Page 4 - bon-dia-aruba-20200401
P. 4

A4   LOCAL
                    Diaranson 1 aPriL 2020

                                            Cinco mil persona caba registra pa FASE



            ORANJESTAD  –  Depar-                                                                                               bira un peso cu no por carga’.
            tamento di Labor y Inves-                                                                                           E salario mester ta menos di
            tigacion  (DAO)  a  duna                                                                                            950  florin,  pa  e  motibo  tur
            di conoce e leynan cu tin                                                                                           otro  instancia  a  freeze  nan
            pa personanan cu a perde                                                                                            debe,  pa  asina  por  yuda  tur
            nan  trabou  pa  motibo  di                                                                                         hende  y  di  un  manera  re-
            COVID-19 y cu ta cay den                                                                                            sponsabel.
            remarca pa e FASE (Fon-                                                                                             Pa persona cu no tabatin tra-
            do pa Asistencia Social di                                                                                          bou y tabata aplica pa trabou,
            Emergencia).                                                                                                        pero  pa  motibo  di  situacion
                                                                                                                                tur  e  contract  a  stop,  tambe
            Director di Labor y Investig-                                                                                       por cay na remarca? Kock ta
            acion, Franklin Kock a duna                                                                                         contesta  cu  un  persona  por
            splicacion  mirando  pregunta                                                                                       aplica si a bay atras den sala-
            di  asunto  laboral.  “Primera-                                                                                     rio  y  beneficio.  Un  persona
            mente salud ta keda na prome                                                                                        cu no tabatin un trabou no a
            luga”,  pa  motibo  cu  henter                                                                                      bay atras.
            mundo y Aruba a keda parali-                                                                                        Un persona asina no por de-
            sa,  afectando  economia  cu                                                                                        mostra cu e tabatin un entra-
            negoshi ta cera of ta cerando.                                                                                      da of cu a bay atras. “Nos no
                                                                                                                                kier  hende  abusa  of  bisa  cu
            E  trahado  ta  wordo  afecta,                                                                                      nan  a  manda  varios  carta  di
            pa e motibo aki ta conoci cu                                                                                        trabou. Awo si e persona ta-
            minister  di  Labor,  Glenbert                                                                                      bata den periodo di prueba pa
            Croes a premira cu hende ta                                                                                         dos luna, e hefe por bisa ‘mi
            haya nan mes den problema                                                                                           no por sostene pa motibo di
            financiero,  a  busca  pa  lanta                                                                                    situacion’.
            fondo  pa  yuda  e  trahado  cu                                                                                     E  ora  e  persona  por  bin  na
            nan  situacion  pa  asina  sua-                                                                                     remarca  pa  FASE,  e  ta  cay
            visa e dolor a traves di e plan                                                                                     aden, pasobra e lo por wordo
            FASE.                                                                                                               tuma  despues.  No  cu  el  a
                                                                                                                                wordo kita pa motibo di mal
            Pa bin na remarca pa esaki, e                                                                                       comportacion.  Den  caso  cu
            trahado mester bay atras den                                                                                        e persona mester yudansa pa
            situacion financiero y e atraso                                                                                     trabou, e persona por bay De-
            mester ta relaciona cu e pan-                                                                                       partamento di Asunto Social.
            demia di coronavirus. Tambe
            e salario cu a keda cune mes-                                                                                       Tin  caso  di  persona  cu  na
            ter  ta  abou  di  950  florin  pa                                                                                  momento  cu  a  gobierno  a
            complementa e total. “Mas o                                                                                         tuma medida a perde nan tra-
            menos calcula e mita di forsa                                                                                       bou  for  di  18  maart,  ora  cu
            laboral, mirando cu ta 25.000                                                                                       caso a cuminsa aumenta. Tin
