Page 19 - Antilliaanse Dagblad

Antilliaans Dagblad Maandag 16 november 2015
Boetes voor
Vale en BHP
na dambreuk
Van onze redactie
Rio de Janeiro - De Braziliaanse regering heeft de mijn-
giganten Vale en BHP Billiton boetes opgelegd wegens
een dambreuk bij een mijn die ze gezamenlijk beheren,
aldus La Chispa.
De voorlopige boete bedraagt
66,3 miljoen Amerikaanse dol-
lar. President Dilma Rousseff
zei dat het land ‘op de eerste
plaats de verantwoordelijken wil
beschuldigen’.
Op 5 november braken twee
dammen bij de mijn Samarco in
het zuiden van Brazilië, met een
dodelijke modderstroom als ge-
Van onze redactie
Rio de Janeiro - Onlangs filmde
een favelabewoner in Rio hoe de
politie een jongen van 17 jaar
vermoordde. Verspreiding van
het filmpje via Facebook leidde
tot een bekentenis van de politie- mische ongelijkheid in Rio de
man. Steeds meer gebruiken fa-
velabewoners sociale media om
massaal hun mening te uiten.
Maar ook rijke jongeren organi-
seren zich zo om arme bewo-
ners aan te vallen.
Op 29 september vermoord-
den politieagenten de 17-jarige
Eduardo Felipe Santos Victor in
de favela Morro da Providência
in Rio de Janeiro. Volgens het
politierapport stierf de jongen
‘nadat hij op het arriveren van de ziliaanse steden in 2013. Op
politie reageerde door te schie-
ten’. Een anonieme ooggetuige
zegt echter dat, hoewel de jon-
gen inderdaad een pistool had,
hij zich had overgegeven. Deze
getuigenis - van een mede-fave-
labewoner - zou weinig tot niets
betekend hebben als een andere
bewoner het incident niet stie-
kem had gefilmd op haar smart-
phone, aldus La Chispa.
Op de video is duidelijk te
zien dat de politiemannen het
pistool van de dode jongen afvu-
ren, schoonmaken en in zijn
hand plaatsen. Het filmpje
kwam op Facebook en werd ra-
zendsnel gedeeld. Dit zette een
onderzoek in gang. Niet lang
daarna bekende de betreffende
politieman schuld en werd hij
veroordeeld. Uit het autopsie-
rapport bleek dat de jongen ver-
moord werd terwijl hij op de
grond lag. Daarvoor was hij ge-
slagen, geschopt en met een ge-
weer gestompt. Een aantal da-
gen na het incident kondigde
het hoofd van de civiele politie
aan van nu af aan alle gevallen
waarin iemand door de politie
uit ‘zelfverdediging’ wordt ge-
dood, te zullen gaan onderzoe-
ken.
volg. Autoriteiten hebben de
dood van acht mensen bevestigd
en de vermissing van negentien
personen. De modder wordt ge-
test op mogelijke giftige stoffen
van de mijn.
De bedrijven kunnen nog
hogere boetes verwachten voor
vervuiling van het water en
schade aan lokale gebieden.
Geweld, vooroordelen en sociale
media in Rio de Janeiro
Dit verhaal illustreert niet al-
leen de extreme sociaalecono-
Janeiro en de hardnekkige voor-
oordelen jegens bewoners van
favela’s, het toont ook een nieu-
we rol van de sociale media.
Vrijwel alle Brazilianen - ja, ook
favelabewoners - hebben een
smartphone. Facebook en What-
sApp zijn volledig geïntegreerd.
Deze media worden op verschil-
lende manieren politiek inge-
zet. Zo speelden sociale me-
dia een cruciale rol tijdens de
grootschalige protesten in Bra-
Facebook verspreidden organi-
saties zoals Media Ninja live
beelden van de demonstraties.
Ook Twitcasting - een app waar-
mee je live videobeelden kunt
uitzenden - werd veel gebruikt.
Volgens de Japanse makers
waren de protesten in Brazilië
zelfs een belangrijke factor voor
de wereldwijde opmars van de
app.
Juist in favela’s zijn toeganke-
lijke, goedkope nieuwsoutlets
belangrijk, omdat het lokale
perspectief in officiële media-
kanalen vaak weinig tot geen
aandacht krijgt. De nieuws-
site Voz das Comunidades
(Stem van de Favelagemeen-
schappen) begon op Facebook
als het initiatief van een 17-jarige
jongen uit de favela Complexo
do Alemão. Vijf jaar later is de
professioneel ogende website
een belangrijke bron voor
nieuws uit (en niet alleen over)
favela’s. De Facebookpagina
heeft ondertussen meer dan
44.000 ‘likes’.
Ook het nieuwscollectief Papo
Reto, vooral actief op Facebook
De Braziliaanse regering heeft de mijngiganten Vale en BHP Billiton boetes opgelegd wegens een dam-
breuk bij een mijn die ze gezamenlijk beheren.
Overheidsaanklagers onderzoe- voor het incident. Hij zei: ,,We
ken of er ook een strafrechtelijke zijn voor 100 procent bereid om
vervolging kan worden inge- alles te doen wat we kunnen om
zet. Samarco te steunen en dit te
herstellen.” De oorzaak van de
Op een persconferentie bood dambreuk is nog niet vastge-
het hoofd van BHP, Andrew steld.
