Page 12 - AHATA
P. 12

2      LOCAL                                                  AWEMainta                                         Diahuebs, 25 September 2025





                                                       Mas aleu di generalisacion:

        Un yamada pa politica basa riba evidencia na Aruba





       POLITICA  hopi biaha ta  wordo describi como e arte
       di persuasion, pero na Aruba, persuasion tin biaha  ta
       depende demasiado riba simplificacion excesivo. Lidernan

       y partidonan, ansioso pa sigura lealtad y mantene control,
       frecuentemente  a depende  di generalisacion,  stereotipo  y
       argumentonan debil pa presenta nan caso. Aunke e tacti-
       canan aki por entusiasma simpatisantenan, finalmente nan

       ta core e riesgo di stroba e progreso democratico.


       E poder di stereotipo
       Un di e strategianan mas comun den politica Arubano ta uzo

       di stereotipo—reduci gruponan diverso di hende na un solo
       identidad exagera. Por ehempel, votadonan di oposicion por
       ser descarta como “elitista” of “egoista”, mientras cu gener-
       acionnan mas hoben tin biaha ta ser caracterisa como “no

       prepara” of “demasiado idealista”. E afirmacionnan gener-
       alisa aki ta simplifica e realidad y ta pone gruponan contra               riba afirmacionnan exagera, e publico ta perde e comber-
       otro.                                                                      sacion real: con pa atende e retonan urgente di Aruba, for di
                                                                                  diversifica e economia te na fortifica cuido di salud y ense-

       Uzo di stereotipo ta funciona pasobra e ta apela na emocion,               ñansa.
       creando un narativo di “nos contra nan”. Sinembargo, e ta
       gasta e confiansa cu tempo, lagando ciudadanonan sinti cu                  E peliger di argumentonan debil ta cu nan ta reduci politica na
       no ta scucha nan y cu nan ta wordo mal representa. Den                     slogan en bes di solucion. Nan por genera aplauso na mani-

       un comunidad insular chikito manera Aruba, unda lasonan                    festacionnan pero ta ofrece poco guia ora yega momento di
       social ta profundo, e etiketnan aki por keda pa hopi tempo                 goberna.
       despues cu campañanan electoral caba, alimentando polar-
       isacion en bes di union.                                                   E necesidad pa liderazgo basa riba evidencia

                                                                                  Si Aruba kier fortifica su democracia, su lidernan mester bay
       Decisionnan parcial sin data                                               mas aya di e ‘shortcuts’ aki. Un politica basa riba evidencia,
       Un otro problema ta e dependencia riba decisionnan parcial.                transparencia  y  inclusion  ta  un  trabou  mas  dificil,  pero  e
       En  bes  di  colecta  evidencia  completo,  algun  argumento               ta tambe mas sostenibel. Ciudadanonan ta merece politi-

       politico ta basa riba anecdotanan isola of statistica selec-               canan construi riba investigacion profundo, no riba stereo-
       tivo. Por ehempel, un solo caso di ineficiencia di gobierno                tipo. Nan ta merece decisionnan forma pa consulta amplio,
       por ser uza pa argumenta cu un sector completo ta kibra,                   no  pa  anecdotanan  selectivo.  Mas  importante  ainda,  nan
       mientras cu un proyecto exitoso ta wordo presenta como                     ta merece argumentonan cu ta trata nan como participan-

       prueba di exito general.                                                   tenan informa, no como obhetivo pa narativonan simplifica.


       E  enfoke  aki  ta  produci  discursonan  atractivo  pero  rara            Un yamada pa cambio
       bes ta hiba na un gobernacion efectivo. Politicanan forma                  E politica di Aruba ta na un crusada. Door di rechasa gener-

       pa  evidencia  limita  hopi  biaha  no  ta  atende  problemanan            alisacion  excesivo  y  brasa  un  cultura  di  responsabilidad,
       sistemico, lagando ciudadanonan frustra ora promesanan                     e isla por construi un democracia mas fuerte y resiliente.
       no ta cuadra cu realidad. Cu tempo, votadonan ta cuminsa                   Pa lidernan, e reto ta cla: Laga stereotiponan atras, resisti
       nota e distancia entre retorica y resultado.                               ‘shortcuts’ parcial y dialoga cu e publico cu hecho y respet.

                                                                                  Pa votadonan, e responsabilidad ta mes importante—exigi
       Argumento debil y promesanan bashi                                         miho argumento, haci preguntanan mas critico y tene politi-
       Ora stereotipo y decisionnan parcial ta e fundeshi di e                    conan responsabel ora nan afirmacionnan no ta cuadra cu
       debate, e resultado ta argumentonan debil. Esakinan ta facil               realidad. Solamente e ora ey Aruba por surpasa e politica di

       pa cuestiona, y rivalnan politico hopi biaha ta probecha di                generalisacion y move den direccion di un democracia mas
       e oportunidad. Sinembargo, mientras partidonan ta pleita                   saludabel.
   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16   17