            hende cu por wordo afecta.”                                                                                         dunado di trabou cu a dicidi
                                                                                                                                pa  no  paga  henter  e  luna,  y
            Kock a splica cu tin casi 5.000                                                                                     mirando  cu  FASE  ta  cum-
            peticion cu ta biniendo aden.                                                                                       insa na april, kico lo pasa cu
            Gobierno lo anuncia e canti-                                                                                        e hende nan cu no a wordo
            dad exacto. “Ta hende ta bay                                                                                        paga completo?
            aplica  p’e,  gobierno  lo  yuda
            den  e  situacion  te  cu  awo.                                                                                     Kock  ta  splica  cu  ta  impor-
            Nan lo evalua pa luna di april,                                                                                     tante pa ambos partido acorda
            mei y juni pa 3 luna, pero tin                                                                                      un  condicion  mutuamente.
            cu cumpli cu exigencia.”                                                                                            Manera  trahado  y  hefe  no
                                                                                                                                por impone condicion nega-
            E  plataforma  central  laboral                                                                                     tivo den e trabou den tempo
            specialisa cu ta e grupo cu lo                                                                                      di crisis. Nan por yega na un
            evalua  tur  peticion  y  ken  ta                                                                                   acuerdo.
            determina ken ta bin remarca
            pa yudansa aki. Pa awo tin 3                                                                                        “E  doño  di  trabou  no  por
            luna  y  lo  evalua  con  lo  por                                                                                   keda  sin  paga.  Al  menos  cu
            sigui yuda. El a bisa cu e em-                                                                                      e  trahado  acepta  pa  tal  mo-
            peño di gobierno ta pa yuda                                                                                         mento.  E  acuerdo  mester  ta
            e trahado y dunado di trabou                                                                                        mutuo,  pa  motibo  cu  si  no
            cu plan.                                                                                                            wordo paga por bin na con-
                                         corta orario, of duna vakantie  E comision di FASE lo duna  partmenot  a  duna  e  servicio   flicto.  E  trahado  por  acerca
                                         oficial,  of  bisa  nan  keda  cas  conseho  si  lo  paga  of  no.  E  di coopera, pasobra hende no
            Segun Kock ta bisa cu lo mes-                                                                                       DAO pa asina cana su camin-
            ter  di  cooperacion  di  e  tra-  pasobra no por paga. Sinem-  persona ta haci e peticion, y  lo tin placa. “Tur hende tin cu   da pa haya su pago. Ta spera
                                         bargo, cu FASE gobierno kier  Asunto Social ta esun cu tin  yuda” individualmente den e
            hado  y  dunado  di  trabou  pa                                                                                     tambe  pa  ora  gobierno  yuda
            e asunto economico, pa asina   suavisa e dolor tanten cu por  cu  paga  segun  presupuesto.  situacion aki.         e trahado, spera di su banda
                                         pa e prome tres luna.
                                                                      “Asina  e  ta  hinca  den  otro.
            yuda  den  ambos  partido  ‘pa                                                                                      tambe. Por ehempel, e hotel
                                                                      E  combinacion  di  diferente  Ta  spera  si  cu  e  dunado  di
            sobrepasa  e  momento  difi-  E  evaluacion  ta  mas  simpel  departamento  na  e  momen-  trabou  por  trata  e  trahado   cu tin reserva grandi ta spera
            cil aki’. E ta bisa cu ta keda e                                                                                    cu  nan  mes  lo  atende  cu  e
            pensamento cu gobierno kier   cu posibel: e persona mester  to  dificil  aki  pa  por  alivia  e  netjes  pa  evita  menos  retiro   situacion  y  no  manda  nan
                                                                                                   cu ta posibel. A puntra si es-
                                         entrega su ID (identificacion)  condicionnan di tur cu mes-
            pa trahado sigui na trabou.                                                                                         aplica na FASE. Esey no ta ac-
                                         un payslip y carta di notifica-  ter di yudansa.”         unnan cu wordo paga mita di   tua di manera, bon pa dunado
                                         cion cu e trabou ta bayendo                               nan salario toch ta haya e 950
            Mirando  cu  e  situacion  ta                                                          florin. E ta bisa cu si, asina ta   di trabou. Pues e trahado tin
            dificil,  ta  spera  cu  e  trahado   malo y cu lo tuma e medida  Kock ta comparti cu pa e mo-  pa yega e total di 950 florin,   su caminda pa cana”, Kock a
                                                                      tibo  aki,  e  compania  di  uti-
                                         pa suplementa e 950 florin.
            lo perde beneficio, salario, lo                                                                                     splica.
                                                                      lidad, e banconan y otro de-  no pa haya extra pasobra ‘e ta
   1   2   3   4   5   6   7   8   9