Page 5 - BNDIA ARUBA
P. 5

A5
                                                                         EDITORIAL/cOLOfOn Dialuna 3 Februari 2020























                                                                               Ley contra fake-news...

                                                                               Ta hustifica ley riba prensa...?



                                                 Siman  cu  a  pasa  ministro  di  husticia  a  elabora  general pa medio di comunicacion, y esaki pa un
                                                 den rueda di prensa riba e fenomeno di ‘fake-  motibo masha simple: un ley di e indole aki por
                                                 news’  cu  a  bira  un  estorbo  grandi  na  tur  parti  bira, si no tene cuidao, un instrumento pa limita
                                                 di  mundo,  cu  consecuencia  grandi.  E  ta  parce  libertad di expresion di manera eroneo, algo cu
                                                 di  ta  algo  inevitable  den  e  era  aki  di  comuni-  mayoria di nos lo no kier mira bira realidad, o al
                                                 cacion  digital,  cu  a  aumenta  tremendamente  e  menos, esey nos ta supone.
                                                 posibilidadnan pa cualkier persona bay riba in-
                                                 ternet pa laga mensahe atras cu no ta basa riba  Oponiendo un ‘mediawet’ nos ta expresa satis-
                                                 berdad pero si ta causa gran consternacion. Hopi  faccion cu e situacion actual? Sigur cu no, ainda
                                                 biaha tambe e noticianan aki ta haci uso di mate-  regularmente nos ta mira material grafico cu no
                                                 rial cu ta propiedad intelectual di otro persona  ta pertenece den ningun medio discreto. Ta fres-
                                                 natural o un entidad, y ta modifica esaki pa logra  co den nos memoria ainda e imagennan penoso
                                                 cu e mensahe ta duna impresion di autenticidad  di un adicto conoci den su ultimo momentonan
                                                 malusando e prestigio di e persona o entidad usa.  di bida, cu a causa un ola di repudio, cu tabata
                                                                                               completamente  na su lugar. Tambe ta existi mas
                                                 Y tur esey cu e probabilidad grandi cu no ta de-  ehemplo unda prensa demasiado hambra pa no-
                                                 tecta ken ta e autor intelectual y material di e no-  ticia ta viola privacidad di ciudadano. Pero esey
                                                 ticia falso. Esaki ta loke e relativo anonimidad di  no necesariamente ta implica introduccion di un
                                                 internet ta ofrece. No cu ta imposible pa detecta  ley riba medio di comunicacion, cu ta bay atende
                                                 e autornan pero no den tur caso lo ta mesun facil.  un sinfin di otro asunto tambe, unda e necesidad
                                                 Den tur esaki mester corda cu fake-news no ta  di actua no ta asina obvio, o cu hasta por resulta
                                                 solamente fastioso, sino cu e por costa comuni-  den abuso di e ley pa limita libertad di expresion,
                                                 dad hopi placa. Imagina por ehemplo e parali-  por ehemplo di contrincante politico o di otro
                                                 sacion  di  un  aeropuerto  internacional  di  gran  persona cu ta denuncia asunto den comunidad
                                                 tamaño, unda e paro di operacion ta costa di bi-  cu segun nan opinion no ta andando bon. Nos
                                                 aha miyones. Cu mester bin un paro na e prac-  sa cu naturalmente tur esnan cu ta desea di in-
                                                 ticanan aki ta completamente logico. Con ta bay  troduci e tipo di ley aki, ta bay bisa y ‘hura’ cu
                                                 haci esaki ta otro pregunta. En principio por haci  esey absolutamente no ta e idea y cu e ley lo ta
                                                 esaki  den  legislacion  explicito  dirigi  specifica-  rondona pa tur tipo di ‘checks and balances’ pa
                                                 mente riba abuso cu fake-news. Esey por sucede  preveni limitacion di libertad di expresion.
                                                 a traves di regla adicional na nos Codigo Penal,
                                                 unda ta pone e tipo di practica aki castigable pa  Asina mes, nos no lo keda convenci. E tipo di
                                                 ley. Banda di esaki ya tin e posibilidadnan legal  ley aki a surgi demasiado biaha na demasiado pais
                                                 pa un persona o entidad di ken o di cual a malusa  den situacion dificil y a conduci na represion na
                                                 material digital pa manipula informacion, pa bay  gran escala. Awor, lo mustra cu tur e cosnan ey
                                                 corte  cu  un  caso  di  daño  y  perhuicio,  despues  no ta bay sucede asina liher, pasobra nos ta parti
                                                 cu husticia caba di haci su trabao exponiendo e  di Reino Hulandes y por conta riba e garantia cu
                                                 pruebanan pa cu esaki. E ultimo aki lo ta un bon  nada adverso lo tuma lugar. Nos tambe lo spera
                                                 instrumento pa combati fake-news ya cu e ta dal  cu e garantia di bon gobernacion na nivel di Re-
                                                 e delincuente unda menos e ta gusta: den su cart-  ino lo funciona, pero pakico cuminsa cu algo na
                                                 era.                                          prome lugar, di cual nos no ta mira e necesidad.
                                                                                               Ademas, asina leu cu nos conoce e situacion na
                                                 Sin embargo, e yamado pa haci algo contra fake-  nivel di legislacion, tin un monton di legislacion
                                                 news a trece cune tambe un idea cu ta existi des-  hopi  mas  urgente  ta  wardando  turno  pa  keda
                                                 de varios aña caba y esey ta pa crea un ley riba  trata. Gobierno por wel di ta paga mas di 8.000
                                                 medionan di comunicacion, e asina yama ‘me-   salario pa luna; esey no ta implica cu situacion di
                                                 diawet’ cu supuestamente lo mester sirbi pa pre-  procesa ley a drecha substancialmente. Bao di e
                                                 veni diferente tipo di supuesto abuso di libertad  simpatisantenan politico cu ta spera di haya em-
                                                 di expresion. Aki ta unda inmediatamente como  pleo den gobierno lo bo no topa hurista specialisa
                                                 medio di comunicacion nos ta sinti e necesidad  den legislacion sinta na cas wardando. Poniendo
                                                 di reacciona. Nos no ta kere cu e necesidad di ac-  prioridad na loke ta realmente urgente na e mo-
                                                 tua contra algo obvio manera fake-news mester  mento aki, lo mas sensato cu por haci  actual-
                                                 conduci automaticamente na medida penal mas  mente ta lubida rapidamente riba e idea aki.
   1   2   3   4   5   6   7   8   9   10