Mackenzie, zijn excuses aan
en YouTube, komt uit Complexo de Facebookpagina Rio Invisí-
do Alemão. Naast het versprei- vel (Onzichtbaar Rio), waarop
den van nieuws organiseert Pa- portretten en verhalen van
po Reto culturele evenementen daklozen in de stad worden
en protestacties. Op de website geplaatst. Ze vertellen wie ze
spoort het collectief favelabewo- zijn, hoe ze op straat terecht
ners door middel van een info- zijn gekomen en wat hun dro-
graphic aan om met hun smart- men voor de toekomst zijn.
phone onrechtvaardigheden - De pagina heeft meer dan
zoals excessief politiegeweld - te 85.000 likes; veel posts krijgen
filmen. De infographic noemt duizenden likes, honderden re-
een aantal belangrijke punten: acties en worden vaak gedeeld.
eigen veiligheid eerst, horizon- In de meeste van deze posts
taal filmen voor beter beeld en wordt begrip geuit voor de ge-
focussen op gezichten, num- portretteerden. Dat is niet niks
merborden en andere zaken die in een stad waar daklozen nor-
de daders kunnen identificeren. maal gesproken genegeerd wor-
De infographic sluit af: ,,De Bra- den. Natuurlijk blijft het de
ziliaanse wet garandeert het vraag of mensen die deze pagina
recht om politieagenten in de liken op straat ook een andere
publieke ruimte te filmen en houding tegenover daklozen
fotograferen. Geen enkele poli- aannemen.
tieagent mag ons verbieden dat
te doen. Probeer echter toch Niet alleen de minderbedeel-
rustig te blijven en orders te ac- den in de stad organiseren zich
cepteren als jouw veiligheid in online. Ook (bepaalde groepen)
gevaar komt.” rijke bewoners maken via de so-
ciale media hun onvrede ken-
De sociale media in Rio beïn- baar. Tijdens het weekend van
vloeden de sociale verhoudingen 19 en 20 september, het eerste
in de stad ook op andere manie- warme strandweekend in we-
ren. Een bekend initiatief is ken, vonden in Copacabana en
Ipanema enkele overvallen
De 17-jarige Eduardo Felipe plaats. Een paar dagen eerder
Santos Victor had de rechter beslist dat de poli- - ingezet in de sociale strijd. Er
tie niet gerechtigd is hiertegen
‘preventief’ op te treden. Over
deze preventieve acties - bijvoor-
beeld bussen met arme jonge-
ren richting het strand tegen-
houden, jongens die er ‘ver-
dacht’ (lees: zwart en arm)
uitzien van het strand verwij-
deren - wordt veel gediscussi-
eerd.
Deze rechterlijke uitspraak
was voor sommige welgestelde
jongeren uit de strandwijken re-
den om het heft in eigen hand te
19
Regio
Mijnbouw is de derde groot-
ste industrie van Brazilië. De
Braziliaanse minister van Mijn-
bouw zei dat de regering een
controle zou laten uitvoeren op
andere dammen en mijnen in
het land.
nemen. Via de gesloten Face-
bookgroep Copacabana Alerta
en WhatsApp organiseerden ze
een ‘protestactie’. Daarbij vielen
ze een bus aan die vanaf het
strand richting de Zona Norte,
een armer gedeelte van de stad
met veel favela’s, reed. Inzitten-
den moesten door de ramen
vluchten, waarna ze achterna
werden gezeten door de boze
menigte.
De reacties op Facebook
achteraf zijn schokkend: ,,Als
de politie niets kan doen, eisen
de burgerwachten gerechtig-
heid. Mijn complimenten.”;
,,Mijn complimenten en mijn
dank.”; ,,Alleen zo kunnen we
iets doen aan deze situatie.”
Het geeft overduidelijk aan dat
veel Brazilianen het politiege-
weld, waar Voz das Comunida-
des en Papo Reto tegen vechten,
en het geweld van mensen die
het recht in eigen hand nemen
niet alleen goedkeuren, maar
zelfs toejuichen. Niet voor niets
is een populair gezegde nog al-
tijd: ,,Een goede crimineel is een
dode crimineel.”
Rio de Janeiro is een stad met
grote sociale ongelijkheid, waar
vooroordelen alomtegenwoor-
dig zijn. De sociale media wor-
den volop - en van allerlei kanten
zijn veel bewonderenswaardige
initiatieven, maar helaas ook
zorgwekkende ontwikkelingen.
Hierdoor worden de sociale en
politieke verhoudingen - tussen
arm en rijk, progressief en con-
servatief - op scherp gezet. Zoals
kenmerkend voor sociale media:
alles wordt gedeeld en iedereen
heeft een mening. Toch zijn er
ook tastbare verbeteringen, zoals
de veroordeelde politieagent uit
Morro da Providência. Helaas
zijn zulke positieve veranderin-
gen nog te vaak gebaseerd
op eenmalige (sociale) mediahy-
pes.