Diferente tipo di para di laman chikitu asina pa hasi reklamo i laman patrimonial pa Venezu- ku tabata propiedat di Spaña,
a logra sobrebibí atraves di si- riba 12 mia nóutiko (22 km) ela, ku un potensial riku di reser- tambe a keda parti di Venezu-
glonan riba e isla. Tin hende komo límite teritorial di laman. va di gas i hidrokarburo. ela. Dia 16 di mei 1905 General
ku a pensa tambe ku tin petroli Venezuela sinembargo no ta un Venezuela ta preokupá lógi- Cipriano Castro, presidente di
riba e isla chikitu aki. Esnan na signatario di e konvenshon aki kamente pa e peliger ku ta eksistí Venezuela, a dekretá e asina
Dominica ku ta reklamá e isla di Nashonnan Uní. ku e isla ta disparsé. P’esei yamá ‘Ley Orgánica del Terri-
aki, ta mustra ku e isla ta kai tambe sientífikonan di e pais torio Federal Colón’, na unda a
den e awanan teritorial di Domi- Zona ekonómiko ta den un lucha tenas pa logra ubiká Isla de Aves den e Muni-
nica. Anke ku ta konsiderá Isla Repúblika di Venezuela mes skapa e isla aki. Te asta nan sipio Oriental di e teritorio aki.
tin un instituto yamá ‘Academia
de Ciencias Físicas, Matemáti- Okupashon militar
cas y Naturales’ ku ta hasiendo Na 1950 un krusero naval
hopi investigashon i ehersisio venezolano integrá pa e barku-
pa evitá desaparishon di Isla de nan di guera Victoria, Con-
Aves, konsiderando ku Venezu- stitición i Capana, a yega Isla
ela e ora ei lo pèrdè un terito- de Aves i a tuma poseshon di
rio grandi di su laman teritorial esaki, okupando e isla aki mili-
i zona ekonómiko marítimo. Tin tarmente. Riba e isla Venezuela
un programa vigoroso ku nan a establesé tambe, huntu ku e
ta ehersiendo pa rekondishoná base militar, un base sientífiko.
i rekonstruí e santu i refnan di Ta trata di ‘Base Científico Na-
kua e isla ta konsistí, pa asina val Simon Bolívar’, bou di super-
logra skap’é. vishon di Armada di Venezuela.
Venezuela ta bai bèk, pa Despues a kambia nòmber di
Un foto unda por mira e base militar i sientífiko ku tin aktu- mustra ku indiskutiblemente e e base aki na vários okashon,
almente riba Isla de Aves. ta poseé Isla de Aves, te na un pero semper manteniendo den
dekreto di 2 di mei 1483 di Papa dje e nòmber Simon Bolívar.